اگر تا به حال راجع به بلاکچین یا رمزارز شنیده باشید، با شنیدن دوباره این عبارات نخستین چیزی که به ذهن‌تان خطور می‌کند بیت کوین است. علی‌رغم گذشت ۱۲ سال از زمانی که بیت‌کوین رسما آغاز به کار کرد، اواخر سال ۲۰۱۷ میلادی بود که این ارز دیجیتال حسابی بر سر زبان‌ها افتاد و تبدیل به پدیده‌ای شد که امروز همه را به فکر ثروتمند شدن انداخته است. اما بیت کوین به زبان ساده چیست؟
بیت کوین که معمولا از آن تحت عنوان «نخستین» رمزارز جهان یاد می‌شود، مستقیم یا غیر مستقیم آغازگر مسیر دستیابی به انبوهی از ابتکارات در حوزه بلاکچین و همینطور متعلقات دیجیتالی بوده است، برای مثال بدون بیت کوین دو ارز اتریوم یا مونرو را نیز نداشتیم. مدت کوتاهی بعد از اینکه بیت کوین در سال ۲۰۱۷ شکلی جنجالی به خود گرفت، تمایل به این تکنولوژی‌های تازه هم محو شد. اما اکنون در سال ۲۰۲۱ میلادی هستیم و بیت‌کوین هم دوباره مثل یک ققنوس از خاکستر برخاسته است. همانطور که ممکن است فرض کنید، اشتیاق برای بلاکچین و متعلقات دیجیتال دوباره اوج گرفته و حالا درک اینکه بیت‌کوین دقیقا چطور کار می‌کند و چه چیزی پشت آن است مهم‌تر از همیشه شده است.
این مقاله قرار است یک راهنمای جامع برای هرکسی باشد که تازه پا به دنیای رمزارزها گذاشته و می‌خواهد همه‌چیز را راجع به بیت کوین بداند، خصوصا اینکه بیت کوین دقیقا چه کاربردی دارد و چطور می‌توان به این دنیای نوظهور ورود کرد. هدف از نگارش این مقاله آن است که تمام دانش بنیادین مربوط به بیت کوین را فرا بگیرید و با درک و نقطه نظری تازه راجع به بیت کوین به سراغ این رمزارز بروید.
بیت کوین چیست؟
بیت کوین یک ورژن همتا به همتا از پولی الکترونیکی است که تمام مبادلات آن در یک دفتر عمومی به نام بلاکچین ثبت می‌شود. در اواخر ماه اکتبر ۲۰۰۸، شخصی ملقب به ساتوشی ناکاموتو (که هویت واقعی‌اش هنوز ناشناخته باقی مانده) مستنداتی به نام «بیت کوین: یک سیستم پول نقد الکترونیکی همتا به همتا» را در وب‌سایت bitcoin.org منتشر کرد و سپس این مستندات را برای لیستی بلندبالا از افراد حاضر در دنیای رمزنگاری و اقتصاد ایمیل کرد. در روز سوم ژانویه ۲۰۰۹، شبکه بیت‌کوین که توسط ساتوشی ناکاموتو ساخته شده بود نخستین بلاک را استخراج کرد که «جنسیس بلاک» نام گرفت.
بیت کوین توسط هیچ بانک یا دولتی پشتیبانی نمی‌شود
بیت کوین در ذات نوعی «پول دیجیتال» تمرکز زدایی شده است که هرکسی در هر نقطه از جهان , در هر زمان، قادر به استفاده از آن بدون هیچگونه محدودیت یا نیاز به پیروی از خط مشی مقامات خواهد بود. بیت کوین توسط هیچ بانک یا دولتی پشتیبانی نمی‌شود و در اصل به کاربران اجازه می‌داد پول را بدون نیاز به اعتماد به اشخاص ثالث حواله یا خرج کنند.
در لحظه ظهورش، قیمت بیت کوین حدودا معادل ۰.۰۱ دلار بود و امروز این ارزش از ۵۰ هزار دلار به ازای هر کوین عبور کرده است. بسیاری عقیده دارند که ارزش بیت کوین از این هم به مراتب بیشتر خواهد شد و طی سال ۲۰۲۲ میلادی باید منتظر ارزش ۱۰۰ هزار الی ۲۵۰ هزار دلاری باشیم.
