موافقتنامه تجارت آزاد اوراسیا روی میز مجلس ایران

پس از تصویب قانون تجارت آزاد بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا با ایران در مجلس روسیه و امضای آن توسط ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه، دولت ایران لایحه توافقنامه را برای تصویب به مجلس فرستاده است.

به گزارش مجله خبری ایکسب، در پی تصویب قانون تجارت آزاد بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا با ایران از سوی دومای روسیه و امضای این قانون از سوی ولادیمیرپوتین رئیس جمهوری روسیه، موانع تعرفه ای صادرات و واردات این کشور با ایران برداشته شده است و پس از تصویب توافقنامه در مجلس راه برای تجارت آزاد ایران با این اتحادیه هموار خواهد شد.

دولت ایران سیزدهم تیرماه 1403 لایحه موافقنامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا را به مجلس فرستاده و پس از تصویب در مجلس به صورت قانون، اجرایی می‌شود.

در مقدمه این لایحه آمده است که «در راستای تقویت روابط دوستی و همکاریهای چندجانبه بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای عضو آن و ایجاد محیط و شرایط مناسب برای توسعه و تسهیل همکاری ها و روابط متقابل تجاری و اقتصادی و افزایش فرصت های کسب و کار بر پایه اعتماد متقابل شفافیت و تسهیل تجاری میان طرفین» این لایحه برای تشریفات قانونی به مجلس تقدیم شده است.

با تصویب مجلس، راه تجارت با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا باز شده و صادرات و واردات کالاها و خدمات آزاد و بدون تعرفه انجام خواهد شد.

توافقنامه تجارت آزاد میان اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران در بیست و پنجم دسامبر سال گذشته میلادی در سنت پترزبورک امضا شده بود که هدف آن تسهیل تجارت بین کشورهای اوراسیا و ایران از طریق کاهش یا رفع موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای و حمایت از مبادلات اقتصادی و تجاری است.

در پی این توافقنامه، قانون توافق تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به تصویب مجلس این کشور رسید و با امضای آن توسط پوتین رئیس جمهور آن کشور این قانون به شکل رسمی اجرایی شد.

بر اساس این قانون، که در توافقنامه اولیه سال گذشته بر آن تاکید شده بود، مقررات تجارت میان کشورهای اتحادیه اوراسیا و ایران تقریبا از مقررات و استانداردهای سازمان تجارت جهانی پیروی می کند که از جمله می توان به مدیریت گمرکات، خودداری از ممنوعیت های کمی و محدودیت واردات کالاها، استانداردهای دام پزشکی، بهداشت و گیاه پزشکی نام برد.

بنابر این توافقنامه، امکان همکاری در حوزه هایی نظیر استخراج و پالایش مواد معدنی، انرژی، تحقیقات و نوآوری، تحصیل، دارو و حمل و نقل گسترش خواهد یافت و روسیه می گوید با اجرای این توافقنامه صادرکنندگان روسی سالانه حدود 300 میلیون دلار در خدمات خود صرفه جویی می کنند.

با تصویب توافقنامه تجارت آزاد بین کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران و امضای رئیس جمهوری روسیه، فرآیند این قانون کامل شد و پس از تصویب این قانون در پارلمان های کشورهای دیگر عضو، اجرا می شود.

اتحادیه اقتصادی اوراسیا یک اتحادیه اقتصادی میان دولتی شامل بلاروس، قزاقستان، روسیه، قرقیزستان و ارمنستان است و کشورهای ازبکستان، مولداوی و کوبا نیز اعضای ناظر آن هستند. سنگ بنای این اتحادیه حدود ده سال پیش در سال 2014 گذاشته شد.

این اتحادیه دی ماه سال گذشته در نشستی در سن پترزبورک قرارداد تجارت آزاد با ایران را امضا کرده بود. در این نشست عباس علی آبادی وزیر صنعت، معدن و تجارت حضور داشت. با نهایی شدن این توافقنامه حدود 87 درصد صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان بدون تعرفه گمرکی انجام خواهد شد و متقابلا نیز صادرات این کشورها به ایران بدون تعرفه خواهد بود.

