فیروز اردشیریان دانشآموز دبیرستان فیروز بهرام تهران بوده که دانشآموزان زرتشتی در آن تحصیل میکنند. او با گرفتن دیپلم در کنکور شرکت کرد و در رشته علوم ریاضی در دانشگاه تهران قبول شد. اما بعد از دو سال و با راهاندازی رشته مهندسی مکانیک در دانشگاه صنعتی شریف از تحصیل در رشته ریاضی انصراف داد و جزو اولین گروه از دانشجویان مکانیک در سال 1345 وارد دانشگاه شریف شد. اردشیریان پس از فارغالتحصیلی در سال ۱۳۴۹ برای گذراندن دوران سربازی در بخش ابزار دقیق واحد ککسازی ذوب آهن اصفهان مشغول به کار شد و با مهندسان و تکنیسینهای روس همکاری میکرد که تجربههای بسیاری از آنها آموخت. او با پایان سربازی برای ادامه تحصیل به انگلستان رفت و در رشته کنترل اتوماتیک از دانشگاه منچستر فارغالتحصیل شد. با پایان تحصیل به ایران برگشت و دوباره جذب بازار کار شد.
خودش در گفت‌وگو با سایت کارآفرینی دانشگاه شریف گفته است: «پس از مراجعت به ایران در استخدام شرکت باتلر-کالورن ایران درآمدم. این شرکت در طراحی خطوط لوله نفت و گاز و تأسیسات تزریق گاز به چاههای نفت فعالیت داشت. پس از انقلاب امکان ادامه فعالیت این شرکت میسر نشد و گروهی از مدیران ایرانی رده میانی این شرکت از جمله من اقدام به تأسیس شرکت جدیدی با سهام صددرصد ایرانی به نام ناموران کردیم.»
مهمترین پروژهای که در آن زمان شرکت باتلر-کالورن در دست داشت مشاور طرح انتقال گاز از سرخس به نیروگاه حرارتی نکا (شامل سیستم جمعآوری گاز ترش، پالایشگاه گاز و ایستگاههای تراکم) بود و این طرح تا زمان انقلاب بیش از ۸۰ درصد پیشرفت داشت و طراحیهای آن تقریبا تکمیل و عملیات ساختمان و نصب در جریان بود.
فیروز اردشیریان به عنوان مدیرعامل و دوستانش با راهاندازی شرکت ناموران در ابتدا به فکر تکمیل طرح نیمهتمام شرکت قبلیشان افتادند و بعد با موفقیتآمیز بودن کار انرژی بسیار زیادی برای گسترش کار پیدا کردند.
خود او گفته است: «این موفقیت باعث شد که ما به فکر گسترش کارمان بیفتیم، در نتیجه زمینه فعالیت ما خیلى گسترده شد و با آمادگیای که به دست آورده بودیم وارد صنایع دیگر از جمله صنعت معادن و فلزات و پتروشیمى شدیم. هرکدام از پروژههای بزرگی که ما آغاز میکردیم عملاً براى اولین بار در ایران تجربه میشد و خوشبختانه این پروژهها با موفقیت به سرانجام رسیدند و این خود جرئت بیشتری برای اجرای پروژه بعدی به ما داد. این در حالی بود که در برابر واگذاری کاری که برای اولین بار در ایران انجام میگرفت در ابتدا موانعی روبهروی ما ظاهر میشد و این سؤال را برمیانگیخت که چگونه است که شرکت ایرانی میخواهد به جاى آن شرکت خارجی مشهور کار را انجام دهد. ولی بعد که طرح بدون کمک خارجیها اجرایی شد این باور که بدون خارجی هم میشود کارها را انجام داد شکل گرفت.»
هسته اصلی شرکتی که فیروز اردشیریان و دوستانش (5 شریک) برپا کردند بر طراحی و مهندسی پروژههای صنعتی استوار بود ولی چندسالی است که این مجموعه اجرای پروژه را هم برعهده گرفته است. «در ابتدای انقلاب به دلیل ناامنی کاری که حاکم شده بود هرکسى یا هر گروهی به دنبال آن بود که کسب و کار خود را چگونه نگه‌دارد و کسى به نوآوری نمیاندیشید و این یکی از نقاط قوت ما بود. راهبرد بعدی ما دستیابی به فناورىهای عمومی بود که در این مورد، بخشهای طراحی و مهندسی را بسیج کردیم که با استفاده از پروژههای مشابه و شبیهسازی فرایند موفق شدند در زمینه انتقال گاز، نفت و تصفیه گاز به فناورى عمومی آن دست پیدا کنند.»
