صرف‌نظر از سال‌ها تلاش اتحادیه اروپا برای محدود کردن صادرات گاز طبیعی روسیه به اروپا و تنگ‌تر کردن بازار رقابتی برای آنها، روسیه امروز بیش از ۳۰ درصد گاز اتحادیه اروپا را تامین می‌کند.
شرکت گازپروم روسیه در سال ۲۰۱۷ نزدیک به ۱۹۰ میلیون متر مکعب گاز به کشورهای اتحادیه اروپا صادر کرد. بر اساس گزارش بلومبرگ به نقل از وبسایت اویل پرایس، گازپروم با این رقم توانست رکورد صادرات گاز به اروپا را از آن خود کند، همچنین پیشبینی می‌شود که در سال ۲۰۱۸ حدودا ۱۸۰ میلیون متر مکعب گاز توسط این شرکت به اروپا صادر شود که این عدد به تنهایی دومین رکورد را از آن روس‌ها خواهد کرد.
شرکت گازپروم روسیه در سال ۲۰۱۷ نزدیک به ۱۹۰ میلیون متر مکعب گاز به کشورهای اتحادیه اروپا صادر کرد
میزان وابستگی اروپا به روسیه بخاطر گاز کاملا سورپرایزکننده است. اختلاف نظر روسیه با اتحادیه اروپا بر سر مداخله در مسئله اوکراین و پیوستن کریمه به خاک روسیه باعث مشکلاتی میان آنها شده است. نکته جالب توجه این است که واردات گاز به اتحادیه اروپا از سال ۲۰۱۴ نزدیک به ۲۵ درصد افزایش پیدا کرده است.
رقابت هر چه بیشتر گازی میان روسیه و آمریکا
به گزارش وبسایت خبری راشا اینسایدر، اخیرا شرکت‌های گاز آمریکایی وارد بازار رقابت با روسیه در کشورهای اروپایی شده‌اند و محصولات آنها هر روز بیشتر و بیشتر به بندرهای اروپایی می‌رسند. آنها قول داده‌اند که با روسیه وارد رقابت تنگاتنگی خواهند شد. در برخی از کشورها، با حضور آمریکایی‌ها، روس‌ها مجبور به کم کردن قیمت گاز برای ادامه حضور در آن کشور شده‌اند. برای مثال مسئولان نفت و گاز لتونی به روسیه اعلام کردند اگر به آنها امتیازات مالی تعلق نگیرد، وارد مذاکره با آمریکایی‌ها خواهند شد، گازپروم مجبور به تغییرات زیادی پس از حضور شرکت‌های امریکایی شده است.
شرکت گاز آمریکا برای سال‌های زیادی به عنوان تغییردهنده و البته تهدید‌کننده ماجرای گاز در اروپا مطرح می‌شود. در عین حال گازپروم، شرکت گاز روسیه، تغییرات قابل‌توجهی، از جمله انعطاف‌پذیری بیشتر قیمت‌ها را برای حضور در اروپا انجام داده است. به عنوان مثال، نزول شاخص‌های نفتی، هیچگونه تاثیر و فشار قابل‌توجهی روی گازپروم روسیه نداشته و آنها چیزی در اروپا از دست نداده‌اند، اما شرکت‌های امریکایی مجبور شدند تا صادرات به اروپا را تا حد زیادی متوقف کنند و در عوض بیشتر به کشورهای آمریکای لاتین صادر کرده‌اند.
بازگشت روسیه به رقابت با افتتاح شرکت گازی قطب شمال
یکی از دلایل مهم که گازپروم روسیه موفق بوده تا حضور بیشتری در اروپا داشته باشد، سقوط تولیدات گاز طبیعی در میان اروپایی‌ها بوده است، با خالی گذاشتن این تولیدات، روسیه همواره مشتاق بوده تا این کمبودها را با حضورش رونق دهد. الکساندر مدمدوف، مدیر بخش اجرایی شرکت گازپروم روسیه خبر از افزایش جزئی قیمت ذغال‌سنگ و گاز در سال ۲۰۱۸ داد که به این ترتیب باعث هر چه بیشتر رقابتی شدن گاز روسیه خواهد شد. در همین حال روسیه دست از بازی با شرکت‌های گازی آمریکایی نخواهد کشید. اخیرا ولادمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه با افتتاح پروژه نفتی یامال در قطب شمال در منطقه شمال غربی سیبری در روسیه، آغاز به کار صادرات گاز از طریق شرکت خصوصی نواتک به ارزش ۲۵ میلیون دلار که تاثیر زیادی روی بودجه این کشور داشته را اعلام کرد.
