به اعتقاد کارشناسان باتوجه به تصمیم قطر برای خروج از اوپک و تمرکز بر تولید و صادرات گاز طبیعی به نظر می رسد که هرچه سریع تر ایران هم باید در استراتژی های کلان انرژی خود بازنگری هایی را انجام دهد تا بتواند با تصمیمات صحیح جلوی زیان های احتمالی را بگیرد و در رقابت با قطر در برداشت از میدان مشترک حرف برای گفتن داشته باشد.
روز گذشته سعد الکعبی وزیر انرژی قطر در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد این کشور تا ژانویه سال ۲۰۱۹ یعنی کمتر از یک ماه دیگر از سازمان کشورهای صادرکننده نفت اوپک خارج می‌شود و تمرکز خود را ازاین‌پس بر تولید و صادرات گاز طبیعی خواهد گذاشت. قطر با این تصمیم به بیش از نیم‌قرن عضویت خود در اوپک پایان می‌دهد.
وزیر انرژی قطر اعلام کرد تصمیم برای خروج از اوپک پس از بازبینی راه‌های پررنگ شدن نقش بین‌المللی قطر و طرح‌ریزی استراتژی بلندمدت این کشور گرفته شد. « دوحه سعی دارد تا بر توسعه و پیشرفت صنعت گاز طبیعی خود متمرکز شود و گام‌هایی را برای افزایش تولید گاز از 77 به 110 میلیون تن در سال بردارد.»
وزیر انرژی قطر همچنین در بیانیه‌ای توضیحات بیشتری درباره تصمیم کشورش ارائه داد: « به‌منظور تحکیم موقعیت قطر به‌عنوان یک تأمین‌کننده انرژی مطمئن در جهان، ما گام‌هایی برای بازبینی نقش قطر و مشارکت این کشور درصحنه انرژی بین‌المللی برداشتیم. برای ما روشن‌شده که دستیابی به اهداف بلند پروازانه ما بی‌تردید مستلزم تلاش‌های متمرکز، تعهد و پایبندی برای حفظ و تحکیم موقعیت قطر به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده LNG جهان است. این تصمیم به‌منزله یک تغییر فنی و استراتژیک بوده و تحت تأثیر انگیزه سیاسی نبوده است.»
خبر خروج قطر از اوپک روز گذشته واکنش‌های بین‌المللی بسیاری را به دنبال داشت و برخی از مقامات کشورمان هم دراین‌باره اظهارنظر کردند. حسین کاظم پور اردبیلی نماینده ایران در اوپک با ابراز تأسف از تصمیم قطر مبنی بر خروج از اوپک گفت: اوپک در مقابل این تصمیم فقط تماشاگر خواهد بود و کاری نمی‌تواند بکند و این تصمیم باعث شد از حدود یک ماه دیگر، محاسبات تولید نفت اوپک بدون میزان تولید نفت قطر، شکل بگیرد. او درباره دلایل احتمالی خروج قطر گفت: «تصمیماتی که بعضاً بدون اجماع اعضا در مورد موارد مختلف گرفته شد باعث شده است که قطر را به این نتیجه برساند که تمرکز خود را بیشتر بر محور تولید گاز بگذارد تا موضوع نفت. تولیدکننده‌‌های دیگر از تک‌روی‌های عربستان و هم‌پیمانان روسیه عصبانی هستند.»
همچنین حمید بعیدی نژاد سفیر ایران در لندن در صفحه توییتر خود با اشاره به اظهارات وزیر انرژی قطر مبنی بر اینکه “این کشور ماه آینده میلادی (از ابتدای 2019) از اوپک خارج می‌شود” نوشت: عربستان و همسایگان مدت‌هاست سیاست تحریم همه‌جانبه علیه قطر را ادامه داده‌اند. تلاش عربستان به تحمیل سیاست‌های خود علیه اوپک و افزایش نقش کشورهای غیر اوپک مانند روسیه نیز کارآمدی این سازمان را تضعیف کرده است.
تولید نفت قطر حدود ۶۰۰ هزار بشکه در روز است بااین‌حال این کشور بزرگترین صادرکننده گاز طبیعی مایع جهان است. قطر همچنین با عربستان سعودی که همسایه این کشور و بزرگترین صادرکننده نفت اوپک است، اختلافات دیپلماتیک شدیدی دارد و چند سالی است که تحت تحریم‌های عربستان و تعدادی از هم‌پیمان‌های این کشور است.
