شیر روشویی به عنوان یکی از مهم‌ترین تجهیزات سرویس بهداشتی، علاوه بر نقش کاربردی در کنترل جریان آب، تأثیر زیادی در زیبایی و بهداشت محیط دارد. پیشرفت فناوری در سال‌های اخیر باعث شده که مدل‌های متنوعی از شیر روشویی با عملکردهای متفاوت وارد بازار شوند. در میان این مدل‌ها، شیر روشوییالکترونیکی (چشمی) به دلیل عملکرد بدون نیاز به تماس دست و طراحی مدرن، توجه زیادی را به خود جلب کرده است.
در این مقاله ابتدا به معرفی انواع شیر روشویی و تفاوت میان مدل‌های مکانیکی و الکترونیکی می‌پردازیم، سپس مزایا و معایب شیرآلات چشمی را بررسی می‌کنیم و اهمیت آن را از نظر بهداشت توضیح می‌دهیم.
مزایا و معایب انواع شیر روشویی بر اساس عملکرد
شیرهای روشویی را می‌توان به‌طور کلی به دو گروه مکانیکی و الکترونیکی (چشمی) تقسیم کرد. هر کدام از این گروه‌ها، ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
۱.شیر روشویی مکانیکی
این دسته شامل مدل‌های کلاسیک و اهرمی است که باز و بسته شدن جریان آب به‌صورت دستی و مکانیکی انجام می‌شود.
الف) شیر روشویی کلاسیک (دوبل یا پیچی)
- دارای دو دسته جداگانه برای آب سرد و گرم
- باز و بسته کردن ،کنترل دما و فشار آب به‌صورت دستی
- طراحی سنتی
ب) شیر روشویی اهرمی
- دارای یک اهرم واحد برای باز و بسته کردن و تنظیم هم‌زمان فشار و دمای آب
- کاربری آسان‌تر نسبت به مدل کلاسیک
- محبوبیت بالا در میان مصرف‌کنندگان خانگی و عمومی
- سرعت بیشتر در تنظیم دما و جریان
۲.شیر روشویی الکترونیکی (چشمی)
این نوع شیر به حسگر مادون قرمز مجهز است که حضور دست یا اشیا را در محدوده سنسور تشخیص داده و به‌صورت خودکار جریان آب را فعال یا قطع می‌کند.
- عدم نیاز به تماس دست با بدنه شیر
- مناسب برای مکان‌های عمومی و محیط‌هایی با حساسیت بهداشتی بالا
- طراحی مدرن و استفاده از فناوری روز
همانطور که گفته شد،شیر روشویی شامل انواع مکانیکی و الکترونیکی است. شیر روشویی مکانیکی که شامل انواع مدل شیر روشویی کلاسیک و اهرمی است، به‌صورت دستی عمل کرده و برای باز و بسته کردن جریان آب نیاز به تماس مستقیم دست با دسته اهرمی شیر دارد. در این مدل‌ها کنترل دما و فشار آب به‌صورت دستی انجام می‌شود و اگر کاربر دقت نکند، ممکن است آب به هدر رود. هزینه اولیه و نگهداری شیر مکانیکی معمولاً پایین‌تر است و بیشتر در منازل استفاده می‌شود. در مقابل، شیر روشویی الکترونیکی یا چشمی با حسگر مادون قرمز کار می‌کند و بدون نیاز به تماس دست، جریان آب را فعال یا قطع می‌کند. این شیرها معمولاً دمای آب را از پیش تنظیم‌شده ارائه می‌دهند، مصرف آب کمتری دارند و برای مکان‌های عمومی پرتردد یا مراکز درمانی ایده‌آل هستند. هرچند هزینه اولیه و نگهداری آن‌ها بیشتر است و به منبع انرژی مانند برق یا باتری نیاز دارند، اما از نظر بهداشت و جلوگیری از انتقال آلودگی بسیار کارآمدتر از مدل‌های مکانیکی عمل می‌کنند. در ادامه معایب و مزایای شیرآلات چشمی بررسی شده است.
