نمی‌شود که با همسایه‌هایت در جنگ باشی و بخواهی با آنها تجارت هم بکنی؛ انجام هم‌زمان هردوی اینها سخت است
در دوبیِ سال‌های اخیر اتفاقات زیادی افتاده. همراهی امارات متحده عربی با حکومت عربستان سعودی باعث شده اموال برخی ثروتمندان سعودی در دوبی به دست دولت عربستان بیفتد. تجارت با ایران تحت فشار دولت دونالد ترامپ به شدت کم شده و قطر هم که توسط امارات متحده عربی و عربستان سعودی تحریم شده. حتی اعراب کشورهای همسایه که به دوبی می‌آمدند و به شدت پول خرج می‌کردند دیگر مثل سابق نمی‌آیند و مثل سابق خرج نمی‌کنند. جای آنها را گردشگران چینی و هندی گرفته‌اند که اصلا به اندازه اعراب خرید نمی‌کنند. موقعیت دوبی به خاطر جدال جهانی که آمریکا بر سر تعرفه‌های تجاری راه انداخته، بیشتر هم به خطر افتاده.
اما یک موضوع مهم دیگر هم در کار است. دوبی در گذشته به عنوان سوئیسِ منطقه خلیج فارس عمل می‌کرد؛ جایی که به دور از مناقشات منطقه‌ای، می‌شد در آن سرمایه‌گذاری و تجارت کرد. اما دولت امارات متحده عربی با حضور فعال در مناقشاتی مثل یمن و لیبی و تحریم قطر در کنار عربستان، این موقعیت خود را از دست داد.
جیم کرین نویسنده کتاب «شهر طلا: دوبی و رویای سرمایه‌داری» در این خصوص می‌گوید: «نمی‌شود که با همسایه‌هایت در جنگ باشی و بخواهی با آنها تجارت هم بکنی. انجام هم‌زمان هردوی اینها سخت است.»
نتیجه این وضع چه بوده؟ ساخت و ساز پروژه‌های عمرانی هنوز در دوبی ادامه دارد و جرثقیل‌ها در کارند، اما هیچ‌کس نمی‌داند که این آپارتمان‌ها مشتری پیدا می‌کنند یا نه. حتی در مراکز خرید دوبی هم تعداد فروشگاه‌ها و رستوران‌هایی که سرشان شلوغ باشد کم شده. بسیاری از خارجی‌ها که در دوبی کار می‌کردند و تاثیر زیادی روی اقتصاد آن داشتند، دارند وسایلشان را جمع می‌کنند و به کشور خودشان برمی‌گردند؛ چون هزینه زندگی در دوبی بالا رفته اما درآمدها و کسب و کارها در وضع خوبی به سر نمی‌برند. حتی سود شرکت‌های بزرگ مثل خطوط هوایی امارات و املاک عِمار هم پایین آمده. بازار بورس نیز از سال ۲۰۰۸ تاکنون بدترین سالش را تجربه کرده.
از همه بدتر اینکه این وضع قرار است در سال ۲۰۱۹ تداوم داشته باشد. حتی آنها که در یکی، دو سال اخیر نمی‌خواستند زوال اوضاع دوبی را قبول کنند، پیش‌بینی منفی برای دوبی در سال ۲۰۱۹ را می‌پذیرند.
ناهنجاری اوضاع دوبی از ماه آوریل گذشته مشخص شد؛ زمانی که شیخ محمد بن رشید آل مکتوم جلسه‌ای را با بیش از ۱۰۰ چهره مهم در عرصه بیزینس در امارات در قصر خود تشکیل داد. دو گله مهم صاحبان کسب و کار این بود: دولت دارد هزینه‌ها و مالیات‌های بیش از اندازه‌ای را از کسب و کارها دریافت می‌کند و در عین حال، قوانین سختگیرانه‌تری را در مورد ویزای کار اتباع خارجی به کار گرفته و هردوی اینها دارد شرایط را سخت می‌کند. اما از آن موقع به بعد، گشایش خاصی در کار آنها ایجاد نشده و قرار نیست که در سال ۲۰۱۹ نیز این مشکلات حل شوند.
مسئله سیاست هم به شدت به تجارت در دوبی لطمه زده و نشانه‌ای از حل و فصل این موضوع نیز دیده نمی‌شود. یکی از شوک‌های بزرگی که در حوزه خلیج فارس رخ داد این بود که دولت امارات متحده عربی بعد از ماجرای تحریم‌کردن قطر به اتباع این کشور دستور داد که خاک امارات را ترک کنند. این شرایط به خودی خود بد بود، اما بدتر هم شد چون کشورهای دیگر هم مجبور بودند در این مورد از یک طرف جانب‌داری کنند و این مسئله به اعتماد و تجارت در منطقه به شدت ضربه زد.
همراهی گسترده امارات با عربستان سعودی فقط محدود به اعمال فشار بر کشورهایی مثل ایران یا قطر نبود؛ بلکه اموال اتباع عربستان سعودی در امارات را هم هدف گرفت. زمانی که محمد بن سلمان ولیعهد عربستان فشار بر ثروتمندان عربستانی را به بهانه مبارزه با فساد شروع کرد، بانک مرکزی امارات متحده عربی از تمام موسسات مالی کشور خواست که اطلاعات کامل در مورد اموال این افراد را ارائه بدهند و درنهایت هم حکومت بن سلمان از همین اطلاعات برای توقیف اموال ثروتمندان عربستانی استفاده کرد. فشارهای سیاسی عربستان بر امارات در سال ۲۰۱۹ نیز به همین سیاق ادامه خواهد داشت.
یک مسئله دیگر در مورد شرایط دوبی در سال آینده میلادی هم به مسئله افزایش هزینه زندگی مربوط می‌شود که هم باعث خروج نیروی کار متخصص خارجی از دوبی شده و هم اشتغال را دچار مشکل کرده. شرکت‌ها در تلا‌ش‌اند که هزینه‌های خود را کاهش بدهند و بنابراین نیروی جدید نمی‌گیرند و حتی نیروهای قبلی را تعدیل می‌کنند. بعید است که این وضعیت نیز در سال ۲۰۱۹ تغییر کند. تنها امید دوبی به دو سال بعد و اکسپوی جهانی سال ۲۰۲۰ است که تا آن زمان هم هنوز راه باقی مانده است.
مجله خبری ایکسب، بازتاب اخبار و گزارشهای صنعت و اقتصاد ایران و جهان
