ورود به بازارهای جدید و گسترش روابط تجاری بین‌المللی همواره یکی از موتورهای محرک رشد اقتصادی برای هر کشوری بوده است. در شرایط کنونی، با توجه به تحولات ژئوپلیتیکی و اقتصادی منطقه، بازار کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) یک فرصت طلایی برای شرکت‌های ایرانی به شمار می‌رود. این اتحادیه که شامل روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان است، با جمعیت بیش از 180 میلیون نفر و تولید ناخالص داخلی قابل توجه، بازار مصرفی و تولیدی عظیمی را در اختیار دارد. اما آنچه این فرصت را به اوج خود می‌رساند، موافقت‌نامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اوراسیا است که از سال 2019 اجرایی شده و از 26 اردیبهشت امسال به یک موافقت‌نامه دائمی ارتقاء یافته و اجرایی شده است.
به گزارش مجله خبری ایکسب،این موافقت‌نامه گام بزرگی در تسهیل مبادلات تجاری و کاهش موانع تعرفه‌ای برداشته است. در واقع، با اجرایی شدن این توافق‌نامه، بسیاری از کالاها و محصولات ایرانی از تخفیف‌های تعرفه‌ای قابل توجهی برای ورود به کشورهای عضو اوراسیا برخوردار شده‌اند. این بدان معناست که محصولات ایرانی با قیمت‌های رقابتی‌تری می‌توانند در این بازارها عرضه شوند و توان رقابت آنها با محصولات مشابه از سایر کشورها به شکل چشمگیری افزایش می‌یابد. به عنوان مثال، در حوزه‌هایی مانند کشاورزی، مواد غذایی، صنایع شیمیایی و پتروشیمی، و همچنین برخی محصولات صنعتی و معدنی، ایران از مزایای ویژه‌ای برخوردار شده است.
مزایای کلیدی موافقت‌نامه تجارت آزاد برای شرکت‌های ایرانی
1. کاهش هزینه‌های واردات و افزایش سودآوری: کاهش تعرفه‌های گمرکی به طور مستقیم به کاهش هزینه‌های واردات محصولات ایرانی در کشورهای اوراسیا منجر می‌شود. این امر نه تنها سودآوری شرکت‌های صادرکننده را افزایش می‌دهد، بلکه امکان ارائه محصولات با قیمت‌های پایین‌تر به مصرف‌کنندگان را فراهم می‌آورد و به این ترتیب، سهم بازار شرکت‌های ایرانی در این کشورها افزایش می‌یابد.
2. دسترسی به بازار بزرگ و متنوع: اتحادیه اوراسیا با جمعیت قابل توجه خود، یک بازار مصرفی بزرگ و متنوع را در اختیار شرکت‌های ایرانی قرار می‌دهد. این بازار شامل طبقات مختلف جامعه با نیازها و سلایق گوناگون است که فرصتهای بی‌شماری را برای عرضه محصولات و خدمات متنوع ایرانی فراهم می‌کند.
3. افزایش قدرت رقابت‌پذیری: با توجه به مزیت تعرفه‌ای، محصولات ایرانی از قدرت رقابت‌پذیری بالاتری نسبت به محصولات مشابه از کشورهایی که از این مزیت برخوردار نیستند، برخوردار می‌شوند. این امر به شرکت‌های ایرانی اجازه می‌دهد تا با اطمینان بیشتری وارد این بازار شوند و سهم بازار خود را تثبیت و گسترش دهند.
4. تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی: اتکا به چند بازار محدود همواره ریسک‌های خاص خود را دارد. ورود به بازار اوراسیا به شرکت‌های ایرانی کمک می‌کند تا بازارهای صادراتی خود را متنوع کنند و از وابستگی به بازارهای خاص بکاهند. این تنوع‌بخشی، انعطاف‌پذیری و تاب‌آوری اقتصادی شرکت‌ها را در برابر نوسانات بازارهای جهانی افزایش می‌دهد.
5. تقویت روابط تجاری و سرمایه‌گذاری: موافقت‌نامه تجارت آزاد نه تنها به تجارت کالاها کمک می‌کند، بلکه بستر را برای تقویت روابط تجاری و سرمایه‌گذاری میان ایران و کشورهای عضو اوراسیا فراهم می‌آورد. این امر می‌تواند منجر به جذب سرمایه‌گذاری خارجی در ایران و همچنین سرمایه‌گذاری شرکت‌های ایرانی در کشورهای اوراسیا شود.
