بهترین محل برای سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران کجاست؟ این سؤالی است که ذهن تمام کسانی را که درفکر کسب درآمد از اندوخته خود هستند را به خود مشغول کرده است. دراین سال‌ها گاهی سیم کارت موبایل، ثبت‌نام خودرو و… این نقش را داشته‌اند. اما درمیان آنها پنج بازار اصلی یعنی بورس، بانک، طلا، ارز و مسکن درکشمکش جذب سرمایه بیشتر بوده‌اند.
روزنامه ایران گزارش داده که درمیان این بازارهای پنجگانه نیز بسته به شرایط و نوسانات یکی از بازارها نقش پیشرو را در جذب سرمایه‌های خرد مردمی بازی کرده است.
در سال‌های فعالیت دولت یازدهم شاهد تغییرات زیادی در بازدهی این بازارها هستیم. درحالی که دراواسط دهه 80 بخش مسکن با رشد چندبرابری قیمت‌ها سایر بازارها را کنار زده بود، در اوایل دهه 90 بازار ارز و تا حدودی طلا این نقش را برعهده گرفت و سرمایه‌گذاران بسیاری نیز از محل نوسانات بی‌سابقه قیمت‌ها بازدهی بالایی را کسب کردند.
اما با آرام شدن فضای اقتصادی و بخصوص کاهش نرخ تورم و نوسانات هیجانی سپرده‌های بانکی که حالا از میانگین نرخ تورم سبقت گرفته بود، بالاترین بازدهی را به خود اختصاص داد. هرچند هنوز سپرده‌های بانکی به‌عنوان کم ریسک‌ترین سرمایه‌گذاری با اقبال بالایی از سوی سرمایه‌گذاران روبه‌روست و به دلیل عدول بانک‌ها از نرخ سود مصوب (15 درصد) نرخ‌های سود سپرده بانکی تا 25 درصد نیز افزایش یافته است، اما با اطمینان نمی‌توان گفت که بازار پول تا پایان سال‌جاری این نقش را برعهده داشته باشد.
درنظرسنجی که برنامه پایش سیما درخصوص میزان بازدهی بازارهای مختلف برگزار کرده است، پاسخ قاطبه شرکت‌کنندگان از تمایل و امیدواری آنها از بازارسرمایه حکایت می‌کند. به‌طوری که در پایان این نظرسنجی 40.6 درصد از شرکت‌کنندگان عنوان کردند بازدهی بازار بورس نسبت به سپرده‌گذاری در بانک و همچنین نسبت به دو بازار طلا و مسکن بیشتر است. طبق این نظرسنجی سپرده‌گذاری در بانک با 25.25 درصد شرکت‌کنندگان رتبه دوم، بازار طلا و مسکن نیز رتبه‌های سوم و چهارم بازارهای با بازدهی زیاد را به خود اختصاص دادند.
بازدهی بازارها در یکسال اخیر
با نگاهی بر بازدهی دارایی‌های مالی، سکه و مسکن طی دوره‌های زمانی گذشته مشاهده می‌شود که در بین این دارایی‌ها، شاخص فرابورس با بازدهی 79/18 درصد طی یک سال گذشته، بیشترین بازدهی را داشته است اما با توجه به اینکه نرخ سود سپرده‌ها به‌عنوان نرخ سود بدون ریسک تلقی می‌شود، بازدهی واقعی این بازار در یک سال گذشته منفی بوده است. براساس گزارش مدیریت تحقیق و توسعه شرکت بورس در این بازه پس از فرابورس، بازدهی سکه، بورس اوراق بهادار و دلار در رتبه‌های بعدی قرار دارند. در بازه 9 ماهه، 6 ماهه و سه ماهه، بازدهی اسمی کلیه دارایی‌های مالی، سکه و مسکن کمتر از بازدهی بدون ریسک یعنی سپرده بانکی بوده است که این به معنی زیان اقتصادی سرمایه‌گذاری در هر یک از بازارها در مقایسه با سپرده‌های بانکی است.
