طبق اطلاعات ستاد مبارزه با قاچاق کالا 70 درصد قاچاق سوخت از یک استان کشور صورت می‌گیرد که سیستان و بلوچستان است.
بي توجهي به اجراي قانون «توسعه حملونقل عمومي و مديريت مصرف سوخت» و قانون »اصالح الگوي مصرف انرژي»، كه با هدف ايجاد زمينه لازم براي مهار افزايش مصرف بنزين با به كارگيري سياست ها و ابزارهاي غيرقيمتي مصوب شده اند، زمينه ساز افزايش سريع مصرف بنزين در كشور شده است. تفاوت قيمتي بين فراورده هاي نفتي در ايران و كشورهاي همسايه نيز قاچاق فراورده ها (عمدتاً نفت گاز) را سرعت بخشيده است. البته درباره کاهش مصرف سوخت و مدیریت بهتر منابع در این بخش بخش خصوصی و اتاق تهران پیشنهادهایی را ارائه کرده و هشدارهایی را نسبت به از بین رفتن منابع کشور داده است که تاکنون از سوی دولت و مجلس به عنوان سیاست گذاران و مجریان امر مورد توجه قرار نگرفته است.
در صورتي كه سوخت مصرفي 3 ميليون وسيله نقليه از بنزين به CNG تغيير يابد، مصرف بنزين بيش از 15 ميليون ليتر در روز كاهش خواهد يافت. به عالوه، در حالي كه ظرفيت عرضه 6/39 ميليون مترمكعب در روز CNG وجود دارد، فقط 6/20 ميليون مترمكعب در روز استفاده مي شود. اگر بتوان مصرف CNG را فقط 12 ميليون مترمكعب در روز افزايش داد، مصرف بنزين 10 ميليون ليتر در روز كاهش مي يابد.
همچنين، بهبود تكنولوژي توليد خودروهاي داخل و كاهش ميانگين مصرف خودروها نقش بسزايي در كاهش مصرف بنزين داشته و جايگزيني خودروهاي فرسوده با خودروهاي نو، مصرف سوخت را كاهش خواهد داد. در حال حاضر، كاميون ها به ازاي 100 كيلومتر پيمايش 70 ليتر نفت گاز مصرف كرده كه با جايگزيني آن ها با كاميون هاي نو مي توان مصرف نفت گاز را به 30 ليتر به به ازاي 100 كيلومتر پيمايش كاهش داد. نصب GPS بر روي كاميون ها، وسايل راهداري، لنج ها و خودروهاي ديزلي درون و برون شهري و فروش سوخت به قيمت فوب به مصرفكنندگان عمده (از جمله نيروگاه ها( نقش بهسزايي در كاهش مطلوبيت قاچاق خواهد داشت. توسعه حمل ونقل مسافر با قطار شهري در تهران و 8 كالان شهر امكان جايگزيني خودروي شخصي را فراهم كرده و لازمه موفقيت سياست هاي قيمتي است.
وضعيت مصرف انرژي نهايي در سال 1395 نشان مي دهد، كل مصرف انرژي نهايي معادل 68. 1348 ميليون بشكه نفت خام در سال بوده كه 35 درصد آن در بخش خانگي ـ تجاري، 24 درصد صنعت، 17 درصد كشاورزي (خوراك پتروشيمي و ساير) و 24 درصد در بخش حمل ونقل صورت گرفته است. تركيب مصرف انرژي نهايي در سال 1395 در بخش حمل ونقل به شرح زير بوده است: بنزين 7/46 درصد، نفت گاز 3/35 درصد،CNG 14 درصد و ساير سوخت ها شامل نفت كوره و سوخت جت حدود 1/3 درصد بوده است. البته اين تركيب در سال 1396 و 1397 نيز كم و بيش به همين ترتيب بوده است.
نکته قابل توجه در مصرف سوخت دربخش حمل ونقل، افزایش نرخ رشد آن درسال‌های اخیراست. مصرف بنزین در سال 1393 روزانه 69.6 میلیون لیتر گزارش شده که در سال 1394 به 71.2 میلیون لیتر رسید (نرخ رشد 2.3درصد). در سال 1395 مصرف بنزین به روزانه 75 میلیون لیتر و نرخ رشد به 5.3 درصد افزایش یافت. در سال 1396 مصرف به روزانه 80 میلیون لیتر و نرخ رشد به6.7 درصد صعود کرد. با تحقق مصرف 88 میلیون لیتر در روز در سال 1397 نرخ رشد به 10 درصد بالغ خواهد شد. اگر نگاهی به رشد خودرو سبک در کشور داشته باشیم بعید به نظر می‌رسد نرخ رشد بنزین در سال 1397 با نرخ رشد خودروها هماهنگ باشد و احتمالاً افزایش نرخ رشد دلایل دیگری دارد.
تفاوت قیمت بنزین در ایران و کشورهای همسایه زمینه قاچاق این کالا را به وجود آورده است. هرچند درباره مقدار قاچاق فرآورده‌ها اطلاعات دقیقی در دسترس نیست، اما طبق برآورد ستاد مبارزه با قاچاق کالا، روزانه حدود 11.5 میلیون لیتر قاچاق سوخت به خارج از کشور صورت گرفته و بیش از 80 درصد قاچاق فرآورده به قاچاق نفتگاز اختصاص دارد. طبق اطلاعات ستاد مبارزه با قاچاق کالا 70 درصد قاچاق سوخت از یک استان کشور صورت می‌گیرد که سیستان و بلوچستان است.
مجله خبری ایکسب، بازتاب اخبار و گزارشهای صنعت و اقتصاد ایران و جهان
