بلومبرگ در مطلبی تلاش کرده به چندسوال مهم درباره نفت بشکه ای 100 دلار پاسخ دهد. در این مطلب منابع نفت شیل که وابستگی امریکا به نفت وارداتی را کمتر می کند از نکات مثبت بازار در شرایطی که قیمت نفت افزایش پیدا کند، عنوان شده است. این در حالی است که استخراج نفت از شیل با هزینه بسیار بیشتری نسبت به تولید نفت در کشورهای خاورمیانه انجام می شود.
با افزایش قیمت نفت، بازار پیش بینی درباره بازگشت نفت بشکه ای 100 دلار برای اولین بار پس از سال 2014 هم داغ شده است. پیش بینی که اگر محقق شود، برندگان و بازندگانی در اقتصاد جهان برجای خواهد گذاشت. صادرکنندگان نفت از افزایش قیمت ها سود می برند چراکه این افزایش کمک بزرگی به شرکت ها و بودجه های دولتی است و در مقابل، ملت های مشتری هزینه بیشتری را از این افزایش قیمت متحمل می شوند که در نهایت به رشد تورم و کاهش تقاضا منجر می شود.
خبر خوب اما این است که در سال 2018، رشد اقتصاد جهان از نفت 100 دلاری نسبت به گذشته کمتر آسیب می بیند. بخشی از این کاهش آسیب به این دلیل است که اکنون اقتصاد ها کمتر به انرژی وابسته اند و از سوی دیگر پای منابع نفت شیل هم به میان آمده است. با این وجود در نهایت همه چیز به چرایی افزایش قیمت ها بستگی دارد. بروز یک شوک در شرایط عرضه یک پدیده منفی است اما شوکی که ناشی از تقاضای جدی نفت است، بازتابی از رشد پایدار به نظر می رسد. اکنون هر دوی این عوامل در زمین بازی می کنند.
1.نفت 100 دلاری برای رشد جهانی چه معنایی دارد؟
قیمت بالای نفت درآمدهای خانوار و هزینه های مصرف را تحت تاثیر قرار می دهد اما این تاثیرگذاری در همه جا یکسان نیست. اروپا در این زمینه آسیب پذیرتر است چراکه کشورهای این قاره از واردکنندگان نفت جهان به شمار می آیند. از سوی دیگر چین به عنوان یکی از بزرگترین واردکنندگان نفت در جهان با افزایش نرخ طلای سیاه کمی افزایش تورم را تجربه خواهد کرد. عوامل دیگری مثل تغییرات فصلی را هم نباید فراموش کرد که از جمله آن شروع زمستان در نیمکره شمالی است.
چین به عنوان یکی از بزرگترین واردکنندگان نفت در جهان با افزایش نرخ طلای سیاه کمی افزایش تورم را تجربه خواهد کرد
با این وجود اما مشتریان نفت می توانند منابع تامین انرژی را برای وابستگی کمتر به نفت تغییر دهند. آن ها می توانند از گاز طبیعی یا سوخت های زیستی استفاده کنند هرچند که این امر به سرعت ممکن نباشد. اندونزی تقریبا تلاش هایی را برای استفاده بیشتر سوخت های زیست محیطی و محدود کردن وابستگی به واردات نفت آغاز کرده است. اقتصاددانان می گویند برای تقویت رشد جهانی قیمت نفت به بالای 100 دلار می رسد و در این مسیر افزایش قیمت دلار در سال جاری نیز کمک کننده نیست.
2.چگونه اقتصاد جهان نفت 100 دلاری را هضم می کند؟
نفت 100 دلاری بیش از فایده برای اقتصاد جهان ضرر به همراه دارد هرچند اکنون تفاوت های بسیاری در وضعیت اقتصاد جهان نسبت به آنچه در سال 2011 بود، به وجود آمده است. جیمر مورای، اقتصاددان در گزارشی می نویسد: انقلاب شیل، نیاز کمتر به انرژی و قیمت های عمومی بالاتر یعنی اثرگذاری کمتر از آنچه در گذشته شاهد بودیم.
3.چگونه ایران و ترامپ بر بازار اثر می گذارند؟
تجدید تحریم های امریکا علیه ایران تولید نفت خاورمیانه ای ها را در فشار قرار داده است. دونالد ترامپ در حالی کشورهای عضو اوپک را برای افزایش تولید مورد خطاب قرار داده که در این سازمان محدودیت عرضه برای اعضا در نظر گرفته شده است.
