صنعت برق با مشکلات مختلفی مواجه شده است. اما طی سال ها این مشکلات حل نشده است. مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی به بررسي مسائل كليدي و مشکلات مالي صنعت برق و اصلاحات مورد نياز پرداخته است.
این گزارش می نویسد: «صنعت برق ایران به عنوان یك صنعت زیرساختی با چالش های متعددی روبه رو بوده که برخی از آنها صورتی مزمن به خود گرفته است. اصلاحات ساختاری مكرر و خصوصی سازی ناکارآمد، اتلاف بالا و بهره وری پایين در بخش های توليد، انتقال و توزیع، تداوم کسری بودجه و انباشت بدهی وزارت نيرو و رشد چشمگير مصرف خانگی برق به ویژه در روزهای گرم سال، شماری از مهمترین مسائل صنعت برق در ساليان اخير بوده است. استمرار مسائل فوق موجب شده، دسترسی به برق به یكی از چالش های فضای کسب وکار ایران تبدیل شود و جایگاه ایران در رتبه بندی محيط کسب وکار تغيير یا با کاهش روبه رو شود و کمبود برق به ویژه در فصل تابستان موجب خاموشی های متعدد شود. یكی از علل نمود و تداوم مسائل یادشده، نابسامانی های موجود در اقتصاد صنعت برق کشور است كه تبيين آن نيازمند تجزیه و تحليل جریان مالی این صنعت با توجه به عملكرد بودجه وزارت نيرو است. درواقع سند بودجه سنواتی وزارت نيرو و شرکت های تابعه آن با توجه به آنكه نشان دهنده برنامه مالی دولت در بخش انرژی است بيانگر آن است که دولت در حوزه برق و انرژی چه سياست ها و رفتاری دارد و چگونه این صنعت را اداره می کند.»
طبق این گزارش، جریان مالی و اقتصاد صنعت برق و به خصوص بودجه وزارت نيرو به ویژه در بودجه شرکت های زیرمجموعه، همراه با ابهامات و نقصان هایی (ازجمله مشكوک الوصول بودن درآمدها و منابع سرمایه ای و عدم شفافيت در مورد بندهای هزینه ای و مصارف سرمایه ای) است. بی توجهی به قوانين بالادستی چون برنامه پنجساله ششم توسعه، درج ارقام غيرواقع بينانه در بودجه شرکت های غيردولتی، مهمترین نقصان های بودجه شرکت های زیرمجموعه بخش برق وزارت نيرو است. این موضوع منجر به اختلال در اقتصاد برق و بروز چالش های متعددی برای سرمایه گذاران و صاحبان کسب وکار زنجيره تأمين شده است. ادامه این وضعيت می تواند به تعدیل واحدها و از بين رفتن توان ساخت و مهندسی کشور در بخش برق شود.
ایران چقدر برق تولید و مصرف می کند؟
ایران با توليد 265 ميليارد کيلووات ساعت در سال 2017، رتبه شانزدهم توليد برق در دنيا و رتبه دوم پس از عربستان سعودی را در منطقه به خود اختصاص داده است. کشورهای چين و آمریكا به ترتيب با 6142 و 4088 ميليارد کيلووات ساعت بيشترین ميزان توليد برق در دنيا را به خود اختصاص داده اند. ایران از حيث ميزان توليد با تایوان، اسپانيا، ترکيه و استراليا در یك گروه قرار دارد.
از منظر مصرف، کشورهای چين و آمریكا جایگاه اول و دوم در مصرف برق را در ميان کشورهای دنيا دارند. ایران نيز با 221 ميليارد کيلووات ساعت در سال 2017، رتبه هجدهم مصرف برق را به خود اختصاص داده است. ایران به لحاظ ميزان مصرف و توليد با کشورهای ترکيه، اسپانيا و استراليا هم گروه است.
طبق آمارهای گزارش شده، ایران با مصرف سرانه 2693.19 کيلووات ساعت رتبه 92 را در بين کشورهای جهان دارد. مقایسه جایگاه مصرف برق و سرانه مصرف برق در ایران بيانگر این موضوع است که ساختار اقتصادی هنوز صنعتی نشده و نفوذ فناوری و صنعتی شدن عمق کمی دارد. از جنبه دیگر این موضوع منعكس کننده تنوع سبد انرژی خانوار است، در بخش گرمایش و سرمایش از منابع مختلفی (برق برای سرمایش و گاز برای گرمایش) استفاده می کند.
مجله خبری ایکسب، بازتاب اخبار و گزارشهای صنعت و اقتصاد ایران و جهان
