مهم‌ترین استانداردهایی که یک مدیر کنترل کیفیت باید بداند

درک و رعایت استانداردهای شناخته‌شده‌ کنترل کیفیت به صنایع و واحدهای تولیدی این امکان می‌دهد تا نقص‌های محصول را به حداقل برسانند، منابع را بهینه کنند و در نهایت رضایت مشتری را افزایش دهند. با به کارگیری رویکرد داده‌محور و پرورش فرهنگ بهبود مستمر، مدیران کنترل کیفیت می‌توانند با موفقیت انتظارات مشتری را برآورده کنند و مزیت رقابتی در بازار را حفظ کنند.

اما چه استانداردهایی برای کنترل کیفیت وجود دارد که مدیران کنترل کیفیت باید با آن آشنایی داشته باشند؟ در ادامه به این سوال‌ جواب می‌دهیم.

استاندارد کنترل کیفیت چیست؟

انجمن آمریکایی کیفیت (ASQ) استانداردهای کیفیت را این‌گونه توصیف می‌کند: اسنادی که الزامات، مشخصات، دستورالعمل‌ها یا ویژگی‌هایی را ارائه می‌دهند که می‌توانند به طور مداوم برای اطمینان از مناسب بودن مواد، محصولات، فرآیندها و خدمات با هدف خود مورد استفاده قرار گیرند. استانداردهای کیفیت واژگان مشترک، تعاریف رسمی و دیدگاه مشترکی را در مورد اینکه کیفیت به چه معناست و چگونه می‌توان به آن دست یافت، به سازمان‌ها ارائه می‌دهد.

کارخانه‌ها و صنایع تولیدی از استانداردها برای اهداف زیر استفاده می‌کنند:

• اطمینان از ایمنی و قابلیت اطمینان بودن محصولات و خدمات خود
• پیروی از مقررات و قوانین مختلف با هزینه‌ کمتر
• تعریف و کنترل فرآیندهای داخلی
• تحقق اهداف زیست‌محیطی در فرایندهای تولید

مهم‌ترین استانداردهایی که یک مدیر کنترل کیفیت باید بداند

در ادامه برخی از استانداردهای مدیریت کنترل کیفیت که مدیران باید با آن‌ها آشنا باشند نگاهی می‌اندازیم.

ISO 14001

هدف از استاندارد ISO 14000 کمک به شرکت‌ها برای به حداقل رساندن پیامدهای منفی عملیات خود بر محیط طبیعی است. استاندارد اصلی آن ISO 14001 است و اگرچه لزوماً به خودی خود به‌عنوان یک استاندارد مدیریت کیفیت قرار نمی‌گیرد، اما مطمئناً در چشم‌انداز بزرگ‌تر برنامه‌های مدیریت کیفیت قرار می‌گیرد و در محدوده‌ی QMS یا سیستم‌های کنترل کیفیت بسیاری از سازمان‌ها است.

ISO 17025

استانداردISO/IEC 17025:2017 یک استاندارد بین‌المللی است که الزامات کیفیت و صلاحیت در آزمایشگاه‌های تست و کالیبراسیون را مشخص می‌کند. این استاندارد مستلزم آن است که چنین آزمایشگاه‌هایی اقدامات کنترل کیفیت را در اولویت قرار دهند و یک سیستم مدیریت کیفیت قابل‌اعتماد را برای ایجاد و نشان دادن شایستگی خود توسعه دهند.

این گواهینامه توسط سازمان بین‌المللی استاندارد در ارتباط با کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک ایجاد شده است. اگر در محیط آزمایشی کار می‌کنید که نتایج قابل اندازه‌گیری تولید می‌کند، احتمالاً ISO 17025 قابل اجرا است. لزوماً مرکز شما نباید «آزمایشگاه» باشد، اما طبق استانداردهای ISO، اگر نتایج قابل اندازه‌گیری تولید می‌کنید، یک آزمایشگاه در نظر گرفته می‌شوید.

GMP و GLP

مجموعه‌ی دیگری از نمونه‌های استاندارد کنترل کیفیت قابل توجه، استاندارد Good Manufacturing Practices (GMP) و Good Laboratory Practice (GLP) است.

استاندارد GMP به سیستمی از فرآیندها و مستندات اشاره دارد تا اطمینان حاصل شود که محصولات تولیدی به طور مداوم بر اساس استانداردهای کیفیت، تولید و کنترل می‌شوند. از سوی دیگر، GLP مجموعه ای از اصول است که تضمین می‌کند مطالعات آزمایشگاهی غیر بالینی از استانداردهای کیفیت پیروی می‌کنند و یکپارچگی داده‌های تست را حفظ می‌کنند.

ISO 9001

حتی در بین عموم مردم، استاندارد ISO 9001 یک اصطلاح نسبتاً آشنا است. بسیاری از ما بنرهایی را دیده‌ایم که در خارج از تأسیسات تولیدی نصب شده‌اند که با افتخار، داشتن گواهینامه‌ی ISO 9001 یک شرکت را اعلام می‌کنند. بسیاری از سازمان‌های بزرگ اصرار دارند که فروشندگان آن‌ها دارای گواهینامه‌ی ISO 9001 باشند.

ایزو 9001 نقشه‌ راه موفقیت است و بر مبنای هشت اصل مدیریت کیفیت ساخته شده است: تمرکز مشتری، رهبری، مشارکت افراد، رویکرد فرآیند، رویکرد سیستماتیک به مدیریت، بهبود مستمر، رویکرد واقعی به تصمیم گیری و روابط سودمند متقابل با تامین کنندگان.