6. تسهیل فرآیندهای گمرکی و استانداردسازی: بخشی از این توافق‌نامه به تسهیل فرآیندهای گمرکی و هماهنگی استانداردها بین ایران و کشورهای اوراسیا می‌پردازد. این تسهیلات می‌تواند به کاهش زمان و هزینه‌های مربوط به ترخیص کالاها کمک کند و فرآیند تجارت را روان‌تر سازد.
در مجموع، با توجه به مزایای بی‌شمار موافقت‌نامه تجارت آزاد و پتانسیل عظیم بازار اوراسیا، اکنون زمان مناسبی برای شرکت‌های ایرانی است تا به طور جدی به فکر ورود به این بازارها باشند. سرمایه‌گذاری در شناخت این بازارها، ایجاد شبکه‌های توزیع، و تطبیق محصولات با نیازهای مصرف‌کنندگان اوراسیایی، می‌تواند تضمین‌کننده موفقیت‌های چشمگیر در آینده باشد. شرکت‌های ایرانی می‌توانند با بهره‌گیری از حمایت‌های دولتی و اتاق‌های بازرگانی، گام‌های موثری در جهت توسعه صادرات خود به این منطقه بردارند و از این فرصت استثنایی نهایت استفاده را ببرند.
ورود به بازار کشورهای اوراسیا: گام به گام در هر کشور
ورود به بازار هر یک از کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا، با وجود مزیت‌های موافقت‌نامه تجارت آزاد، نیازمند درک دقیق ویژگی‌های منحصر به فرد آن بازار است. هر کشوری فرهنگ تجاری، قوانین محلی، و نیازهای مصرف‌کننده خاص خود را دارد. در ادامه به صورت مجزا به نکات کلیدی برای ورود به بازار هر یک از اعضای اصلی این اتحادیه می‌پردازیم:
1. روسیه: غول اوراسیا با فرصتهای بی‌شمار
روسیه بزرگترین و قدرتمندترین اقتصاد در اتحادیه اوراسیا است. با جمعیت بیش از 140 میلیون نفر و منابع طبیعی فراوان، یک بازار مصرفی و صنعتی عظیم به شمار می‌رود.
- فرصت‌ها:
- کالاهای مصرفی: با توجه به تحریم‌های غرب و نیاز به جایگزینی محصولات، فرصتهای بزرگی در زمینه مواد غذایی، پوشاک، لوازم خانگی و الکترونیک وجود دارد.
- تجهیزات صنعتی و معدنی: روسیه به شدت به دنبال نوسازی صنایع خود است و به تجهیزات و ماشین‌آلات پیشرفته نیاز دارد.
- دارو و تجهیزات پزشکی: با توجه به جمعیت بالا و نیازهای بهداشتی، این بخش نیز پتانسیل خوبی دارد.
- خدمات فنی و مهندسی: در پروژه‌های زیرساختی و توسعه‌ای، نیاز به تخصص مهندسی وجود دارد.
- نکات کلیدی برای ورود:
- اهمیت روابط: در روسیه، ایجاد روابط قوی و اعتماد متقابل با شرکای تجاری بسیار مهم است.
- استانداردها و گواهینامه‌ها: اطمینان از رعایت استانداردهای فنی و گواهینامه‌های روسی (مانند GOST R) برای ورود کالاها ضروری است.
- بازاریابی و توزیع: استفاده از کانال‌های توزیع محلی قدرتمند و حضور فعال در نمایشگاه‌های تجاری بسیار توصیه می‌شود.
- ملاحظات فرهنگی: درک فرهنگ کسب و کار روس‌ها و حتی یادگیری عبارات اولیه روسی می‌تواند مفید باشد.
2. قزاقستان: دروازه آسیای مرکزی
قزاقستان بزرگترین اقتصاد آسیای مرکزی و دومین اقتصاد بزرگ در اتحادیه اوراسیا است. این کشور به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیک، نقش مهمی در کریدورهای ترانزیتی دارد.
- فرصت‌ها:
- محصولات کشاورزی و غذایی: قزاقستان بازار خوبی برای محصولات کشاورزی با کیفیت و مواد غذایی فرآوری شده ایرانی است.
- مصالح ساختمانی: با توجه به پروژه‌های توسعه‌ای، نیاز به مصالح ساختمانی وجود دارد.
- تجهیزات و خدمات نفتی و گازی: به عنوان یک کشور نفتی، نیاز به این بخش‌ها مشهود است.