سابقه تاریخی

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در بیستم خراد 1398 «ماده واحده لایحه موافقتنامه موقت تشکیل منطقه آزاد تجاری میان جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای عضو » را تصویب کرده بودند. موافقتنامه موقتی که آزادسازی و تسهیل تجارت کالا از طریق حذف موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای را در بر می گیرد، برای اولین بار در جمهوری اسلامی ایران تصویب شده است.

اتحادیه اقتصادی اوراسیا به طور رسمی در ژانویه 2015 با شرکت کشورهای روسیه، بلاروس، قزاقستان، ارمنستان و قرقیزستان تشکیل شد. هر چند نخستین کوشش جدی برای تشکیل این اتحادیه با ایجاد «جامعه اقتصادی اوراسیا» بر مبنای الگوی جامعه اقتصادی اروپا در سال 2000 صورت گرفت و پس از آن در سال 2010 «اتحادیه گمرکی اوراسیا» با عضویت سه کشور روسیه، بلاروس و قزاقستان تشکیل شد. بعد از آن توافقنامه تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال 2015 تصویب شد و سرانجام روسای سه کشور روسیه، قزاقستان و بلاروس معاهده تشکیل «اتحادیه اقتصادی اوراسیا» را امضا کردند. بعد از آن ارمنستان و قرقیزستان نیز به این اتحادیه پیوستند و در سال های گذشته نیز این اتحادیه علاوه بر موافقت نامه موقت با ایران، موافقت نامه هایی نیز با ویتنام و صربستان امضا کرده است. علاوه بر این مذاکره با کشورهای ازبکستان، مقدونیه، و چین و هند نیز برای پیوستن به این اتحادیه در دست انجام است.

با تصویب توافقنامه تجارت آزاد بین کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران و امضای رئیس جمهوری روسیه، فرآیند این قانون کامل شد و پس از تصویب این قانون در پارلمان های کشورهای دیگر عضو، اجرا می شود.

از جمله اهداف عمده اتحادیه اقتصادی اوراسیا عبارتند از: تسهیل تجارت، ایجاد بازار مشترک میان اعضا، اصلاح و حذف تدریجی قوانین گمرکی و هماهنگ سازی تشریفات گمرکی در داخل اتحادیه، برقراری تعرفه خارجی مشترک در میان کشورهای عضو، جابه جایی آزادانه کالا، سرمایه، نیروی کار و انتقال خدمات در مرزهای این اتحادیه، به کار گیری سیاست مشترک در حوزه انرژی، صنعت، معدن، کشاورزی و حمل و نقل.»

پنج کشور اصلی عضو این اتحادیه(روسیه؛ قزاقستان، قرقیزستان، ارمنستان و بلاروس) جمعیتی حدود 184 میلیون نفر دارند که با پیوستن ایران به این اتحادیه جمعیت آن به بیش از 270 میلیون نفر می رسد. این اتحادیه مساحتی حدود 22 میلیون کیلومتر مربع دارند. اعضای این اتحادیه در استخراج نفت و گاز در رتبه اول جهان قرار دارند و در تولید برق، تولید فولاد و تولیدات کشاورزی در رتبه های بالای جهانی قرار دارند.

مبادلات تجاری ایران با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در حال افزایش است. بنابر گزارشها، میزان واردات ایران از کشورهای عضو این اتحادیه از 1.5 میلیارد دلار در سال 1397 به حدود دو میلیارد دلار در سال 1402 رسیده است.

در مقابل ایران نیز صادرات خود را به کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی ارواسیا افزایش داده و صادرات ایران از 615 میلیون دلار در سال 1397 به حدود یک میلیارد و 700 میلیون دلار در سال 1402 رسیده است.

برآوردها نشان می دهد با اجرایی شدن قانون تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اوراسیا، مبادلات تجاری ایران با کشورهای عضو این اتحادیه به دلیل حذف یا کاهش تعرفه ها افزایش پیدا کند.