فایننشال تایمز پیشبینی کرده که روس‌ها هدف کنترل ۱۵ تا ۲۰ درصدی بازار جهانی گاز را به طرز جدی مدنظر قرار داده‌اند
قطر و استرالیا همواره از بزرگترین صاحبان صادرات گاز در جهان به حساب می‌آیند، اگرچه آمریکا با تلاشی بی‌سابقه در چند سال اخیر خیال کنترل بیشتر این بازار برای چند سال آینده را در سر می‌پروراند. اما شرکت “یامال” روسیه با آغاز به کارش بار دیگر نام روسیه را برای رقابت در کنترل بر بازار مطرح کرده است. فایننشال تایمز در گزارشی درباره فعالیت‌های اخیر گازی روسیه پیشبینی کرده که روس‌ها هدف کنترل ۱۵ تا ۲۰ درصدی بازار جهانی گاز را به طرز جدی مدنظر قرار داده‌اند.
لئونید میخلسن، رییس شرکت گازی نواتک در مصاحبه‌ای گفت:”از امروز تعداد کسانی که اسم ما را تا بحال نشنیده‌اند کمتر و کمتر خواهد شد. گاز روسیه بزودی در بازارهای جهانی رقابتی‌تر و باارزش‌تر خواهد شد. اگرچه که روسیه در منطقه ساخالین، صادرات نفتی به خاور دور را در اختیار دارد اما پروژه یامال که در قطب شمال قرار دارد بخاطر حضور بیشتر در اروپا و همچنین آسیا آغاز به کار کرده است.” فایننشال تایمز در ادامه اشاره کرد که اولین محموله گازی این شرکت به بریتانیا با موفقیت ارسال شده است.
کشمکش میان روسیه و کشورهای اروپای شرقی
دعوا و کشمکش بر سر صادرات گاز همچنان در این منطقه ادامه دارد. مخالفت کشورهای اروپای شرقی با دو خط لوله تازه که از روی دریای بالتیک می‌گذرند باعث شد که آمریکایی‌ها هم به گروه این کشورها برای مخالفت با روسیه اضافه شوند، هر چند که روسیه، حمایت آلمان را در این ماجرا دارد. اگر پروژه احداث این لوله‌های گازی به اتمام برسد، قطعا روسیه سهم بیشتری در بازارهای جهانی از آن خود خواهد کرد.
اگرچه تمام این مسائل تهدید جدی برای امنیت انرژی در اروپا نخواهد بود تا زمانی که صادرکنندگان دارای امنیت باشند. رقابت میان دیگر گزینه‌های صادرات گاز طبیعی مایع (LNG) در اروپا که باعث بیشتر شدن رقابت میان آنهاست، دلیل اصلی عدم یکه‌تازی گازپروم است. از سوی دیگر، اگر گازپروم نیاز به ماندگاری بیشتر برای رقابت با سایر کشورها را دارد مجبور است رقابتی‌تر از همیشه در بازار حضور داشته باشد. حضور بیشتر (LNG)ها باعث کمرنگ شدن تهدیدی مانند قطع یا کمتر شدن صادرات گاز طبیعی از روسیه می‌شود.اگر چه که همچنان احتمال ارتباط افزایش قیمت نفت خام با قیمت گاز طبیعی ضعیف به نظر می‌رسد.
اما همچنان روسیه با وجود فشارهای زیاد از سوی اتحادیه اروپا مهم‌ترین صادرکننده گاز به این منطقه به حساب می آید. بر اساس پیشبینی سایت بلومبرگ، سهم روسیه از بازار جهانی گاز تا سال ۲۰۳۵ رشد نزدیک به ۴۰ درصدی خواهد داشت. اکنون این رشد نزدیک به ۳۰ درصد است.
مجله خبری ایکسب، بازتاب اخبار و گزارشهای صنعت و اقتصاد ایران و جهان