- محصولات پتروشیمی: ایران می‌تواند در این زمینه نیز همکاری‌های خوبی داشته باشد.
- نکات کلیدی برای ورود:
- تسهیلات گمرکی: با توجه به عضویت در اتحادیه اوراسیا، فرآیندهای گمرکی نسبتاً روان است، اما آگاهی از مقررات محلی مهم است.
- مناطق آزاد تجاری: بررسی فرصت‌ها در مناطق آزاد تجاری قزاقستان می‌تواند جذاب باشد.
- سرمایه‌گذاری مشترک: تمایل قزاقستان به سرمایه‌گذاری مشترک و انتقال تکنولوژی فرصتهای جدیدی را ایجاد می‌کند.
- شبکه‌های توزیع: استفاده از شرکای توزیع محلی با تجربه برای دسترسی به بازار ضروری است.
3. بلاروس: قلب کشاورزی و صنعتی
بلاروس کشوری صنعتی و کشاورزی در قلب اروپا است. روابط نزدیکی با روسیه دارد و به عنوان یک مسیر ترانزیتی مهم برای دسترسی به اروپا عمل می‌کند.
- فرصت‌ها:
- ماشین‌آلات و تجهیزات کشاورزی: بلاروس یک کشور کشاورزی قوی است و به دنبال نوسازی تجهیزات خود است.
- صنایع نساجی و پوشاک: فرصت‌هایی در این بخش برای همکاری وجود دارد.
- محصولات پتروشیمی و شیمیایی: با توجه به ظرفیت‌های ایران، می‌توان به صادرات این محصولات فکر کرد.
- خدمات لجستیک و ترانزیت: با توجه به موقعیت بلاروس، این بخش نیز اهمیت دارد.
- نکات کلیدی برای ورود:
- تمرکز بر محصولات صنعتی: بلاروس بازار مناسبی برای محصولات صنعتی و واسطه‌ای است.
- روابط دولتی: در بلاروس، روابط با نهادهای دولتی و شرکت‌های دولتی می‌تواند در موفقیت نقش داشته باشد.
- کیفیت و استاندارد: تاکید بر کیفیت بالا و رعایت استانداردهای اروپایی برای ورود به این بازار مهم است.
4. قرقیزستان: فرصتهای نوظهور در آسیای مرکزی
قرقیزستان یک بازار کوچک‌تر اما با پتانسیل رشد در آسیای مرکزی است. این کشور به دلیل طبیعت بکر خود، فرصت‌هایی در گردشگری نیز دارد.
- فرصت‌ها:
- مواد غذایی و کشاورزی: بازار خوبی برای میوه‌ها، سبزیجات و محصولات کشاورزی ایران.
- پوشاک و نساجی: فرصت‌هایی برای ورود محصولات نساجی با قیمت مناسب.
- مصالح ساختمانی: با توجه به توسعه زیرساخت‌ها، نیاز به این محصولات وجود دارد.
- گردشگری و خدمات مرتبط: توسعه صنعت گردشگری در این کشور فرصت‌هایی را ایجاد می‌کند.
- نکات کلیدی برای ورود:
- قیمت رقابتی: در این بازار، قیمت رقابتی برای موفقیت ضروری است.
- شبکه‌های توزیع محلی: همکاری با توزیع‌کنندگان محلی کوچک و متوسط می‌تواند راهگشا باشد.
- برنامه‌ریزی برای حمل و نقل: با توجه به موقعیت داخلی، برنامه‌ریزی دقیق برای لجستیک و حمل و نقل اهمیت دارد.
5. ارمنستان: همسایه نزدیک و دروازه قفقاز
ارمنستان، همسایه نزدیک ایران، کوچکترین عضو اتحادیه اوراسیا است. با وجود اندازه کوچک، می‌تواند به عنوان یک دروازه مهم برای ورود به قفقاز و حتی اروپا عمل کند.
- فرصت‌ها:
- محصولات غذایی و کشاورزی: با توجه به همسایگی و نزدیکی فرهنگی، بازار خوبی برای محصولات غذایی ایرانی است.
- مصالح ساختمانی و خدمات فنی مهندسی: در پروژه‌های بازسازی و توسعه شهری.
- صنایع دارویی و بهداشتی: نیاز به این محصولات در ارمنستان وجود دارد.
- گردشگری: با توجه به روابط تاریخی و فرهنگی، پتانسیل بالایی در گردشگری متقابل وجود دارد.
