امروزه شاهد رشد سازمان‌هایی هستیم که به گونه‌ای بی‌سابقه توسعه پیدا کرده و در یک دروه ۱۰ ساله توانسته‌اند از سازمان‌ها و شرکت‌های چند ده ساله در صنعت خود پیشی گرفته و آنها را به چالش بکشند. در اغلب صنایع شاهد این‌گونه شرکت‌ها هستیم. با نگاهی به این شرکت‌ها درمی‌یابیم آنچه بیش از پیش باعث توسعه آنها شده است و توانسته‌اند سهم بسیار بزرگی از بازار صنعت را در اختیار بگیرند موضوع و نوع مدل کسب و کاری (Business Model) است که در پیش گرفته‌اند.
این سازمان‌ها اغلب از مدل کسب و کار مبتنی بر پلتفرم بهره جسته‌اند. در اغلب صنایع دنیا طی سال‌های نزدیک مدل پلتفرم مدل غالب کسب و کارها خواهد شد. در سال‌های اخیر انقلاب صنعتی چهارم با ظهور فناوری‌ها با پیامدهای عظیم برای اقتصاد و جامعه شکل گرفته است و مدل‌های جدید کسب و کار برای پاسخ‌دهی پیامدهای آن توسط کسب و کارهای جدید و حتی نهادهای سنتی مورد استقبال قرار گرفته‌اند.
مدل‌های کسب و کار جدید طیف گسترده‌ای از صنایع از امور مالی و مراقبت‌های بهداشتی تا رسانه‌ها و خرده‌فروشی‌ها را تحت تاثیر قرار داده‌اند. شرکت‌های عمومی و خصوصی، استارتاپ‌ها، غول‌های اقتصاد دیجیتال و شرکت‌های ستتی از این مدل‌ها بهره می‌برند و حتی سازمان‌های بزرگ سیاستگذار از جمله مجمع جهانی اقتصاد در سال ۲۰۱۹ طی گزارشی به بیان تاثیر این مدل‌ها بر شکل‌دهی اقتصاد آینده جهان پرداخته است (گزارش مجمع جهانی اقتصاد).
از جمله این مدل‌های جدید کسب و کار که باعث ایجاد تحول و انقلاب در سال‌های اخیر شده و باعث شگفت‌زدگی اغلب متخصصان و صاحبان کسب و کارها شده است مدل‌های مبتنی بر پلتفرم هستند. طبق پیش‌بینی شرکت‌های پیشگام ارائه خدمات مدیریت از جمله BCG، Kpmc، Pwc، Mckinsy &Company، Deloitte و… در آینده پلتفرم و اکوسیستم‌ها مهم‌ترین مدل‌های کسب و کار خواهند بود. در حال حاضر نیز بزرگ‌ترین شرکت‌ها از جمله Amazon، Alibaba، Airbnb، SAP از این مدل کسب و کار بهره جسته و به رشد خیره‌کننده دست یافته‌اند.
بر اساس پیش‌بینی‌ها در ۱۰ سال آتی اکوسیستم‌های مبتنی بر پلتفرم توان گشایش ۱۰ تریلیون دلار ارزش را برای تجارت و جامعه خواهند داشت. همچنین هفت شرکت از ۱۰ شرکت با ارزش جهان در حال حاضر بر اساس مدل کسب و کار مبتنی بر پلتفرم در حال فعالیت هستند. موج بهره‌گیری از این مدل‌های جدید کسب و کار با رشد فناوری به تمام صنایع رسیده و شرکت‌های مختلف از طیف‌های گوناگون یا نسبت به بهره‌گیری از این مدل اقدام کرده یا نسبت به اهمیت آن آگاه شده و در استراتژی خود به آن خواهند پرداخت.
شرکت‌های بهره‌مند شده از این مدل کسب و کار مانند شرکت‌های محصول‌محور رفتار نمی‌کنند. آنها سریع‌تر نوآوری می‌کنند و با تعداد کارمندان کمتر کار می‌کنند. این کسب و کارهای جدید با قوانین جدید بازی می‌کنند و چالش‌هایی را برای کسب و کارهای سنتی که بر اساس قوانین قدیمی کار می‌کنند ایجاد می‌کنند و با اینکه دیرتر شروع به کار کرده‌اند به سرعت در حال گذر از کسب و کارهای قدیمی هستند. شرکت‌های مبتنی بر پلتفرم توانسته‌اند با تغییر روند تولید و واگذاری آن به طرف‌های خارجی هزینه‌ها را کاهش دهند.
شرکت Airbnb که بزرگ‌ترین ارائه‌کننده خانه و اتاق‌های اجاره‌ای است صاحب حتی یک اتاق هم نیست، Uber مالک خودروهای خود نیست و فیس بوک محتوا را خود تولید نمی‌کند. ایجاد چنین شرکت‌هایی راحت نیست چرا که مدیران باید بر تفکر مدیریت عمودی یکپارچه غلبه کرده و به عنوان یک هماهنگ‌کننده عمل کنند. گزارش‌های شرکت Accenture نشان می‌دهد بیش از ۴۰درصد از شرکت‌ها در ۲۰ صنعت مختلف به‌شدت در معرض موج استفاده از مدل‌های جدید از جمله مدل‌های پلتفرمی هستند.
مجله خبری ایکسب، انتشار اخبار و رویدادهای اقتصاد و صنعت ایران و جهان، معرفی کارآفرینان و فرصتهای کسب و کار