مزایای شیر روشویی چشمی
شیرآلات چشمی به‌دلیل طراحی هوشمند و قابلیت‌های منحصر به‌فرد، در سال‌های اخیر در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی و بازسازی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده‌اند. مزایای اصلی آن‌ها عبارت‌اند از:
۱.بهداشت بالا
مهم‌ترین مزیت شیرآلات چشمی، حذف تماس مستقیم با شیر است. این ویژگی در مکان‌های عمومی، بیمارستان‌ها و رستوران‌ها باعث کاهش انتقال باکتری‌ها و ویروس‌ها می‌شود.
۲.صرفه‌جویی در مصرف آب
به دلیل عملکرد خودکار، آب تنها زمانی جاری می‌شود که دست‌ها زیر شیر قرار دارند. این امر از هدررفت آب هنگام شستن دست یا مسواک زدن یا فاصله گرفتن از شیر جلوگیری می‌کند.
۳.راحتی استفاده
استفاده از شیر چشمی برای کودکان، سالمندان و افراد دارای محدودیت حرکتی بسیار آسان‌تر است زیرا نیازی به چرخاندن دسته یا اهرم ندارد.
۴.طراحی مدرن و جذاب
شیرآلات چشمی معمولاً طراحی مینیمال و به‌روز دارند و به فضای سرویس بهداشتی جلوه‌ای لوکس می‌بخشند.
۵.کاهش فرسودگی قطعات مکانیکی
به دلیل عدم استفاده مداوم از دسته یا اهرم، قطعات مکانیکی کمتر دچار استهلاک می‌شوند.
معایب شیر روشویی چشمی
در کنار مزایا، معایب شیرآلات چشمی نیز هنگام انتخاب باید در نظر گرفته شوند:
۱.هزینه اولیه بالا
قیمت این شیرها به دلیل فناوری حسگر و سیستم کنترلی، بیشتر از مدل‌های مکانیکی است.
۲.نیاز به منبع انرژی
برای کارکرد حسگر و برقراری و قطع جریان آب، شیر چشمی به برق یا باتری نیاز دارد. در صورت اتمام باتری یا قطع برق، عملکرد شیر مختل می‌شود مگر اینکه سیستم اضطراری پیش‌بینی شده باشد.
۳.هزینه نگهداری و تعمیر
در صورت خرابی سنسور یا مدار الکترونیکی، تعمیر یا تعویض قطعات هزینه بیشتری نسبت به شیر مکانیکی دارد.
۴.تنظیم دما
در بسیاری از مدل‌های چشمی، دمای آب به‌صورت ثابت و از پیش تعیین‌شده از زیر سینک است و کاربر نمی‌تواند آن را به‌صورت لحظه‌ای تغییر دهد (البته برخی مدل‌ها امکان تنظیم دما در کنار بدنه شیر را فراهم می‌کنند).
۵.حساسیت سنسور
در صورت تنظیم نادرست حساسیت سنسور، ممکن است شیر به حرکات کوچک واکنش نشان دهد و بی‌دلیل آب را باز کند.
اهمیت شیر روشویی چشمی از نظر بهداشت عمومی
در عصر کنونی که آگاهی نسبت به بیماری‌های عفونی و ویروسی افزایش یافته، اهمیت تجهیزات بدون نیاز به تماس مستقیم بیش از پیش احساس می‌شود. شیرآلات چشمی به‌عنوان یکی از راهکارهای مؤثر برای ارتقای بهداشت عمومی و جلوگیری از انتقال آلودگی بین افراد در فضاهای پررفت‌وآمد شناخته می‌شوند. به همین دلیل، این شیرها به‌طور گسترده در فرودگاه‌ها، مراکز درمانی، مدارس و حتی منازل مدرن نصب می‌شوند.
جمع‌بندی و توصیه خرید
انتخاب میان شیر روشویی مکانیکی و الکترونیکی بستگی به نیاز، بودجه و محیط نصب دارد. اگر اولویت اصلی شما بهداشت، صرفه‌جویی در مصرف آب و طراحی مدرن است، شیر روشویی چشمی گزینه‌ای بسیار مناسب خواهد بود. با این حال، باید هزینه اولیه بالاتر و نیاز به نگهداری تخصصی آن را در نظر بگیرید. برای آشنایی کامل با انواع شیرآلات، نکات فنی خرید، و بررسی مدل‌های متنوع شیرآلات روشویی، می‌توانید به بخش بلاگ وب‌سایت شیرآلات کاویان هم افزا مراجعه کنید و مطالب آموزشی و راهنمای خرید را مطالعه نمایید.