علاوه بر این عرضه کشورهایی مثل ونزوئلا، لیبی و نیجریه تحت تاثیر ناآرامی های داخلی و فروپاشی اقتصادی است. هنوز اما گلدمن ساچز پیش بینی می کند که قیمت نفت به 100 دلار نمی رسد.
4.چه کسانی از نفت 100 دلاری سود می برند؟
بیشتر کشورهای تولیدکننده نفت از کشورهای در حال توسعه به شمار می روند. عربستان سعودی یکی از تولیدکنندگان نفت خام در جهان است که 21 درصد از تولید ناخالص داخلی آن در سال 2016 وابسته نفت است یعنی دو برابر بیشتر از روسیه که از 15 بازار نوظهور جهان براساس رتبه بندی بلومبرگ به شمار می رود.
کلمبیا و نیجریه از دیگر برندگان این بازی به شمار می آیند. افزایش درآمد ناشی از افزایش قیمت نفت در این کشورها به اصلاح بودجه می انجامد و این فرصت را به دولت ها می دهد که بیشتر سرمایه گذاری کنند.
5.چه کسانی می بازند؟
چین، هند، تایوان، شیلی، ترکیه، مصر و اوکراین در بین کشورهایی قرار می گیرند که از افزایش قیمت نفت صدمه می بینند. پراخت بیشتر برای تامین نفت فشار بر حساب های فعالی را بیشتر می کند و از سوی دیگر به آسیب پذیری بیشتر اقتصادها در مقابل افزایش نرخ بهره در امریکا دامن می زند.
بلومبرگ بازارهای نوظهوری که از افزایش قیمت نفت و تغییر نرخ بهره در امریکا آسیب می بینند را رتبه بندی کرده است و در این بین ممکن است یکی از برندگان در پایان خود را بازنده ببیند. ایوستین اولسین، مسئول بانک مرکزی نروژ هشدار داد که اگر مشکلات صنعت با کنترل هزینه ها حل نشود، بزرگترین تولیدکننده نفت در اروپای غربی ضرر می کند.
6.برای بزرگترین اقتصاد جهان نفت 100 دلاری چه معنی دارد؟
افزایش قیمت نفت به کمک افزایش تولید شیل، امریکا را کمتر دچار آسیب می کند. قاعده ای در بین اقتصاددانان رایج است که می گوید هر 10 دلار افزایش قیمت نفت در هر بشکه، 0.3 درصد از تولید ناخالص ملی ایالات متحده امریکا را کاهش می دهد. اما اکنون بعضی اقتصاددانان معتقدند که این میزان کاهش به 0.1 درصد رسیده است. درحالی کاهش اتکای امریکا به نفت وارداتی یک نکته مثبت اقتصادی ارزیابی می شود که خانواده های فقیر پول بیشتری برای بنزین خواهند پرداخت. آن ها 8 درصد از درآمد پیش از پرداخت مالیاتشان را به بنزین اختصاص می دهند.
بانک مرکزی در هند درباره اثرگذاری افزایش قیمت نفت و گرانی ناشی از آن به عنوان یکی از بزرگترین واردکننده ها هشدار داده است
7.گرانی نفت به افزایش تورم همه دنیا منجر می شود؟
قیمت انرژی اغلب سهم زیادی در شاخص های قیمت مصرف کننده دارد. سیاستگذاران از جمله در فدرال رزرو تلاش می کنند تا ضمن توجه به شاخص های اصلی، به هزینه های ناپایدار انرژی هم بپردازند اما رشد قابل توجه قیمت نفت می تواند اندازه ای تورم سراسری را باعث شود البته اگر هزینه ها از طریق حمل و نقل و صنایع همگانی فیلتر شود.
8.نفت بشکه ای 100 دلار برای بانک های مرکزی چه معنایی دارد؟
افزایش تورم ناشی از رشد قیمت نفت یکی از دلایل حفظ سیاست های سست پولی را از بانک های مرکزی پیرو تعادل می گیرد. در بین اقتصادهایی که بیشتر در معرض قرار دارند، بانک مرکزی در هند درباره اثرگذاری افزایش قیمت نفت و گرانی ناشی از آن به عنوان یکی از بزرگترین واردکننده ها هشدار داده است. تشدید همگانی گرانی هم چنین می تواند به تسریع اجرای سیاست های انقباضی پولی در اقتصادهای تایلند، اندونزی، فیلیپین و آفریقای جنوبی بینجامد.
مجله خبری ایکسب، بازتاب اخبار و گزارشهای صنعت و اقتصاد ایران و جهان