استانداردهای ISO 9001 چک لیستی از تمام کارهایی است که یک شرکت باید انجام دهد تا بتواند در برآوردن نیازها و انتظارات مشتریان خود موفق باشد.

IATF 16949

کارگروه بین‌المللی خودرو (IATF) 16949 به‌طور خاص برای صنعت خودرو ایجاد شده است. جدا از کمک به سازمان‌ها در حفظ کیفیت خدمات خودرو و قطعات مونتاژ، IATF 16949 همچنین برای بهبود مستمر نحوه‌ی انجام فرآیندهای تولیدکنندگان در جهت کاهش عیوب و ضایعات راهنمای مراکز تولیدی است.

MIL-STD-105

استاندارد نظامی وزارت دفاع ایالات متحده 105E، روش‌های نمونه‌گیری استاندارد نظامی برای بازرسی است که در طول جنگ جهانی دوم توسعه یافت. استاندارد Mil. Std. 105A. از آن زمان تاکنون هر چند وقت یکبار اصلاح شده و با عناوین 105B، 105C و 105D منتشر شده است. Mil. Std. 105D توسط دولت ایالات متحده در سال ۱۹۶۳ صادر شد. این سه استاندارد مشابه به طور مداوم در حال به‌روز‌رسانی و بازنگری هستند.

هدف اصلی استاندارد MIL-STD-1916، حرکت از یک استراتژی بازرسی (تشخیص) مبتنی بر  AQL (Acceptable quality limit :حد کیفیت قابل قبول) به سمت اجرای یک استراتژی موثر و مبتنی بر پیشگیری، از جمله سیستم جامع کیفیت، بهبود مستمر و مشارکت با دولت است.

STD 1916

استاندارد MIL-STD-1916 یک روش نمونه گیری استاندارد است که برای پذیرش یا رد لات‌ها (lot) بر اساس ارزیابی اندازه‌گیری آیتم‌ها ایجاد شده است. نمونه ای از n واحد از یک دسته یا لات حاوی N واحد گرفته می‌شود. اگر نمونه فاقد واحدهای غیرمنطبق باشد و میانگین نمونه و انحراف استاندارد نمونه شاخص‌های کیفیت قابل قبولی را ارائه دهد، بچ (batch) یا لات مربوطه پذیرفته می‌شود. در غیر این صورت، بچ یا لات رد می‌شود. برای محاسبه‌ی شاخص‌های کیفیت، باید یک یا دو حد مشخصات برای اندازه‌گیری‌ها وارد شود.

استاندارد MIL-STD-1916 اندازه‌های مناسب نمونه‌ را برای سطوح مختلف تأیید، مشخص می‌کند که معمولاً طبق قرارداد تعیین می‌شوند. همچنین حاوی قوانینی برای جابه‌جایی بین بازرسی معمولی، بازرسی دقیق و بازرسی کاهش‌یافته، بر اساس نتایج نمونه‌های اخیر است.

این روش اندازه‌ی نمونه‌ مورد نیاز را محاسبه می‌کند. همچنین منحنی‌های عملیاتی را برای مقایسه‌ی طرح‌های نمونه‌برداری جایگزین ترسیم می‌کند.

ISO 22000

استاندارد ISO 22000 یک سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی توسط سازمان بین المللی استاندارد (ISO) است که بر نتایج متمرکز است. این استاندارد الزاماتی را برای هر کارخانه در صنایع تولیدی غذایی با هدف کمک به بهبود عملکرد کلی در ایمنی مواد غذایی فراهم می‌کند. این استانداردها برای تضمین ایمنی در زنجیره‌ تامین مواد غذایی در نظر گرفته شده است. ISO 22000 شامل دستورالعمل‌های کلی برای مدیریت ایمنی مواد غذایی است.

ISO 31000

استاندارد ISO 31000 ISO 31000، اصول، چارچوب و فرآیندی را برای مدیریت ریسک ارائه می‌کند. این استاندارد می‌تواند توسط هر کارخانه یا واحد تولیدی صرف‌نظر از اندازه، فعالیت یا بخش آن استفاده شود.

استفاده از ایزو 31000 می‌تواند به کارخانه‌ها کمک کند تا احتمال دستیابی به اهداف را افزایش دهند، شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها را بهبود بخشند و به طور موثر منابع را برای مدیریت ریسک تخصیص دهند و استفاده کنند.

پوشش استانداردهای کنترل کیفیت با نرم افزار کنترل کیفیت (QC) همکاران سیستم

کنترل کیفیت محصولات قبل، حین و پس از تولید با در نظر گرفتن مهم‌ترین استانداردهای کنترل کیفیت، نیاز اصلی مدیران صنایع و واحدهای تولیدی است که انجام این مهم بدون به‌کارگیری یک نرم افزار کنترل کیفیت امکان‌پذیر نیست.

نرم افزار کنترل کیفیت راهکاران با مزایا و ویژگی‌های مختلف از جمله اطمینان از کنترل کیفیت محصولات از تامین تا تولید، رعایت استانداردهای نظارتی خاص هر صنعت یا محصول، بازرسی اقلام ورودی، بازرسی حین و پس از تولید و انطباق با استانداردهای کنترل کیفیت همچون MIL-STD-105 و STD 1916دستیاری قابل اطمینان برای مدیران صنایع و آزمایشگاه‌های آنها است.