مقایسه ایران ازلحاظ مصرف برق بدون توجه به آب‌وهوای جنوب ایران و صرفاً بررسی مصرف سرانه به‌خصوص با کشورهایی که دارای آب‌وهوای معتدل هستند، منطقی نیست.
وضعیت گاز طبیعی و برق ایران به کجا می‌رسد؟ مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی «چشم‌انداز وضعیت برق و گاز طبیعی ایران در سال 2040» را بررسی کرده است.
طبق این گزارش، پیش‌بینی می‌شود که از سال 2017 تا سال 2040، ایران می‌بایست 54 گیگاوات با نرخ سالیانه 3 گیگاوات در سال‌های اول و سپس با نرخ 1.3 گیگاوات در سال‌های بعد، به ظرفیت تولید برق خود اضافه کند. ارتقای سیکل‌های توربین گازی به سیکل‌های ترکیبی در حدود 8.7 گیگاوات ظرفیت تولید توان را افزایش می‌دهد. با توجه به اینکه بسیاری از توربین‌های بخار، بیش از عمر مفیدشان قدمت دارند، اصلاح آن‌ها امری اجتناب‌ناپذیر است. انجام اصلاحات در عملکرد این سیکل‌ها سالیانه در حدود 1.3 گیگاوات به ظرفیت تولید برق می‌افزاید. باید در نظر داشت که این دو روش، می‌تواند روی‌هم‌رفته در حدود 10 گیگاوات به ظرفیت تولید برق با هزینه متوسط 1 سنت به ازای هر کیلووات ساعت اضافه کند،
درصورتی‌که نیاز ایران در سال 2040 همان‌طور که بیان شد افزایش 53 گیگاواتی در ظرفیت تولید توان خود است. (میزان مصرف در این سال در حدود 140 گیگاوات خواهد شد. چنانچه وزارت نیرو یا بخش خصوصی در سال نتواند حداقل 2000 مگاوات نیروگاه جدید را وارد مدار کند (علاوه بر آنچه از مدار خارج می‌شود) کشور در طول این مدت با بحران برق مواجه خواهد شد. باید توجه داشت که قدرت سرانه نصب‌شده ما مقداری بیشتر از میانگین جهانی است، اما سرعت توسعه برق جهانی بیش از ایران است. همچنین مصرف سرانه ما از مصرف سرانه جهانی در سال 1395 مقداری بیشتر بوده است.
گزارش مرکز پژوهش های مجلس هچنین می نویسد: مصرف برق در ایران با توجه به استفاده از انرژی برق ب
رای سرمایش در مناطق جنوب از ویژگی خاصی برخوردار است. در پاره‌ای از مناطق جنوبی ایران از وسایل سرمایشی در 9 ماه از سال استفاده می‌شود. به‌طورکلی این مناطق از ایران بعد از برقراری سرویس برق، مسکونی شد و قبل از آن در بعضی از فصول سال خالی از سکنه می‌شد و یا در درجه حرارت‌های 50 به بالا مانع از اجرای کار بدنی می‌شود.
بنابراین مقایسه ایران ازلحاظ مصرف برق بدون توجه به آب‌وهوای جنوب ایران و صرفاً بررسی مصرف سرانه به‌خصوص با کشورهایی که دارای آب‌وهوای معتدل هستند، منطقی نیست (قیاس مع‌الفارق است). بنابراین، با مطالعاتی که انجام دادیم، بخش شمالی کشور ایران (از مدار تهران به بالا) تقریباً به‌اندازه ترکیه برق مصرف می‌کنند و با مصرف سرانه برق در کشور ترکیه معادل است (گرچه در مناطقی از شمال ایران مانند گنبدکاووس و دشت گرگان درجه حرارت تابستان بیش از 45 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی تا 80 درصد افزایش می‌یابد و امکان زیست بدون استفاده از وسایل سرمایشی عملاً مقدور نیست).
در مناطق جنوبی، مصرف کشور ما به علت کمبود درآمد سرانه قابل‌مقایسه با کشورهای جنوب خلیج‌فارس مانند کویت، قطر و امارات متحده نیست.
طبق این گزارش، دولت ایران با پایین نگه‌داشتن نرخ تعرفه در مصارف خانگی کمبود درآمد سرانه برای مصرف برق را جبران کرده است. بنابراین مصرف مردم جنوب ایران به‌طور میانگین کمتر از یک‌سوم مصرف کشورهای جنوبی خلیج‌فارس است. بنابراین نیاز است نیروگاه‌های جدیدی که بر مبنای سیکل ترکیبی کار می‌کنند، احداث شود و هزینه آن‌ها با توجه به در نظر گرفتن سایر موارد استفاده از گاز طبیعی در حدود 1.5 تا 6.3 سنت به ازای هر کیلووات ساعت تخمین زده می‌شود.
این گزارش همچنین می‌نویسد: معمولاً قیمت انرژی (برق) قابل پیش‌بینی در یک پریود زمانی 20 ساله نیست چراکه احتمالاً اکثر تکنولوژی‌های جدید ازجمله فیوژن به نتیجه برسد، قیمت‌ها به‌شدت کاهش می‌یابد. علاوه بر این‌ها، نیروگاه‌هایی همچون نیروگاه بخار شهید فیروزی و نیروگاه گازی فسا که راندمان بسیار پایینی دارند برای تولید مقرون‌به‌صرفه نیستند و نیازمند اصلاحات جدی هستند. با توجه به وضعیت کنونی نیروگاه‌های کشور که درمجموع عملکرد ضعیف و راندمان کمی دارند (متوسط حدود 37-36 درصد)، ارتقای آن‌ها از طریق تبدیل به سیکل‌های ترکیبی و یا نوسازی آن‌ها ضروری است.
طبق این گزارش، با توجه به سوابق عملکرد گذشته، تصور نمی‌شود وزارت نیرو در سه سال آینده موفق به نصب 4 هزار مگاوات مولدهای انرژی‌های تجدیدپذیر باشد و بر این اساس امکان دستیابی به تولید 4 گیگاوات در سال 2021 با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به‌غیراز برقابی وجود ندارد. هرچند بهبود وضعیت انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند به‌عنوان جایگزین گاز طبیعی یا هیدروکربن‌های مایع به کار رود و ازنظر اقتصادی و بهبود کیفیت هوا کاملاً مناسب است (البته باید توجه داشت درصورتی‌که قیمت تمام‌شده تولید برق از انرژی خورشیدی و یا سایر انرژی‌های تجدیدپذیر کمتر از هزینه تمام‌شده سوخت‌های فسیلی باشد، مقرون‌به‌صرفه است).
از طرفی در خصوص نرخ در تعرفه‌هایی که وزارت نیرو برای تولید برق تجدیدپذیر تعیین کرده است براساس نوسانات شدید قیمت ارز نیاز است به‌جای ارائه تضمین خرید براساس دلار، تضمین خرید براساس ریال جایگزین شود. درنهایت شایان‌ذکر است رخدادهایی که در آینده (در مصرف انرژی همچون برق و سوخت) اتفاق می‌افتند، درصورتی‌که دگرگونی‌های قابل‌توجهی رخ ندهد از گذشته پیروی می‌کند. بدین منظور که می‌توان برای بررسی میزان مصرف سرانه برق در آینده، آینده را به‌صورت تابعی خطی از گذشته در نظر گرفت. هرچند درخصوص مصرف سرانه برق بهتر است از توابع مناسب بهره گرفت که می‌تواند مصرف نهایی برق را با دقت مطلوبی پیش است.
مجله خبری ایکسب، بازتاب اخبار و گزارشهای صنعت و اقتصاد ایران و جهان