در لحظه ظهور، قیمت بیت کوین حدودا معادل ۰.۰۱ دلار بود و امروز این ارزش از ۵۰ هزار دلار به ازای هر کوین عبور کرده است
با درنظرگیری اینکه بیت کوین در اینترنت به حیات خود ادامه می‌دهد، تمام مبادلات مالی شفاف هستند. بخواهیم ساده‌تر بگوییم، تمام مبادلات بیت کوین به شبکه بیت کوین مخابره می‌شوند و در کنار چند تراکنش دیگر، بلاکی را تشکیل می‌دهند که ماینرهای حاضر در شبکه باید اعتبار آن را تایید کنند. وقتی بلاک پذیرفته شد، تراکنش در بلاکچین (که می‌توان آن را یک دفتر حسابرسی عمومی نیز در نظر گرفت) ثبت می‌شود. هر بار که این پروسه با موفقیت به پایان می‌رسد، شبکه یک بیت کوین تازه را میان ماینرها توزیع می‌کند و به این اتفاق پاداش بلاک گفته می‌شود.
آنچه بلاکچین را منحصر به فرد می‌کند، شیوع توزیع و خاصیت تمرکز زدایی شده‌اش است، زیرا تمام «گره‌ها» یا «نودها» در شبکه، یک کپی معتبر از دفتر حسابرسی در اختیار دارند. در شبکه بیت کوین، گره‌ها نقشی بسیار مهم ایفا می‌کنند – می‌توانید به آن‌ها به چشم «محافظینی» نگاه کنید که به صورت مداوم در حال پایش بلاکچین بیت کوین هستند تا مبادلات معتبر را از مبادلات نامعتبر تمیز دهند. ساده‌ترین کار یک گره، جلوگیری از تلاش برای خرج کردن دوباره بیت کوینی است که پیشتر در جایی دیگر خرج شده. علاوه بر این، پروسه ماینینگ یا استخراج برای اعتبارسنجی مبادلات ضروری است و از اتکاپذیری و امنیت تمام شبکه پرداخت اطمینان حاصل می‌کند.
مزایا و محدودیت‌ها
اعضای جامعه رمزارز که از اشخاص خوره تا سرمایه‌گذاران آماتور را در بر می‌گیرد، نقطه نظرهایی گوناگون راجع به عامل پیشرانه ارزش بیت کوین دارند (هم از نظر مالی و هم غیر مالی).
از یک حداکثر گرایان را داریم که باور دارند بیت کوین غایی‌ترین نوآوری بشر در امور مالی است و نقشی همه‌گیر در جامعه جهانی ایفا خواهد کرد. همین افراد، دیگر رمزارزها و ابزارهای مالی سنتی را حقیر می‌شمارند. در طرف دیگر طیف هم علاقه‌مندانی به دنیای رمزارز را داریم که می‌گویند تکنولوژی بیت کوین تاریخ انقضا گذشته است و سایر رمزارزها مانند اتریوم کارایی گسترده‌تری خواهند داشت.
این مباحثات و اختلاف نظرها گاهی می‌توانند شکلی بسیار گیج‌کننده به خود بگیرند، بنابراین بیایید نگاهی عمیق‌تر به برخی از رایج‌ترین نظرات بپردازیم و امیدوار باشیم که خودتان قادر به رمزگشایی آن‌ها خواهید بود.
مزایا
- یک بلاکچین به صورت خودکار با استفاده از یک شبکه همتا-به-همتا مدیریت می‌شود و نمی‌توان آن را خاموش کرد – تنها راه برای متوقف کردن آن، خاموش کردن یا قطع دسترسی به اینترنت است.
- هیچ نیازی به اعتماد به اشخاص ثالث نیست. شما خودتان نقش بانک را برای خودتان ایفا می‌کنید!
- مبادلات به شکلی نسبتا سریع و ارزان انجام می‌شوند و نیازی به پرداخت کارمزد به مردان میانی نیست. در این بین نهایی شدن هر تراکنش حدودا ۱۰ دقیقه طول می‌کشد.
- هر روز خرده‌فروشی‌ها و فروشگاه‌های بیشتری شروع به پذیرش بیت کوین به جای پول سنتی می‌کنند.
