چالش های اصلی استارتاپ ها آنقدر بزرگند که گاه می توانند نام یک استارتاپ با اسم و رسمی فراموش نشدنی را به لیست استارتاپ های شکست خورده، بیفزایند. حقیقت این است که کسب و کارهای نوپای امروزی در مسیر رشد و تعالی خود با غول های کوچک و بزرگ بسیاری رو به رو می شوند. غول هایی که نگذشتن از سد آن ها، فروپاشی کسب و کارها در بلند مدت را در پی دارد. این موضوع موجب شده که شناخت مشکلات استارتاپ ها در ایران به امری حائز اهمیت تبدیل گردد. اگر این چالش ها را بشناسیم، می توانیم به ریشه یابی علل بروز آن ها پرداخته و بدین ترتیب راه حلی کاربردی برای رفعشان بیابیم!
بیایید در گام نخست با مفهوم استارتاپ آشنا شده و پس از آن رایج‌ترین دلایل شکست استارتاپ ها را مورد بحث و بررسی قرار دهیم. برای یادگیری یک مطلب کاربردی آماده اید؟!
آشنایی با مفهوم استارتاپ
حقیقت این است که تا به امروز تعاریف متعدد و متنوع بسیاری برای واژه استارتاپ ارائه شده است. تعاریفی که در عین واحد نبودن، اکثرا جامع و منطقی به نظر می رسند. به عقیده گروهی از افراد استارتاپ کسب و کاری نوپا است که قصد دارد برای رفع نیاز عده ای از مردم وارد بازار شود. این در حالی است که برخی دیگر، از استارتاپ ها به عنوان کسب و کارهایی یاد می کنند که می کوشند با استفاده از تکنولوژی پاسخگوی نیاز مردم باشند!
هرچه زمان می گذرد و جلوتر می رویم، شاهد ظهور استارتاپ های بیشتری هستیم. استارتاپ هایی همچون دیجی کالا، اسنپ، علی بابا و… که اگر به درستی اداره شوند، می توانند آینده کشور را دگرگون سازند.
خوشبختانه تعداد جوانانی که میل فراوانی به راه اندازی شرکت های استارتاپی دارند، بسیار بیشتر از چیزی است که تصورش را می کنید. اما خبر بد این که سرنوشت بسیاری از فعالان استارتاپی در ایران چندان موفقیت آمیز و خوشایند نیست. نمی گوییم تمام کسانی که گام در این مسیر پر فراز و نشیب می گذارند، طعم تلخ شکست را تجربه می کنند. اما معتقدیم همه این افراد، بدون استثنا با چالش های ریز و درشت بسیاری مواجه می شوند که ممکن است آنان را از میدان به در نمایند!
اگر فکر می کنید این شکست های پی در پی تنها مختص استارتاپ های ایرانی است و آن سوی مرزها اوضاع گل و بلبل است، سخت در اشتباهید. در هر گوشه ای از دنیا ممکن است استارتاپ ها به دلایل گوناگون با شکست مواجه شوند. مایلید به اتفاق با چالش های اصلی استارتاپ ها در ایران و جهان آشنا شده و مهم ترین عوامل شکست این کسب و کارهای نوپا را بشناسیم؟!
آشنایی با چالش های اصلی استارتاپ ها
û عدم وجود حقوق مالکیت معنوی
یکی از مهم ترین مسائلی که می تواند زمینه ساز موفقیت استارتاپ ها شده و گسترش چشمگیر آن ها را در پی داشته باشد، حق مالکیت است. هنگامی که یک کارآفرین ایده ای را مطرح نموده و برای تبدیل آن به یک محصول کارآمد تلاش می کند، می بایست از سوی قوانین کشور مورد حمایت قرار بگیرد. چگونه؟!
قوانین کشور می بایست حق کپی برداری از ایده این کارآفرین را از بین برده و بدین ترتیب به عنوان حامی وی عمل نمایند. این موضوع در مورد استارتاپ ها نیز صدق می کند. هنگامی که بحث راه اندازی یک استارتاپ به میان می آید، قوانین کشور باید به حمایت از حقوق مالکیت آن بپردازند. در غیر این صورت امکان رشد و شکوفایی استارتاپ ها میسر نبوده و موفقیت آن ها غیرممکن به نظر می رسد.
آیا استارتاپ های ایرانی از حمایت قوانین کشور و وجود حقوق مالکیت معنوی و کپی رایت بهره مندند؟!