کشورهای عضو اوپک و غیر اوپک قرار است روز پنج‌شنبه این هفته باهدف رسیدن به توافق درباره کاهش احتمالی تولید نفت، در مقر اصلی اوپک در وین تشکیل جلسه بدهند. این نشست آخرین حضور جدی قطر به‌عنوان عضو رسمی اوپک خواهد بود. این کشور از سال ۱۹۶۱ عضو اوپک بوده است. به اعتقاد کارشناسان اقدام قطر در خروج از اوپک، همبستگی اوپک را تحت شعاع قرار خواهد داد آن‌هم درست درزمانی که این مجمع تلاش می‌کند اتحادش را برای کنترل بازار نفت حفظ کند. قطر یازدهمین تولیدکننده بزرگ اوپک است که کمتر از دو درصد از کل تولید این مجموعه را بر عهده دارد.
هشدار برای ایران
اما جدا از اینکه تصمیم قطر برای خروج از اوپک یک اقدام سیاسی بوده است یا بر اساس استراتژی بلندمدت انرژی در این کشور گرفته‌شده به اعتقاد کارشناسان هشداری مهم و جدی برای ایران محسوب می‌شود؛ زیرا از یک‌سو ایران یکی از متحدان خود در اوپک و در مقابل لابی‌های عربستان را ازدست‌داده است و از سوی دیگر ازاین‌پس باید شاهد رقابتی بسیار سخت با این کشور در برداشت از میدان مشترک گازی پارس جنوبی (در قطر به آن گنبد شمالی گفته می شود) باشد.
پارس جنوبی بزرگترین میدان گازی مشترک بین ایران و قطر است و حالا که این کشور استراتژی انرژی خود را بر تولید و صادرات گاز طبیعتی استوار خواهد کرد و به دنبال رسیدن به تولید 110 میلیون تن گاز طبیعی در سال است؛ این موضوع می‌تواند برای کشور ما و برداشت از میدان مشترک یک خطر بسیار، بسیار جدی باشد آن‌هم در دوره‌ای که ایران شاهد اجراشدن دور دوم تحریم‌های آمریکا است و شرکت‌های بین‌المللی حوزه نفت و گاز به دلیل ترس از تحریم‌ها حاضر به سرمایه‌گذاری و اجرای پروژه در ایران نیستند و در مقابل قطر با توجه به درآمد بالای خود می‌تواند به‌راحتی طرح‌های توسعه را در میدان مشترک پارس جنوبی اجرایی کند.
به اعتقاد کارشناسان با توجه به تصمیم قطر برای خروج از اوپک و تمرکز بر تولید و صادرات گاز طبیعی به نظر می‌رسد که هرچه سریع‌تر ایران هم باید در استراتژی‌های کلان انرژی خود بازنگری‌هایی را انجام دهد تا بتواند با تصمیمات صحیح جلوی زیان‌های احتمالی را بگیرد و در رقابت با قطر در برداشت از میدان مشترک حرف برای گفتن داشته باشد.
پارس جنوبی، بزرگترین میدان گازی جهان است، که در خلیج فارس و در آب های سرزمینی ایران و قطر واقع شده‌است. این میدان گازی بین ایران و قطر مشترک بوده و در کشور قطر، میدان گازی گنبد شمالی نام دارد. ایران و قطر از ابتدای برداشت از این میدان مشترک همواره در رقابت برای برتری در بهره‌برداری از منابع هیدروکربنی این میدان بودند. مساحت این میدان ۹۷۰۰ کیلومتر مربع است که ۳۷۰۰ کیلومتر مربع آن در آبهای سرزمینی ایران و ۶۰۰۰ کیلومتر مربع آن در آبهای سرزمینی قطر قرار دارد. حجم گاز برداشت‌شدنی میدان به همراه میعانات گازی، معادل ۲۳۰ میلیارد بشکه نفت خام است.
مجله خبری ایکسب، بازتاب اخبار و گزارشهای صنعت و اقتصاد ایران و جهان