- بیت کوین بیشترین سهم از بازار بیت کوین و بیشترین اعتبار را دارد که می‌تواند به رشد و ثبات هرچه بیشتر قیمت آن منجر شود.
محدودیت‌ها
- از آن‌جایی که تمام تراکنش‌های صورت گرفته در شبکه بیت کوین و بسیاری دیگر از رمزارزهای برجسته کاملا شفاف هستند، هویت‌تان به صورت کامل مخفی باقی نخواهد ماند و از طریق تحلیل زنجیره امکان شناسایی وجود دارد. علاوه بر این، قانون‌گذاران بسیاری از صرافی‌های محبوب رمزارز را مجبور به دریافت اطلاعات هویتی حساس کاربران کرده‌اند.
- مبادلات کند و گران‌قیمت در قیاس با دیگر رمزارزهای کمتر شناخته شده که امکان ارسال پول در کسری از ثانیه را با کارمزد کمتر مهیا می‌کنند، همواره از مشکلات بیت کوین به حساب آمده است.
- مبادلات قابل بازگشت نیستند و وقتی تراکنش نهایی شده، امکان کنسل کردن آن وجود ندارد.
- به خاطر ماهیت بی‌ثباتش و نوسانات قیمت، بیت کوین حداقل در آینده نزدیک نمی‌تواند به عنوان یک پول رایج و فراگیر در نظر گرفته شود.
- هسته تکنولوژی بیت کوین محدودیت‌هایی دارد که باعث می‌شود در قیاس با دیگر رمزارزها بسیار تاریخ مصرف گذشته جلوه کند.
جایی در میان حداکثر گرایان و علاقه‌مندان به رمزارز، افرادی را نیز داریم که خیلی ساده ترجیح می‌دهند در طولانی‌مدت به ذخیره بیت کوین بپردازند و گروهی دیگر هم ترجیح می‌دهند از سودهای کوتاه‌مدت لذت ببرند.
در هر نقطه از این طیف که قرار بگیرید، شکی نیست که بیت کوین به رقیبی جدی در دنیای مالی تبدیل شده و آمده است که برای مدتی طولانی باقی بماند. ممکن است شاهد انبوهی از گزینه‌های جایگزین برای بیت کوین باشیم، اما پدربزرگ رمزارزها هنوز تمام توجه‌ها را معطوف خود نگه داشته.
چطور از یک صرافی بیت کوین تهیه کنیم؟
حالا که درکی کلی از بیت کوین و کارکرد آن به دست آورده‌ایم، احتمالا به خرید مقداری کوین علاقه‌مند شده باشید. در این صورت به جای درستی آمده‌اید، زیرا خرید بیت کوین اکنون آسان‌تر از همیشه شده و انبوهی از صرافی‌ها و کمپانی‌ها از راه رسیده‌اند که بیت کوین را دسترسی‌پذیرتر از همیشه برای عموم مردم کرده‌اند.
خرید بیت کوین آسان‌تر از همیشه شده و انبوهی از صرافی‌ها و کمپانی‌ها بیت کوین را دسترسی‌پذیرتر برای عموم مردم کرده‌اند
از جمله صرافی‌های شناخته شده و معتبری که امکان خرید بیت کوین و دیگر رمزارزها را مهیا می‌سازند می‌توان به CoinBase ،Gemini ،Kraken ،Binance و Huobi اشاره کرد. اگرچه تمام این صرافی‌ها به فروش بیت کوین می‌پردازند، اما لزوما همگی از تمام رمزارزهای دیگر پشتیبانی نمی‌کنند. بنابراین پیشنهاد می‌شود به ساخت اکانت در چندین صرافی مختلف بپردازید تا به گستره وسیعی از رمزارزها دسترسی داشته باشید.
به محض ساخت اکانت، قادر به تبدیل پول نقد و سنتی خود در صرافی هستید. از این لحظه به بعد می‌توانید دست به خرید بیت کوین یا هر رمزارز دیگری بزنید. علاوه بر این، پس از خرید بیت کوین می‌توانید آن را به رمزارز دیگری تبدیل کنید. و این را نیز باید در نظر داشته باشید که کارمزد چنین تراکنش‌هایی معمولا واقعا زیاد است.