متاسفانه خیر. یکی از چالش های اصلی استارتاپ های ایرانی عدم وجود قوانین مناسب در حوزه حقوق مالکیت معنوی است. اگر قانونی هم در این زمینه وجود داشته باشد، به درستی اجرا نشده و این موضوع موجب شده که کارایی حقوق مالکیت در ایران چندان مناسب به نظر نرسد. با این اوصاف کسانی که ایده هایی ناب برای راه اندازی استارتاپ در سر دارند، از ترس کپی برداری از ایده هاشان حاضر به بیان آن ها و اقدام برای اجرایی کردنشان نیستند. در صورتی که قوانین موجود در این زمینه به درستی تدوین و اجرا گردند، یکی از اصلی ترین چالش هایی که کسب و کارهای نوپا را به کام مرگ می کشاند، از میان خواهد رفت!
û فقدان صندوق های سرمایه گذاری ریسک پذیر
یکی از مهم ترین ویژگی های کسب و کارهای نوپا که موجب تمایز آن ها از سایر کسب و کارها می شود، ارائه شیوه جدید و تجربه نشده ای از یک کار است. در واقع استارتاپ ها تجربه قبلی نداشته و از همین رو با چالش ها و ریسک های مختلفی رو به رو می شوند. اگرچه تلخ، اما حقیقت این است که این موضوع موجبات شکست 80 تا 90 درصد استارتاپ ها را فراهم می سازد. پر واضح است که سرمایه گذاران با دیدن این اوضاع عقب نشینی کرده و رغبت چندانی برای مشارکت در راه اندازی یک استارتاپ از خود نشان نمی دهند. چرا؟!
چون سرمایه گذاران مایلند سپرده خود را در جایی سرمایه گذاری نمایند که ریسک کمی آن را تهدید نماید. بانک ها نیز همین گونه اند. آنان هم درست مانند سرمایه گذاران خصوصی از این که پول خود را در معرض خطر قرار دهند، گریزانند. در نظام بانکی ما اگر بانک به مشارکت در اجرایی نمودن ایده کارافرین روی بیاورد و طرح با شکست مواجه شود، کلیه مسئولیت های شکست و جبران تمام هزینه ها بر عهده کارآفرین خواهد بود. چنین شرایطی موجب شده که جذب سرمایه برای راه اندازی استارتاپ ها بسیار پیچیده، دشوار و گاها غیرممکن باشد.
اگر از شما پرسیدند که یکی از چالش های اصلی استارتاپ ها در ایران چیست، با قاطعیت بگویید فقدان صندوق های سرمایه گذاری ریسک پذیر!
û عدم وجود زیرساخت های لازم
به عنوان یکی از چالش های اصلی استارتاپ ها که راه اندازی آن ها را با مشکل مواجه کرده اند، می توان به فقدان زیرساخت های لازم اشاره کرد. همان طور که در جریان هستید، اکثر کسب و کارهای نوپایی که در کشور راه اندازی می شوند؛ مربوط به حوزه فناوری اطلاعات و تکنولوژی هستند. بی شک شروع یک استارتاپ جدید که بر پایه تکنولوژی و حوزه های مرتبط با آن طراحی شده است، نیازمند زیرساخت های لازم در این زمینه می باشد. از جمله مهم ترین این زیرساخت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضریب نفوذ اینترنت بالا
- اینترنت پر سرعت
- اینترنت اقتصادی
- دسترسی به اینترنت در نقاط مختلف
- …
در این که کشور ما برای پیشرفت در حوزه تکنولوژی و تامین زیرساخت های مورد نیاز بسیار تلاش کرده و به نتایج مطلوبی نیز رسیده، هیچ شکی نیست. اما باید قبول داشته باشیم که همچنان فاصله بسیاری با استانداردهای جهانی داریم و این چالش بزرگی است که استارتاپ ها را از رسیدن به موفقیت، باز می دارد.
û عدم تناسب فضای کسب و کار
سرعت ارائه کار و بهره مندی از مهم ترین مهارت های استارتاپی از جمله مواردی هستند که آینده استارتاپ ها را تحت تاثیر قرار می دهند. اگر قصد دارید گام در دنیای استارتاپ بگذارید، باید توجه ویژه ای به مسئله سرعت داشته باشید. شما زمانی می توانید ایرادات ایده تان را بیابید که آن را به مرحله اجرا برسانید. پس ترس و وسواس را کنار گذاشته و با فراهم سازی یک فضای مناسب استارت شروع کسب و کارتان را بزنید. به خاطر داشته باشید که عدم وجود فضای مناسب می تواند مانع از شکل گیری استارتاپ شما شود. این درست همان چالشی است که تا به امروز موجب شکست بسیاری از استارتاپ ها شده است!
از دیگر دلایل شکست استارتاپ ها در ایران می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضعف اکوسیستم استارتاپی
- بازار انحصاری
- تیم ضعیف
- ضعف در بازاریابی
- عدم اطلاع کافی از بازار
- نامناسب بودن مدل کسب و کار
- …
مجله خبری ایکسب، انتشار اخبار و رویدادهای اقتصاد و صنعت ایران و جهان، معرفی کارآفرینان و فرصتهای کسب و کار