با وجود این با توجه به مثبت بودن بازدهی اسمی دارایی‌های مالی، سکه و مسکن در بازه 9 ماهه، بازدهی اسمی دلار و بورس در بازه 6ماهه منفی بوده است. در بازه سه ماهه نیز پس از سپرده‌های بانکی، بازدهی اسمی فرابورس، بورس و سکه به ترتیب با 29/3، 95/1 و 01/1 درصد بیشترین بازدهی اسمی را نصیب سرمایه‌گذاران کرده است. در این بازه، بازدهی دلار منفی 16/0 و بازدهی مسکن با رشد محدود 74/0 درصد همراه بوده است. اما درصورتی که بانک مرکزی موفق به کاهش نرخ‌های سود بانکی شود، شاهد یک جابه‌جایی در پربازده ترین‌ها خواهیم بود. درواقع زمانی که با بازدهی واقعی به سود این بازارها نگاه کنیم شرایط تغییر می‌کند. در بازدهی واقعی باید نرخ تورم جاری را از نرخ بازده اسمی کسر کنیم تا بازده واقعی به دست بیاید.
بازار مسکن
متوسط قیمت هر مترمربع آپارتمان در تهران طی سه ماه نخست سال 1396 پس از افت قیمت در فروردین ماه روند روبه رشدی را سپری کرد.
با توجه به فصل تابستان و افزایش معاملات در بازار مسکن طی این فصل و همچنین افزایش نرخ تورم طی ماه‌های اخیر، انتظار می‌رود قیمت مسکن در ماه‌های آتی کماکان روند رو به رشد خود را ادامه بدهد. در سه ماهه نخست سال 1396، متوسط قیمت یک مترمربع بنای واحد مسکونی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی در شهر تهران 9/44 میلیون ریال بوده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل، 9/4 درصد افزایش نشان می‌دهد.
بازار سکه
بازار طلا و سکه که سال گذشته یکی از پربازده‌ترین بازارها لقب گرفته بود، در سال 1396 وضعیت پرنوسانی را طی کرده است. در 90 روز ابتدایی سال‌جاری نوسانات قیمت طلا و سکه با توجه به تحولات بهای جهانی طلا و در مجموع قیمت سکه طی این دوره از 961/11 میلیون ریال در 21 اسفند با رشد محدود یک‌درصدی به 219/12 میلیون ریال در 31 خرداد ماه افزایش یافت. همچنین متوسط قیمت سکه طی این دوره (216/12 میلیون ریال)نسبت به بهار سال 1391(233/12 میلیون ریال) حاکی از رشد 11/11 درصدی در قیمت این فلز گرانبها است.
بازار ارز
بازار ارز در سال‌جاری روند باثباتی را دنبال کرده است. قیمت دلار در روزهای فروردین، اردیبهشت و خرداد نوسانات محدودی را داشته است. بازار تا اواخر خرداد 1395 به گونه‌ای پیش رفت که حتی کاهش قیمت نیز در ارزهای رایج نمایان شد. بر این اساس قیمت هر دلار امریکا در بازار آزاد به 3هزار و 732تومان در 28خرداد رسید. بازدهی بازار ارز در 90 روز ابتدایی سال به منفی0.9درصد رسید تا دارندگان این ارز با زیان مواجه شده باشند. نرخ دلار طی این دوره از 31412 ریال در 21 اسفند با افت ناچیز 16/2درصدی به 31422 ریال در 31خرداد ماه کاهش یافت. متوسط نرخ دلار طی این دوره (31129 ریال) نسبت به بهار سال 1391(34614 ریال) حاکی از رشد 23/1 درصدی در نرخ آزاد دلار است.
بازار سرمایه
در بهار سال 96 از میان 38 صنعت حاضر در بورس تهران 23 صنعت با رشد و بازدهی مثبت مواجه شدند، 13صنعت شاهد بازدهی منفی بودند و دو صنعت بدون تغییر باقی ماندند.سه گروه استخراج زغال سنگ، استخراج معادن و محصولات کاغذی بیشترین ریسک سرمایه‌گذاری را در میان گروه‌های بازار داشتند. در مقابل صنایع کم ریسک بازار در این مدت گروه‌های بانک‌ها و مؤسسات مالی، مخابرات و منسوجات بودند. از 39 صنعت حاضر در بورس تهران گروه محصولات کاغذی با بازدهی 68 درصدی از ابتدای سال تا پایان خرداد ماه بیشترین بازدهی را از ابتدای سال‌جاری نصیب سهامداران کرده است.
مجله خبری ایکسب، بازتاب اخبار و گزارشهای صنعت و اقتصاد ایران و جهان