استفاده از اکثر صرافی‌های لیست شده در بالا، راهی آسان برای خرید بیت کوین به حساب می‌آید. در این بین، Cash App و PayPal که دو مورد از کمپانی‌های پشت تکنولوژی‌های برجسته مالی هستند نیز امکان خرید بیت کوین را برای مشتریان خود فراهم آورده‌اند. اگرچه فرآیند خرید و فروش در این پلتفرم‌ها شدیدا آسان است، یکی از معایب پی‌پل (نه CashApp) اینست که بیت کوین شما باید در همین پلتفرم باقی بماند و بنابراین نمی‌توانید آن را برای کسی بفرستید.
چه کسی بیت کوین را می‌پذیرد؟
در سال‌های اخیر، بسیاری از اشخاص و کسب‌وکارها شروع به پذیرش بیت کوین به عنوان فرمی از پرداخت کرده‌اند. هر از چندگاهی هم به فروشگاه‌های اینترنتی تازه‌ای برمی‌خورید که لیبل پذیرش بیت کوین را در وب‌سایت خود قرار داده‌اند. همانطور که بالاتر اشاره شد، بعد از فروکش کردن هیجان عمومی برای رمزارزها (خصوصا بیت کوین) در پایان سال ۲۰۱۷، تمایل فروشگاه‌ها نیز به پذیرش این پول‌های دیجیتال کاهش یافت. امروز بیت کوین و دیگر متعلقات دیجیتال از منظر ارزش دوباره جهشی رو به بالا داشته‌اند و بنابراین موجی تازه از فروشندگان شروع به پذیرش آن‌ها کرده‌اند. برجسته‌ترین مثال این موضوع کمپانی تسلا است که اخیرا ۱.۵ میلیارد دلار بیت کوین خرید و قصد دارد بیت کوین را نیز در ازای اتومبیل‌های الکتریکی خود بپذیرد.
چند سلبریتی و شخصیت ورزشی هم داشته‌ایم که به صورت عمومی پذیرش بیت کوین را به عنوان فرمی از پرداخت اعلام کرده‌اند و آگاهی نسبت به رمزارزها را افزایش داده‌اند. یکی از مثال‌ها راسل اوکانگ، بازیکن تهاجمی تیم Carolina Panthers است که اخیرا به نخستین بازیکن NFL تبدیل شد که حقوق خود را در قالب بیت کوین دریافت می‌کند.
چطور بیت کوین را ذخیره، ارسال و دریافت کنیم؟
بسیار مهم است که صاحبان بیت کوین به خوبی از چگونگی امن نگه داشتن پول خود باخبر باشند، زیرا بی‌شمار شخص و گروه داریم که سعی می‌کنند از ساده‌لوحی مردم در زمینه امنیت بیت کوین سوء استفاده کنند. یک نکته بسیار مهم دیگر نیز اینست که اکثر صرافی‌ها یا هیچ تدابیری برای محافظت از متعلقات شما به کار نمی‌گیرند یا تدابیر بسیار اندکی دارند. در این بین، Coinbase پولی که از مردم دریافت کرده را بیمه می‌کند، درست همانطور که یک بانک سنتی کار می‌کند.
اگر Coinbase هک شود و سیستم‌هایش به خطر بیفتند، پول شما بازخواهد گشت. با این همه اگر اکانت خودتان هک شود (مثلا یک نفر به اطلاعات لاگین و پسوورد شما دسترسی پیدا کند)، بیمه این نوع رخنه امنیتی را پوشش نداده و پولتان باز نخواهد گشت.
بسیاری از صرافی‌ها شروع به نگهداری از رمزارزها در کیف پول‌های سخت‌افزاری آفلاین کرده‌اند که به آن‌ها «حافظه سرد» گفته می‌شود
بسیاری از صرافی‌ها شروع به نگهداری از رمزارزهای مشتریان خود در کیف پول‌های سخت‌افزاری آفلاین کرده‌اند که به آن‌ها «حافظه سرد» نیز گفته می‌شود. این‌ها دیوایس‌هایی فیزیکی هستند که پسووردها و کلیدهای امنیتی منحصر به فرد خودشان را دارند و تا زمانی که این کلیدها در دسترس هیچکس قرار نگیرند، امکان هک دیوایس‌ها وجود ندارد. برای امن نگه داشتن کدها، باید آن‌ها را روی یک تکه کاغذ نوشت و در یک گاوصندوق نگهداری کرد. ضمنا این کدها نباید هیچوقت در معرض هیچگونه دوربین، کامپیوتر، دسکتاپ، وب‌سایت یا هرچیز مشابه قرار بگیرند.