- نکات کلیدی برای ورود:
- نزدیکی جغرافیایی: استفاده از مزیت حمل و نقل آسان و سریع به دلیل همسایگی.
- شناخت فرهنگی و زبانی: درک فرهنگ و زبان ارمنی می‌تواند در ایجاد روابط موثرتر باشد.
- استفاده از تجار ایرانی: بسیاری از تجار ارمنی‌تبار در ایران و ارمنستان فعالیت می‌کنند که می‌توانند پل ارتباطی خوبی باشند.
- سرمایه‌گذاری‌های مشترک کوچک: فرصت‌هایی برای سرمایه‌گذاری‌های مشترک در مقیاس کوچک و متوسط وجود دارد.
در نهایت، برای تمامی این بازارها، انجام مطالعات بازار دقیق، شناسایی نیازهای خاص هر کشور، و ایجاد شبکه‌های ارتباطی قوی با شرکای محلی، از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین، بهره‌گیری از خدمات مشاوران تجاری و حقوقی متخصص در منطقه اوراسیا می‌تواند به شرکت‌های ایرانی در مسیریابی موفق در این بازارهای جدید کمک شایانی کند.
حمایت‌ها و تسهیلات دولت ایران برای ورود شرکت‌ها به بازار اوراسیا
دولت جمهوری اسلامی ایران، با درک اهمیت استراتژیک بازار کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا، برنامه‌ها و حمایت‌های متنوعی را برای تشویق و تسهیل ورود شرکت‌های ایرانی به این منطقه در نظر گرفته است. این حمایت‌ها در حوزه‌های مختلفی از جمله مالی، اطلاعاتی، آموزشی، و لجستیکی ارائه می‌شوند تا ریسک‌ها را کاهش داده و فرآیند صادرات را برای صادرکنندگان تسهیل کنند.
1. حمایت‌های مالی و اعتباری
- صندوق ضمانت صادرات ایران (EGFI): این صندوق، ابزار اصلی دولت برای پوشش ریسک‌های صادراتی است. شرکت‌های ایرانی می‌توانند با استفاده از بیمه‌نامه‌های صادراتی صندوق ضمانت، ریسک عدم دریافت مطالبات از خریداران اوراسیایی را کاهش دهند. همچنین، صندوق می‌تواند در قالب تضمین برای دریافت تسهیلات از بانک‌ها، به شرکت‌ها کمک کند.
- تسهیلات بانکی با نرخ ترجیحی: برخی بانک‌های دولتی و خصوصی، با همکاری بانک مرکزی و صندوق توسعه ملی، تسهیلات ویژه‌ای را با نرخ‌های بهره ترجیحی برای شرکت‌های فعال در حوزه صادرات به بازار اوراسیا در نظر می‌گیرند. این تسهیلات می‌تواند برای سرمایه در گردش، خرید مواد اولیه، یا توسعه خطوط تولید استفاده شود.
- یارانه‌های صادراتی: در برخی موارد و برای محصولات خاص، دولت ممکن است یارانه‌هایی را برای جبران بخشی از هزینه‌های صادراتی (مانند حمل و نقل) در نظر بگیرد. این یارانه‌ها معمولاً به صورت موردی و بر اساس اولویت‌های سیاست تجاری اعلام می‌شوند.
- خدمات ارزی: تسهیل دسترسی به ارزهای مورد نیاز برای مبادلات تجاری با کشورهای اوراسیا، از جمله خدمات صرافی و حواله ارز، از جمله حمایت‌های دولت است.
2. حمایت‌های اطلاعاتی و آموزشی
- سازمان توسعه تجارت ایران (TPO): این سازمان، متولی اصلی توسعه تجارت خارجی کشور است و نقش کلیدی در ارائه اطلاعات و آموزش به صادرکنندگان ایفا می‌کند.
- مطالعات بازار: سازمان توسعه تجارت به طور مداوم مطالعات و گزارش‌های جامعی درباره بازارهای هدف، از جمله کشورهای اوراسیا، منتشر می‌کند. این گزارش‌ها شامل تحلیل‌های بخش‌های مختلف، فرصت‌ها، چالش‌ها، و راهنمای ورود به بازار است.
- اطلاعات تعرفه‌ای و مقرراتی: ارائه اطلاعات دقیق درباره تعرفه‌های گمرکی، مقررات فنی، استانداردهای بهداشتی و زیست‌محیطی، و سایر الزامات ورود کالا به کشورهای اوراسیا.