شرکت ناموران در حال حاضر در صنایع گاز، نفت، پتروشیمی، معادن و فلزات و همچنین آب فعالیت دارد و در طول سالها فعالیت طراحی و مهندسی در ایران بیش از 200 پروژه صنعتی را به اجرا درآورده که تعداد قابل توجهى از آنها براى اولین بار در ایران اجرا شدهاند. پروژههایی همچون طراحی آشیانه چندمنظوره هواپیماهاى 747 که دهانه این آشیانه (دهانه بدون ستون) 150 متر است. سازهای که در جوار فرودگاه مهرآباد جای گرفته و اردشیریان در طراحی آن نقش داشته و میتوان گفت بزرگ‌ترین سازه روزمینی در ایران است. او درباره پروژههای بزرگی که تاکنون در مجموعه ناموران اجرایی کردهاند می‌گوید: «اولین پروژه بزرگی که ما به اجرا درآوردیم در زمینه معادن و فلزات بود، به نام طرح تغلیظ سنگ آهن گل گهر که در منطقه سیرجان قرار دارد و بخشی از نیاز به سنگ آهن کارخانهجات فولادسازی ایران را تأمین میکند. همچنین پروژه بزرگ دیگری که انجام دادیم پروژه فراساحل بود به نام پروژه سکوهاى بهرهبردارى نفت ابوذر که درخلیج فارس قرار دارد. در استعلامی که برای طراحی سکوهای دریایی تولید نفت ابوذر از شرکت‌های ایرانی شده بود ما با استانداردهای مهندسی انجام این کار را بدون کمک خارجی اعلام کردیم و کارفرما (شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی) که بر انجام کار با همکاری خارجیها اصرار نمیورزید پیشنهاد ما را با توجه به قیمت مناسبی که ارائه دادیم قبول کرد. این کار برای اولین بار و در این مقیاس در ایران انجام مییافت.»
فیروز اردشیریان معتقد است مهمترین دلیل موفقیت او و دوستانش کار گروهی بوده است و می‌گوید این از افتخارات ما در ناموران است که بعد از 27 سال هنوز با هم کار میکنیم. او در مصاحبهای با سایت کارآفرینی دانشگاه شریف گفته است: «در جامعه ما یک واقعیتى وجود دارد که معمولاً کارهاى گروهی نتیجه مطلوبی نمیدهد و اعضاى گروه از هم جدا می‌شوند؛ حتی در گروه 2 یا 3 نفره هم اختلافاتی پیش مىآید و از هم گسسته می‌شوند ولی رمز موفقیت ما در این کار تیمی پرهیز از انتقادهای غیرسازنده و تحمل همراه با شکیبایی بوده است. ما اصول کارى را حاکم بر روابط دوستانه گذاشتیم. در صورتی که احساسات بر اصول کار غلبه کند، نتیجه خوبی به بار نخواهد آورد؛ ضوابط کار باید به گونهاى تدوین شود که حیات کار تیمی ادامه یابد.»
او معتقد است ویژگیهای اصلی و ذاتی یک کارآفرین داشتن «خلاقیت»، «نتیجهگرایی» و «عجولانه عمل کردن» است و می‌گوید کارآفرینی میتواند موفق باشد که «آگاه و دانشمحور» باشد: «افراد بسیارى را مىشناسم که بسیار خلاقاند اما به خاطر اینکه دانش آنها کم است موفق نمیشوند. دانش در کنار خلاقیت، کارآفرینی را دوچندان میکند. اگر نیروی جوان در کنار فرد باتجربه قرار گیرد، تنها شرط کافی برای انتقال فناورى در مسیر کارآفرینی نیست بلکه با آموزش ثمربخش افراد جوان و ترغیب آنها به تلاش و همت و ایجاد انگیزه برای یادگیری است که میتوان آنها را در مسیر کارآفرینی هدایت کرد.»
فیروز اردشیریان در چند مصاحبه خود گفته انقلاب و رفتن خارجیها از کشور بیشترین اثر را روی زندگی کاری او گذاشته است: «پیش از انقلاب تصور نمىکردیم که رشد چشمگیری داشته باشیم و یا به عبارت دیگر توانمندی فناورانه را تقریباً دور از دسترس میدیدیم. شاید یکى از دلایل آن فراوانی خارجىها در ایران بود. بعد از انقلاب به علت خروج خارجیها خلأ بزرگی احساس شد و فضای خلاقیت و کارآفرینى شکوفا شد و احساس کردیم که آینده میتواند به دست خودمان ترسیم و ساخته شود.»
