پروژه‌های برق خورشیدی در کشورهای منطقه چطور پیش می‌رود؟

براساس آمار آژانس بین‌المللی انرژی، میانگین رشد سالیانه توسعه انرژی تجدیدپذیر بخصوص برق خورشیدی در این منطقه بین سال‌های 2025-2023 حدود 1.2 گیگاوات پیش‌بینی شده است و بیش از 2 گیگاوات هم‌اکنون در دست توسعه است.

توسعه برق خورشیدی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (مِنا) در سال 2019 با روند رو به رشدی همراه بود و ازآنجایی که این منطقه پتانسیل‌های ناحیه‌ای برای بهره‌مندی از انرژی خورشیدی را دارد بنابراین فعالیت در این حوزه رشد بسزایی را می‌تواند دربرداشته باشد. در این میان کشورهای مراکش، مصر و امارات متحده عربی درخصوص توسعه انرژی‌های خورشیدی، پروژه‌ها و طرح‌های بزرگی را در دست اجرا دارند و سایر کشورهای منا هم کم‌کم در حال توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به‌ویژه انرژی خورشیدی هستند. مرکز پژوهش‌های مجلس در خبرنامه تحولات انرژی به این موضوع پرداخته است.  

امارت متحده عربی

در دوبی پروژه 900 مگاوات برق خورشیدی در پارک خورشیدی محمد بن رشید  المکتوم در ماه اکتبر 2019 برای تولید برق خورشیدی به ارزش 0.0169 دلار به‌ازای هر کیلووات‌ساعت افتتاح شده و فاز پنجم آن با تولید 5 گیگاوات برق خورشیدی در همان پارک انجام خواهد شد.

مصر

بخش اعظم پروژه برق 1.4 گیگاوات در پارک بن بان، کامل شده و یک قرارداد تولید 200 مگاوات برق خورشیدی در کام اومبو منعقد شده است. نرخ برق خورشید در پروژه 200 مگاوات تاتاتویینِ تونس حدود 0.0244 دلار به‌ازای هر کیلووات‌ساعت و پروژه 200 مگاواتی کام اومبو مصر معادل 0.02752 دلار به‌ازای هر کیلووات ساعت است.

عربستان سعودی

نیروگاه 300 مگاواتی برق خورشیدی سکاکا، بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی عربستان سعودی است که در نوامبر 2019 وارد مدار شد. علاوه بر این، دفتر توسعه پروژه‌های عربستان موسوم به رِپدو، از 60 شرکت واجد شرایط برای مناقصه 6 4 انرژی تجدیدپذیر طرح انرژی خورشیدی با ظرفیت ترکیبی 1.5 گیگاوات دعوت کرده است. مناقصه 6 پروژه دیگر نیز در سال 2020 انجام خواهد شد.

مراکش

مناقصه پروژه نیروگاه 800 مگاوات برق ترکیبی خورشیدی نور میدلت، قیمت‌های جهانی برق خورشیدی را شکست و نرخ برق خورشیدی این پروژه 0.071 سنت به‌ازای هر کیلووات‌ساعت در ساعت اوج بار رکورد پایین‌ترین نرخ برق خورشیدی جهان را از آن خودکرده است.

عمان

در این کشور دو مناقصه، هرکدام برای تولید 500 مگاوات برق خورشیدی انجام شده است.

تونس

در دسامبر 2019 ،500 مگاوات برق خورشیدی به ترتیب در سه کنسرسیوم 300 ،100 و 100 مگاواتی با کمترین نرخ برق (2.5 سنت به‌ازای هر کیلووات‌ساعت) برگزار شد.

قطر

شرکت توتال مطالعات گسترده‌ای را برای امکان‌سنجی و توسعه انرژی خورشیدی در قطر انجام داده و اخیراً قراردادی در کنار قرارداد با شرکت ماروبنی ژاپن برای ساخت نیروگاه خورشیدی با ظرفیت تولید 800 مگاوات برق منعقد شده تا 10 درصد از تقاضای برق قطر در زمان اوج بار از این طریق تأمین شود.

اردن

دولت اردن در حال بررسی و امکان‌سنجی است که چطور می‌توان پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر با مجوزهای بالای یک مگاوات برق خورشیدی اتصال به شبکه برق داشت.

پاکستان

این کشور در حال وضع سیاست‌های مجدّانه برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و ارتقای سهم آن به 30 درصد (به‌استثنای برق‌آبی) تا سال 2030 است.

عراق

به‌منظور تأمین نیاز داخل و کمبود برق، نخستین بررسی‌ها و امکان‌سنجی‌ها برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و سهم 10 درصدی آن در کل برق این کشور انجام شده است.

بازار تجاری و  منا در برخی از کشورهای این منطقه اختصاص یارانه به سوخت صنعتی‌های فسیلی را کاهش داده‌اند و چارچوب‌های رگوالتوری به‌خوبی در حال پیشرفت و اجراست. بااین‌وجود، فاصله زیادی میان کشورهای منا وجود دارد به‌طوری‌که کشورهای مصر، مراکش، امارات متحده عربی و اردن هم‌اکنون به‌عنوان پیشروان توسعه برق خورشیدی بوده و عربستان سعودی هم در حال پیوستن به جمع این کشورهاست.

براساس آمار آژانس بین‌المللی انرژی، میانگین رشد سالیانه توسعه انرژی تجدیدپذیر بخصوص برق خورشیدی در این منطقه بین سال‌های 2025-2023 حدود 1.2 گیگاوات پیش‌بینی شده است و بیش از 2 گیگاوات هم‌اکنون در دست توسعه است. انتظار می‌رود با برگزاری مزایده‌های رقابتی در این منطقه توسعه تجدیدپذیرها بین سال‌های 2025 -2020 حدود 20 درصد رشد داشته باشد، البته شیوع ویروس کوید 19 و کاهش درآمدها، قطعیت‌ها و پیش‌بینی‌ها را تغییر داده است.

با وجود این در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی آمده که در نیمه نخست سال 2020 ،13 کشور جهان مقرر داشتند که 50 گیگاوات ظرفیت جدید انرژی تجدیدپذیر اضافه کنند که بین سال‌های 2021 الی 2024 عملیاتی خواهد شد. اما به دلیل شیوع کرونا در مقایسه با 6 ماه نخست سال 2019 میزان افزایش ظرفیت تجدیدپذیرهای جهان 11 درصد کمتر بوده است.

توسعه‌دهندگان برق فتوولتائیک جهان در نیمه نخست سال جاری 40 گیگاوات برق خورشیدی به این ظرفیت افزودند که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود 17 درصد کاهش‌یافته است. اثر شیوع کرونا و افزایش قرنطینه‌ها و محدودیت‌ها در کشورهای مختلف و فناوری‌های متعدد آنها متفاوت بوده است. اما به‌طورکلی داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی نشان داده که نه‌تنها توسعه‌دهندگان انرژی‌های تجدیدپذیر ساخت و نصب تجهیزات مرتبط با تجدیدپذیرها را متوقف نکرده‌اند بلکه با روندی پیوسته و روبه‌جلو در حال گسترش فعالیت‌ها در این حوزه هستند.