دیروز هم بیژن زنگنه، وزیر نفت درباره سازوکار اینستکس گفت: اگر اینستکس را به‌عنوان یک عملیات در نظر بگیرند، بدون واریز مطمئن پول به آن، یا با واریز ۳ یا ۴ میلیون دلار یا یورو، این سازوکار پاسخگو نیست؛ باید پول نفت به آن واریز شود.
چند روز پیش، هلگا اشمید معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بعد از پایان دوازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام در وین اتریش، از عملیاتی شدن اینستکس خبر داد و در صفحه توییتر خود نوشت سازوکار مالی موسوم به اینستکس برای تسهیل مبادلات تجاری بین اروپا و ایران عملیاتی شده است. به گفته معاون موگرینی، اعضای دیگری از اتحادیه اروپا به اینستکس خواهند پیوست.
اخبار دیگری هم منتشرشده است که هفت‌کشور اروپایی در حال مذاکره برای راه‌اندازی اینستکس هستند. کشورهای اتریش، بلژیک، فنلاند، هلند، اسلوونی، اسپانیا و سوئد در بیانیه رسمی مشترک بر اهمیت حفظ برجام تأکید کردند. آن‌ها همچنین اعلام کردند که برای راه‌اندازی سازوکار و ویژه مالی اروپا برای ایران، اینستکس با فرانسه، آلمان و بریتانیا و همچنین اتحادیه اروپا همکاری می‌کنند تا روند تشکیل این کانال تسریع شود.
به نظر می‌رسد بعد از گذشت بیش از یک سال از خروج امریکا از برجام و تلاش اروپایی‌ها برای نگه‌داشتن برجام، اینستکس اجرایی خواهد شد.
در همین راستا، «کورنلیوس آدباهر» دستیار شورای روابط خارجی آلمان گفت: «شرکت‌های اروپایی که از سیستم پرداخت اینستکس استفاده می‌کنند، شرکت‌های کوچک دارای روابط تجاری طولانی‌مدت با منطقه خاورمیانه که با امریکا هیچ رابطه تجاری و کاری ندارند، خواهند بود.» در همین حال عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، بدون اشاره به جزئیات گفت که «دو سه مورد کاری» در این کانال مالی در حال انجام شدن است. اما مجید تخت‌روانچی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در مصاحبه با تعدادی از خبرنگاران گفت: «اروپا برای حفظ برجام اقدام ملموسی انجام نداده است، شخصاً معتقدم که اینستکس در وضعیت فعلی کافی نیست. این سازوکار بدون پول همچون ماشین بسیار زیبای بدون بنزین است».
دیروز هم بیژن زنگنه، وزیر نفت درباره سازوکار اینستکس گفت: اگر اینستکس را به‌عنوان یک عملیات در نظر بگیرند، بدون واریز مطمئن پول به آن، یا با واریز ۳ یا ۴ میلیون دلار یا یورو، این سازوکار پاسخگو نیست؛ باید پول نفت به آن واریز شود.
درواقع پول نفت است که باعث جاری شدن خون در رگ‌های اینستکس می‌شود. سازوکار این کانال ویژه تجارت اروپا و ایران ازاین‌قرار است که پول صادرات نفت به کشورهای اتحادیه اروپا به مقر اینستکس در پاریس واریز می‌شود و زمانی که ایران بخواهد از این کشورها خرید کند، از همان محل، پول این کالاهای وارداتی پرداخت خواهد شد. حالا ممکن است در آینده پول صادرات محصولات پتروشیمی و گاز هم به اینستکس واریز شود. البته در این میان مسئله این است که ایران بیشتر نفت خود را به آسیا صادر می‌کند تا اروپا.
حسین سلیمی، عضو سابق هیئت نمایندگان اتاق تهران گفت: باید دید چه محصولاتی را می‌توان در اینستکس خریدوفروش کرد. ابتدا صحبت از کالاهای بشردوستانه بود، اما یکسری دیگر از کالاها ازجمله قطعات و مواد اولیه برخی کارخانجات و محصولات ساختمانی هم وجود دارد که شامل تحریم‌ها نمی‌شود و می‌توان از طریق اینستکس پول آن را پرداخت کرد و واردات انجام داد. به اعتقاد سلیمی، گلوگاهی که تجارت را با مشکل مواجه می‌کرد، بازشده است و حالا باید این عملیات را مورد ارزیابی قرار داد.
مجله خبری ایکسب، بازتاب اخبار و گزارشهای صنعت و اقتصاد ایران و جهان