بیشتر بخوانید: دستور رئیس‌جمهور برای حضور فعال شرکت‌های نفتی و پتروشیمی در بورس
او می‌گوید برای رسیدن به توسعه در بخشهای مختلف به خصوص مهندسی باید ارتباط نزدیکی بین دانشگاه و صنعت به وجود آید: «کارشناسان مملکت ما در بخش پاییندستی صنعت کار مى کنند و از فناورىهای بالادستی صنعت فاصله دارند. یک رآکتور را در یک واحد پتروشیمى یا یک واحد پالایشگاهى در نظر بگیرید. ملاحظه میفرمایید که ما آن را خریداری و به نحو مطلوب نصب میکنیم و از آن به خوبی هم بهرهبرداری میکنیم ولی به جزئیات فنون و علوم فناورانه عملکردی آن دسترسی نداریم. دانشگاه منشأ نظریات، تئوریها و خالق معادلات منطق، ریاضی، فیزیک و شیمی است و به پشتیبانی آن است که بسترهاى علمى و نظرى یک رآکتور ایجاد میشود و با استفاده از فوت و فنهاى تجربى در صنعت طراحى و ساخته مىشود. اگر ما تلاش کنیم که بین دانشگاه و صنعت این ارتباط بالادستی را به وجود آوریم، دانشگاه و صنعت به سوی دستیابی به فناوری پیشرفته سوق داده می‌شوند.»
فیروز اردشیریان بعد از 28 سال از مدیریت ناموران کنارهگیری کرد؛ او دلایل کنارهگیری از مدیریت ناموران را در گفت‌وگو با سایت نکونیوز اینگونه بیان کرده است: «از مدیریت ناموران کنارهگیری کردم زیرا سهامداران اشتیاق زیادی برای فروش این شرکت که حاصل سالها تلاش و زحمت و ایجاد سازمانی با انگیزش برای توسعه بود داشتند. در شرایطی که اشتیاق فروش زیاد است انگیزههای مدیریتی/ راهبردی فروکش میکند. من توانستم ۲۸ سال اداره شرکت ناموران را با ده سهامدار موظف با کار تیمی به عهده بگیرم.»
او همچنین در پاسخ به این سوال که بزرگ‌ترین اشتباهش در این سالها چه بوده است در مصاحبهای گفت: «کار مدیریت را بدون گذراندن دورههای مدیریت آغاز کردم و ادامه دادم؛ معتقدم که تنها تخصص مهندسی برای مدیریت کافی نیست.»
خاطرهای از اولین پروژه خارجی ناموران
شرکت ناموران در زمینه صادرات خدمات فنی و مهندسی هم سابقهای طولانی دارد و فیروز اردشیریان خاطره اولین پروژه خارجی این شرکت را در گفت‌وگو با سایت تخصصی نکونیوز که در حوزه نفت فعال است اینگونه تعریف کرده: «مدتی بعد از اتمام پروژه طراحی و مهندسی سکوهای ابوذر ما در مناقصه طراحی پایه واحدهای Open Art پالایشگاه حمص سوریه شرکت کردیم و این اولین باری بود که اقدام به صدور خدمات طراحی و مهندسی میکردیم. با اشتیاق تمام در این مناقصه شرکت کردیم و تصمیم بر آن گرفتیم که در بخش فنی نهایت تلاش خود را بکنیم که نقطه ضعفی نداشته باشیم. کارفرمای سوریهای یک آزمون طراحی فرآیندی (Process design) دراسناد مناقصه لحاظ کرده بود و شرط قبولی برای باز کردن پاکتهای مالی این بود که در این آزمون پاسخ صحیح ارائه شود. محاسبات فرآیندی را با دقت هرچه بیشتر انجام دادیم به طوری که موفق شدیم کلیه پاسخها را با دقت بالا ارائه دهیم. وقتی پاکت‌ها را باز کردند قیمت ما نسبت به خارجیها پایینتر بود و بلافاصله ما را برنده اعلام کردند. پس از انجام موفقیتآمیز کار موضوع را به شرکت‌های پالایش نفت ایران اطلاع دادیم و جهت انجام طراحی پایه واحد Open Art پالایشگاه نفت لاوان (که اولین کار طراحی پایه بود که به شرکت ایرانی واگذار میشد) اعلام آمادگی کردیم و در مناقصه مربوطه برنده شدیم و طراحی پایه موردنظر را با موفقیت به انجام رساندیم.»
مجله خبری ایکسب، انتشار اخبار و رویدادهای اقتصاد و صنعت ایران و جهان، معرفی کارآفرینان و فرصتهای کسب و کار
