بانک کشاورزی به عنوان اولین بانک در ایران بهره‌برداری از “یاراکارت”، نوعی کارت اعتباری جدید را امروز سه‌شنبه ۳۰ خرداد آغاز کرده است.
انتظار می‌رود با گذر زمان بانک‌های بیشتری به لیست ارائه‌دهندگان این نوع تسهیلات اضافه شوند.
زمان عملیاتی شدن این تسهیلات در سایر بانک‌ها تیرماه اعلام شده است. بانک مرکزی می‌گوید دلیل این تاخیر “ایجاد نرم‌افزار و آموزش پرسنل” است.
بانک مرکزی ایران در ابلاغیه‌ای به شبکه بانکی خواستار اجرای طرح بهره‌برداری از این کارت شده است. البته این ابلاغیه به معنی الزام بانک‌ها برای صدور یارا کارت نیست بلکه شبکه بانکی مجاز است با توجه به منابعی که در اختیار دارد نسبت به اعطای وام از محل وثیقه یارانه نقدی اقدام کند.
مدیران بانک مرکزی “افزایش پوشش کارت‌های اعتباری و تسهیل دسترسی اقشار مختلف جامعه به خدمات اعتباری” را از جمله مزایای این کارت‌های اعتباری برشمرده‌اند. سود بازپرداخت این وام ۱۸ درصد است.
یارا کارت چیست؟
یاراکارت، نوعی وام در قالب کارت اعتباری است. بازپرداخت این وام به طور خودکار از محل یارانه‌های نقدی صورت می‌گیرد و به همین دلیل ریسک ناشی از پرداخت نشدن اقساط از سوی دارندگان کارت به حداقل می‌رسد. در واقع وثیقه این تسهیلات، یارانه‌های نقدی است که دولت به حساب سرپرست خانوار واریز می‌کند.
متقاضیان این نوع کارت‌های اعتباری طی قراردادی با بانک یا موسسه‌های اعتباری، اجازه برداشت تمام یا بخشی از یارانه نقدی را در ازای بازپرداخت وام می‌دهند. به این ترتیب مشکل تامین وثیقه اشخاص کم درآمد رفع می‌شود. البته ممکن است یارانه بعضی از خانوارها طی مرور زمان در آینده قطع شود.
بانک مرکزی برای پایین آوردن ریسک، در یکی از بندهای ابلاغیه اخیر خود به این موضوع اشاره کرده و “به مؤسسه‌های اعتباری اجازه داده از متقاضیان این نوع وام “سفته و یا سایر ضمانت‌های قابل ارایه متعارف” بگیرد.
معرفی طرح یاراکارت از سوی بانک مرکزی درست چند روز پیش از انتخابات اخیر ریاست جمهوری ایران (اردیبهشت ۹۶) صورت گرفت و عده‌ای از منتقدان، این طرح را “انتخاباتی” معرفی کردند. بانک مرکزی البته با رد این ادعا گفته “این طرح انتخاباتی نیست.”
چه کسانی می توانند تسهیلات جدید بگیرند
بر اساس دستورالعمل بانک مرکزی که به شبکه بانکی ابلاغ شده، تمامی خانوارهای یارانه‌بگیر می‌توانند از تسهیلات جدید استفاده کنند و متقاضی کارت جدید اعتباری شوند.
به هر خانوار مشمول دریافت یارانه فقط یک یاراکارت تعلق می‌گیرد و کارت به نام سرپرست خانوار صادر می‌شود.
مقدار تسهیلات و بازپرداخت بدهی
سقف تسهیلات با توجه به تعداد افراد خانواده و میزان یارانه خانوار تعیین می‌شود. بانک مرکزی در ابلاغیه خود اعلام کرده در “مرحله اول” سقف این نوع تسهیلات ۵ میلیون تومان است. مهلت بازپرداخت این وام که به صورت خودکار از محل حساب یارانه سرپرست خانوار برداشت می‌شود، به تشخیص موسسه اعتباری وام دهنده بستگی دارد.
این مهلت حداقل ۳ سال و حداکثر ۵ سال اعلام شده است. تاریخ اعتبار کارت را موسسه اعتباری تعیین می‌کند.
اگر سررسید وام داده شده از طریق کارت اعتباری فراتر از تاریخ انقضای کارت باشد، مهلت بازپرداخت تسهیلات پس از تاریخ انقضای کارت هم ادامه پیدا می‌کند.
آیا می توان اعتبار یاراکارت را تبدیل به پول نقد کرد؟
پاسخ منفی است. تنها مورد استفاده این کارت‌های اعتباری خرید کالا است. برداشت وجه، انتقال وجه و برداشت کارمزد از این کارت غیرمجاز اعلام شده است.
هر چند قوانین سایر کارت‌های اعتباری برای یاراکارت هم صادق است و مالک کارت می‌تواند به حساب اعتباری خود پول پرداخت کند.
متقاضیان این کارت اعتباری چگونه باید درخواست بدهند؟
متقاضیان دریافت وام از طریق یاراکارت باید درخواست خود را از طریق مراجعه به بانک‌ها ارائه دهند.
البته ممکن است در آینده خدمات آنلاین هم برای درخواست این تسهیلات ارائه شود ولی پیش از آن بانک‌ها باید برای ارائه این نوع خدمات پیشقدم شوند.
ارائه یا عدم ارائه این کارت‌ها کاملا به تصمیم بانک‌ها بستگی دارد چون بخشنامه بانک مرکزی لازم‌الاجرا نیست.
در حال حاضر فقط بانک کشاورزی این تسهیلات را ارائه می‌دهد و سی‌ام خرداد ماه سه نفر از مشتریان این بانک به صورت نمادین کارت خود را دریافت کردند.
خوب یا بد؟
بانک مرکزی ایران در دفاع از اقدام خود گفته است یاراکارت اعتباری در نهایت می‌تواند به افزایش قدرت خرید خانوارها به خصوص اقشار با تمکن کم مالی منجر شود.
نکات دیگری که مسئولان بانک مرکزی به عنوان نقطه قوت این طرح به آنها اشاره کرده‌اند “افزایش رضایت‌مندی جامعه از نظام بانکی و کمک به تولید و اشتغال” است.
مدافعان این طرح بزرگترین حسن این وام را “بی‌نیازی به وثیقه” می‌دانند؛ مشکلی که همیشه گریبانگیر متقاضیان وام در ایران بوده است. به گفته این افراد برداشت بازپرداخت از محل یارانه نقدی هم به وام‌گیرنده و هم به موسسه اعتباری اطمینان خاطر می‌دهد.
منتقدان این طرح اما می‌گویند دولت با پرداخت وام ۵ میلیون تومانی سعی دارد تا یارانه ها را سازماندهی کند و برای بانک‌ها درآمد جدید تولید کند. این افراد ارائه یارا کارت اعتباری را اقدامی “تورم‌زا” خوانده‌اند که به گفته آنها موجب افزایش نقدینگی خواهد شد.
مجله خبری ایکسب، بازتاب اخبار و گزارشهای صنعت و اقتصاد ایران و جهان
این طرح هنوز برقرار است یا زمانش تموم شده؟