با ثبت «چوگان‌بازی سوار بر اسب همراه با روایتگری و موسیقی» و «هنر ساختن و نواختن کمانچه»، در ساعات اولیه صبح امروز پنجشنبه ۱۶ آذر ماه در دوازدهمین نشست کمیته بین دول یونسکو برای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس تعداد آثار ناملموس ایران در فهرست میراث جهانی به ۱۳ رسید.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت به نقل از سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، محمدحسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی با اعلام این خبر گفت: «دو پرونده ایران صبح روز پنج شنبه ۱۶ آذر ماه در ساعت ۱۱ به وقت کره جنوبی و حدودا ۵/۳۰ به وقت تهران مطرح و هر دو به اتفاق آرا در فهرست میراث جهانی ناملموس ثبت شد.»
او با اشاره به اینکه فقط ۴ پرونده مشترک در این اجلاس وجود دارد که یکی از آنها مربوط به ایران است، گفت: «نگاهی به تعداد پرونده های ثبتی از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۷ که همه ساله با کاهش مواجه بوده بیانگر سختگیری در فرایند ثبت است. همچنین طرح ۹۰ پرونده در سال ۲۰۰۸ و ۲۶ پرونده در سال ۲۰۱۷ نشان دهنده این روند سختگیرانه است.»
معاون میراث فرهنگی کشور پرونده چوگان را یکی از پرونده های برجسته و شاخص این دوره عنوان کرد که مورد توجه جهانیان قرار گرفت.
به گفته او چوگان از منظر جنبه های گوناگون هنری، موسیقیایی، نمایش تا بازی همبسته اسب و انسان نشان دهنده شکل گیری یک فرهنگ با سابقه طولانی در سرزمین ایران از دوره ساسانی تا کنون است. اهمیت چوگان از آن جهت مهم است که به نظر می‌رسد اولین بازی تیمی جهان است و به احتمال زیاد، گوی چوگان اولین توپی است که بشر ابداع کرده است.
طالبیان چوگان را بازی مشترک اسب و انسان و بی نظیر در نوع خود دانست که هماهنگی بین دو موجود زنده را برجسته می کند.
او افزود: «در فرهنگ ایرانی چوگان سمبل معرفت، مردانگی و هنر خلاق انسان و یکی از موارد مهم میراث ناملموس ایران است که پشتوانه فرهنگی بسیار ارزشمندی در ادبیات، مینیاتور، نقاشی، روایتگری، شعر و عرفان و اثر گذاری منحصر در سایر جنبه های فرهنگی دارد. منظومه گوی و چوگان عارفی هروی قرن هفتم هجری از نمونه های بارز به جای مانده از منظومه های عرفان ایرانی است.»
او قدیمی‌ترین میدان چوگان در جهان را میدان نقش جهان اصفهان بر شمرد و از فعالیت چهارباشگاه چوگان در تهران و اطراف تهران خبر داد که این سنت ایرانی در آنجا ادامه دارد.
کمانچه یکی از قدیمی ترین و گسترده ترین ابزار موسیقی در ایران
معاون میراث‌فرهنگی کشور در مورد ثبت پرونده کمانچه گفت: «ساز کمانچه نیز یکی از قدیمی‌ترین و گسترده ترین ابزار موسیقی در ایران و منطقه است که در اجراهای موسیقی کلاسیک و فولکوریک سهم بسزایی دارد. از این رو شاخص ترین نوازندگان آن را می‌توان در این دو حوزه موسیقی(شهری و محلی) پیدا کرد.»
طالبیان با اشاره به اینکه تولید این ساز نیازمند کارگاه‌های پیشرفته، مجهز و صرف هزینه زیاد نیست و از آنجایی که در بیشتر نقاط شهری و کارگاه‌های ساده، این ساز در شکل‌ها و تزیینات گوناگون ساخته می شود افزود: «امکانات گسترده و متنوع صوتی کمانچه سبب شده که در بیشتر نقاط شهری و روستایی ایران و منطقه و در بیشتر مراسم، جشن ها و سوگ ها که نیاز به هم نوایی با مردم و تشریک مساعی در بروز احساسات مردم پیدا شود، از این ساز استفاده شود.»
معاون میراث فرهنگی کشور با تاکید بر اینکه کمانچه در دیگر حوزه های مرتبط با میراث فرهنگی ناملموس از جمله سنت های شفاهی نیز حضوری پر رنگ دارد و نام و نقش آن در بیشتر اشعار شاعران پارسی گوی و دیگر زبان ها و لهجه های متداول در مناطقی که این ساز حضور دارد، بسیار دیده می شود، گفت: «این موضوع نشانگر اهمیت و حضور قوی این ساز در زندگی مردم و ادبیات رسمی کشورهای دارای کمانچه است.»
طالبیان با تبریک این موفقیت از مديران تهیه پرونده مرتضی رضوانفر، داريوش پيرنياكان، حمزه ايلخاني زاده پيشنهاد دهنده و حامی پرونده چوگان، كانون و فدراسيون چوگان، وزارت ورزش، خانه موسيقی، مردم، هنرمندان و موسيقيدانان تشکر کرد.
هیئت نمايندگى جمهورى اسلام ايران در اين اجلاس متشکل از محمدحسن طالبيان (معاون ميراث فرهنگى) به عنوان رئیس هیئت ایرانی، فرهاد نظرى (مديركل دفتر ثبت آثار و حفظ و احياى ميراث معنوى و طبيعى)، مرتضى رضوانفر (تدوين گر پرونده چوگان)، شروين گودرزى (كارشناس ميراث ناملموس)، حمزه ايلخانى (نماينده فدراسيون چوگان)، رامين والى (نماينده فدراسيون چوگان) بودند.