یک «دانه – Seed» لیستی از کلمات است که تمام اطلاعات مورد نیاز به دسترسی به پول‌های بیت کوین و احیای آن‌ها را در خود ذخیره کرده. نرم‌افزار کیف پول معمولا یک دانه تولید کرده و از شما می‌خواهد آن را روی یک کاغذ بنویسید. اگر کامپیوتر یا هارد درایوتان دچار مشکل شود، می‌توانید از دانه‌ای که روی یک تکه کاغذ نوشته برای احیا و دسترسی به پولتان روی دیوایسی دیگر استفاده کنید.
برای مصارف شخصی، محبوب‌ترین کیف پول‌های سخت‌افزاری Ledger و Trezor هستند. هردو بهترین محصول ممکن در نوع خود به حساب می‌آیند و به شما در امن نگه داشتن بیت کوین‌ها و دیگر رمزارزها کمک می‌کنند. اگر به سراغ هر یک از این محصولات رفتید، فقط یادتان باشد که دانه را در جایی نگه دارید که همیشه یادتان باقی می‌ماند. اگر نتوانید محل نگهداری دانه را به یاد آورید، بازگردانی پول از دست رفته غیر ممکن بود.
ارسال و دریافت بیت کوین روندی بسیار سرراست را طی می‌کند و نشان‌دهنده سادگی و بهینگی استفاده از رمزارزها است
ارسال و دریافت بیت کوین روندی بسیار سرراست را طی می‌کند و نشان‌دهنده سادگی و بهینگی استفاده از رمزارزها است. فارغ از اینکه از یک صرافی آنلاین استفاده می‌کنید یا یک کیف پول سخت‌افزاری، شما همواره کیف پول بیت کوین شخصی خودتان را خواهید داشت. برای دریافت بیت کوین، لازم است به کیف پولتان بروید و گزینه‌های «سپرده – Deposit» یا «دریافت – Receive» را بزنید.
وقتی این کار به پایان رسید، یک آدرس عمومی در اختیارتان قرار می‌گیرد که می‌توانید آن را کپی کرده و در اختیار هرکسی قرار دهید که پول را برایتان می‌فرستد. وقتی آن شخص آدرس را وارد کرد، کافیست روی گزینه «ارسال – Send» را بزند و پول روانه کیف پول شما می‌شود. اگر مشغول ارسال بیت کوین برای کسی دیگر باشید نیز همین فرآیند طی خواهد شد، صرفا با این فرق که که شما باید خواستار آدرس عمومی طرف مقابل شوید. حواستان باشد که هنگام دریافت یا ارسال بیت کوین، معمولا باید ۱۰ دقیقه منتظر بمانید تا تراکنش پردازش شود. گاهی پردازش از این هم بیشتر طول می‌کشد، بنابراین اگر مدت‌زمان نهایی شدن تراکنش از میانگین ۱۰ دقیقه فراتر رفت نیازی به وحشت نیست.
بیت کوین به عنوان یک ارز فراگیر
گذشته از نظر عمومی، مشخصا بیت کوین از زمان ظهورش در سال ۲۰۰۹ میلادی تا کنون به محبوبیت و گشتاور فراوان رسیده است. در سال ۲۰۲۰ و اکنون در ۲۰۲۱، در حال ورود سرمایه‌گذاران و انستیتوی بیشتری به این دنیا هستیم و تمایل عمومی نیز دوباره افزایش یافته. بیت کوین در ماه دسامبر ۲۰۲۰ به رکورد بالاترین قیمت خود رسید و بعد از یک کاهش قیمت ۲۵ درصدی، اکنون دوباره رکوردی تازه از خود به ثبت رسانده است. بنابراین قدم بعدی برای بیت‌کوین چه خواهد بود؟ هیچکس به طور یقین نمی‌داند، اما بسیاری از متخصصین خبر از پتانسیل‌های فراوان در آینده نزدیک و دور بیت کوین می‌دهند.
مجله خبری ایکسب، بازتاب اخبار و گزارشهای صنعت و اقتصاد ایران و جهان