- مشاوره‌های تخصصی: برگزاری جلسات مشاوره فردی و گروهی برای شرکت‌ها با حضور کارشناسان و متخصصان بازار اوراسیا.
- برگزاری دوره‌های آموزشی: سازمان توسعه تجارت به طور مرتب دوره‌های آموزشی کاربردی در زمینه فنون بازاریابی بین‌المللی، مدیریت صادرات، قوانین و مقررات تجارت اوراسیا، و لجستیک برگزار می‌کند.
- اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران: این اتاق‌ها نیز نقش مهمی در آگاهی‌رسانی و آموزش به اعضای خود دارند.
- میزهای تخصصی اوراسیا: برخی اتاق‌های بازرگانی، میزهای تخصصی اوراسیا تشکیل داده‌اند که به طور خاص بر فرصت‌ها و چالش‌های این منطقه تمرکز دارند.
- برگزاری وبینارها و همایش‌ها: دعوت از کارشناسان و تجار موفق برای به اشتراک گذاشتن تجربیات و دانش خود.
3. حمایت‌های ترویجی و بازاریابی
- اعزام هیئت‌های تجاری و پذیرش هیئت‌های تجاری: سازمان توسعه تجارت و اتاق‌های بازرگانی به طور منظم هیئت‌های تجاری را به کشورهای اوراسیا اعزام می‌کنند و هیئت‌هایی را از این کشورها پذیرش می‌کنند. این رویدادها فرصتهای بی‌نظیری برای ایجاد ارتباطات تجاری و مذاکره مستقیم فراهم می‌آورند.
- حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی: دولت از حضور شرکت‌های ایرانی در نمایشگاه‌های تخصصی و عمومی در کشورهای اوراسیا حمایت می‌کند. این حمایت‌ها می‌تواند شامل یارانه برای اجاره غرفه، خدمات مشاوره، و اطلاع‌رسانی باشد.
- برگزاری نمایشگاه‌های اختصاصی ایران: در برخی از کشورهای اوراسیا، نمایشگاه‌های اختصاصی کالا و خدمات ایران برگزار می‌شود که فرصت خوبی برای معرفی توانمندی‌های صادراتی کشور است.
- برنامه‌های تبلیغاتی و بازاریابی: در برخی موارد، دولت از طریق رایزنی‌های بازرگانی و سفارتخانه‌ها، به معرفی و تبلیغ محصولات ایرانی در بازارهای هدف اوراسیایی کمک می‌کند.
4. حمایت‌های لجستیکی و حمل و نقل
- توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل: دولت با سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل (جاده، ریل، و دریا) و ایجاد کریدورهای ترانزیتی (مانند کریدور شمال-جنوب)، به تسهیل انتقال کالا به کشورهای اوراسیا کمک می‌کند.
- امضای توافقنامه‌های حمل و نقل: دولت در تلاش است تا با امضای توافقنامه‌های حمل و نقل و ترانزیتی با کشورهای اوراسیا، موانع موجود در این حوزه را کاهش دهد.
- تسهیل ترانزیت کالا: اقداماتی برای تسریع فرآیندهای گمرکی و ترانزیت کالا از طریق ایران به کشورهای اوراسیا و بالعکس.
5. حمایت‌های حقوقی و دیپلماتیک
- رایزنی‌های بازرگانی و سفارتخانه‌ها: رایزنی‌های بازرگانی ایران در کشورهای اوراسیا و بخش‌های اقتصادی سفارتخانه‌ها، منابع ارزشمندی برای شرکت‌ها هستند. آنها می‌توانند اطلاعات محلی، کمک در حل اختلافات، و معرفی شرکای تجاری را ارائه دهند.
- پشتیبانی در مذاکرات و قراردادها: در صورت نیاز، دولت می‌تواند از طریق نهادهای مربوطه، در مذاکرات و تدوین قراردادهای تجاری با طرف‌های اوراسیایی، به شرکت‌ها مشاوره و پشتیبانی حقوقی ارائه دهد.
- حل و فصل اختلافات: در صورت بروز اختلافات تجاری، دولت تلاش می‌کند تا از طریق مجاری دیپلماتیک و حقوقی، به حل و فصل آن کمک کند.
مجله خبری ایکسب، انتشار اخبار و رویدادهای اقتصاد و صنعت ایران و جهان، معرفی کارآفرینان و فرصتهای کسب و کار
