حجم گاز انتقالی از میدان شاه دنیز به مقاصد مصرفی حدود 16 میلیارد مترمکعب در سال خواهد بود که پس از اجرای سه پروژه در فاز اول عملیاتی خواهد شد.
در شرایطی که ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گاز در جهان و دومین دارنده بزرگترین ذخایر گاز شناخته می شود و پتانسیل بسیار بالایی برای فروش گاز و استفاده از منابع گاز به عنوان ابزار دیپلماسی دارد، در این زمینه نه تنها ضعیف عملکرده است که از رقبای خود همیشه چندین قدم عقب تر بوده و این موضوع آسیب های بسیاری را به کشور و ثروت ملی ما وارد کرده است. هنوز خاطرات برداشت بیشتر گاز از سوی کشور قطر در خلیج فارس برای سال ها از خاطره مردم پاک نشده است که حالا کشور آذربایجان با ایجاد تاسیسات عظیم گازی و با کمک مهندسی کشورهای اروپایی و سرمایه گذاری خارجی به فکر برداشت گاز از میدانی در دریای خزر افتاده است، اقدامی که علاوه بر اینکه روسیه را به عنوان بزرگترین تامین کننده گاز اروپا را با چالش رو به رو می کند، به منابع درآمدی ایران به عنوان بزرگترین صادرکننده گاز به ترکیه هم صدمه خواهد زد و علاوه بر همه این ها دست ایران برای صادرات گاز به اروپا را در آینده هم خواهد بست و عملا باعث از دست رفتن بازار اروپا در زمینه صادرات گاز برای کشورمان می شود.
در یک دهه اخیر، گسترش استفاده از گاز طبیعی در بخش صنعت و نیروگاهی کشورهای اروپایی و جایگزینی آن با زغال سنگ، افزایش منابع وارداتی گاز به طرق مختلف و کاهش وابستگی به گاز روسیه را به یکی از راهبردهای اساسی اروپا تبدیل کرده است. گزارش های بین المللی منتشر شده و شواهد موجود، حاکی از کاهش تولید و افزایش تقاضای گاز طبیعی در اروپاست. لذا، کشورهای اروپایی به دنبال تأمین انرژی مورد نیاز خود و افزایش منابع عرضه گاز طبیعی هستند.
ازاین رو، اتحادیه اروپا پروژه کریدور جنوبی گاز را در سال 2015 طراحی و عملیاتی کرده و با مشارکت سه کشور جمهوری آذربایجان، گرجستان و ترکیه در حال اجرای مراحل پایانی این پروژه مهم گازی هستند. پروژه کریدور جنوبی گاز قرار است گاز استخراج شده از میدان فراساحلی شاه دنیز جمهوری آذربایجان را از طریق گرجستان و ترکیه در سال 2020 میلادی به سایر کشورهای هدف اروپایی انتقال دهد.
حجم گاز انتقالی از میدان شاه دنیز به مقاصد مصرفی حدود 16 میلیارد مترمکعب در سال خواهد بود که پس از اجرای سه پروژه در فاز اول عملیاتی خواهد شد. پروژه اول اجرای خط لوله قفقاز جنوبی و توسعه آن ( SCPX ) در گرجستان، پروژه دوم اجرای خط لوله ترانس آناتولی تاناپ 1 در ترکیه و پروژه سوم اجرای خط لوله ترانس آدریاتیک ( TAP ) در کشورهای یونان، آلبانی و ایتالیاست. در اواسط سال 2018 میلادی، عملیات اجرایی پروژه ترانس آناتولی به اتمام رسید و گاز مورد نیاز ترکیه از این خط لوله تحویل داده شد.
اجرای این کریدور، برخلاف نظر روسیه و با حمایت کامل اتحادیه اروپا عملیاتی شده است و ضمن تنوع منابع گاز وارداتی اروپا، از وابستگی کامل کشورهای شرقی این قاره به گاز روسیه جلوگیری می کند و می تواند در بلند مدت بخش قابل توجهی از نیاز انرژی کشورهای هدف را تأمین کند. اجرای کریدور جنوبی گاز ممکن است نقش جمهوری اسلامی ایران در تأمین احتمالی گاز اروپا، گسترش سهم ایران در تجارت منطقه ای و جهانی گاز (به ویژه از طریق خط لوله) و برقراری ارتباطات چند جانبه پایدار مبتنی بر انرژی را با کشورهای منطقه قفقاز و شرق اروپا کمرنگ کند.
از این رو، با توجه به جایگاه ایران به عنوان اولین دارنده ذخایر متعارف گاز طبیعی در جهان، گسترش تعامل و دیپلماسی انرژی بر محور گاز طبیعی با کشورهای منطقه و ایفای نقش بیشتر در بازار گاز، امری مهم و استراتژیک (به ویژه در شرایط تحریم اقتصادی) است.
از مهمترین ویژگی های این کریدور مشارکت مستقیم هفت کشور، 11 شرکت، امضای تعداد زیادی توافقات خرید و فروش گاز، حدود 45 میلیارد دلار سرمایه گذاری و بیش از 30 هزار نفر نیروی کار شاغل در اجرای این خط لوله است. کریدور جنوبی گاز یکی از با اهمیت ترین و ایده آل ترین تعهدات در حال اجرای صنعت جهانی نفت و گاز است. این پروژه همچنین یکی از بزرگترین پروژه های در حال انجام شرکت نفت و گاز «بی پی» انگلیس و نیز یکی از پروژه های دارای اهمیت استراتژیک در انتقال کسب وکار بازار انرژی به سمت گاز است.
مجله خبری ایکسب، بازتاب اخبار و گزارشهای صنعت و اقتصاد ایران و جهان
