بانک جهانی پیش‌بینی می‌کند در سال ۲۰۲۰ میلادی ارزش تولید ناخالص داخلی دنیا با نرخ ۵.۲ درصد تنزل یابد. این بالاترین نرخ انقباض اقتصادی دنیا از جنگ جهانی دوم تاکنون بوده است ولی در سال ۲۰۲۱ نه‌تنها خبری از انقباض اقتصادی نخواهد بود بلکه ما رشد را نیز تجربه می‌کنیم. نرخ رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۲۱ برابر با ۴.۱ درصد پیش‌بینی‌شده است
در این روزهای پاندمی و بحران‌های اقتصادی، گزارشهای سازمان‌های جهانی در مورد رشد اقتصادی دنیا و پیش‌بینی سال‌های آتی می‌تواند تصویری از آینده را در اختیار ما قراردهد. آینده‌ای که دقیقاً نمی‌دانیم چه شکلی خواهد داشت و از چه زمانی شروع می‌شود.
آینده‌ای که بسیاری از آن با نام پسا کرونا نام می‌برند و در تلاش هستند به ما یادآوری کنند که این پاندمی هم مانند پاندمی‌های قبلی پایان خواهد یافت و اقتصاد به فعالیتش ادامه می‌دهد. اما سؤال اصلی این روزها این است که اقتصاد دنیا در پسا کرونا چه وضعیتی خواهد داشت؟ پسا کرونا از چه زمانی شروع می‌شود و اثرات منفی ناشی از پاندمی تا چه زمانی در اقتصاد باقی می‌ماند؟
بانک جهانی در گزارش خود از پسا کرونا به عنوان دوره‌ای یاد کرده است که دیگر نگرانی در مورد ابتلا به بیماری وجود نداشته باشد و فعالیت‌های اقتصادی در کشورها از سر گرفته شود. زمانی که سفرها از سر گرفته می‌شود و رستوران‌ها و مراکز خدماتی فعالیت خود را بدون هیچ محدودیتی شروع می‌کنند.
البته باید در نظر داشت از زمانی که محدودیت‌ها برداشته شود تا زمانی که مردم به سبک زندگی قبل از کرونا بازگردند، ماه‌ها و شاید سال‌ها طول بکشد که یک دلیل آن مشکلات اقتصادی ایجادشده برای مردم درنتیجه همه‌گیری کرونا است و مسئله دیگر تغییر عادات زندگی مردمی است که بالغ‌بر یک سال را در ترس و دلهره ناشی از ابتلا گذرانده‌اند.
در سال گذشته اقتصاد دنیا چه وضعی داشت
بانک جهانی در گزارش خود قبل از اینکه به تشریح وضعیت کنونی اقتصادی و پیش‌بینی آینده اقتصادی دنیا بپردازد، تصویری از اقتصاد دنیا و بزرگی آن در سال ۲۰۱۹ ارائه داد.
طبق این گزارش ارزش تولید ناخالص داخلی دنیا در انتهای سال قبل برابر با ۸۷.۸ هزار میلیارد دلار بوده است که بالغ‌بر ۲ هزار میلیارد دلار نسبت به سال قبل از آن رشد کرده است. بر مبنای این گزارش ارزش تولید ناخالص داخلی دنیا در سال ۲۰۱۹ نسبت به سال قبل از آن ۲.۳ درصد رشد کرد.
آمار نشان می‌دهد امریکا بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا است و سهم این کشور در تولید ناخالص داخلی دنیا برابر با ۲۴.۴ درصد است که حدود یک‌چهارم بزرگی اقتصاد دنیا است. در سال ۲۰۱۹ بزرگی تولید ناخالص داخلی این کشور برابر با ۲۱.۴ هزار میلیارد دلار بود.
امریکا بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا است و سهم این کشور در تولید ناخالص داخلی دنیا برابر با ۲۴.۴ درصد است که حدود یک‌چهارم بزرگی اقتصاد دنیا است
دومین اقتصاد بزرگ دنیا در سال قبل، کشور چین بود که ارزش تولید ناخالص داخلی این کشور برابر با ۱۴.۳ هزار میلیارد دلار بود و سهم این کشور در اقتصاد دنیا به رقم ۱۶.۳ درصد رسید.
سهم این دو کشور بزرگ که در سال‌های اخیر اخبار زیادی در مورد روابط آنها در دنیا منتشرشده است و جنگ تجاری ایجادشده بین دو کشور نگرانی‌های زیادی را برای دنیا ایجاد کرد، برابر با ۴۰.۷ درصد تولید ناخالص داخلی دنیا بود.
در سال قبل ژاپن جایگاه سوم این فهرست را داشت و کشورهای آلمان و هند و بریتانیا و فرانسه به ترتیب جایگاه چهارم تا هفتم این فهرست را دارند. سهم اقتصاد ژاپن در اقتصاد دنیا ۵.۸ درصد است درحالی‌که سهم آلمان و هند به ترتیب برابر با ۴.۴ درصد و ۳.۳ درصد ارزش تولید ناخالص داخلی دنیا است. کشورهای ایتالیا و برزیل و کانادا در این رده‌بندی جایگاه هشتم تا دهم دنیا را دارند و سهم اقتصاد هرکدام از این کشورها به‌کل تولید ناخالص داخلی دنیا بیش از ۲ درصد است.
مطالعات انجام‌شده توسط بانک جهانی نشان داده است طی ۱۰ سال اخیر اقتصاد هند با بالاترین نرخ رشد کرده است و همین نرخ بالای رشد اقتصادی این کشور باعث شد تا اقتصاد این کشور از بریتانیا و فرانسه پیشی بگیرد. هم‌اکنون هند در زمره پنج اقتصاد بزرگ دنیا قرار دارد و در میان کشورهایی است که بالاترین نرخ رشد اقتصادی سالانه را تجربه می‌کند. ارزش تولید ناخالص داخلی ده اقتصاد بزرگ دنیا در سال ۲۰۱۹ برابر با ۵۸.۷ هزار میلیارد دلار بوده است که معادل ۶۶.۹ درصد ارزش اقتصاد دنیا است.
همه‌گیری کرونا و تأثیر آن روی اقتصاد دنیا
همه‌گیری کرونا از ابتدای سال جاری، آسیب زیادی به اقتصاد دنیا وارد کرد و سبب شد تا کشورهای صنعتی همپای کشورهای درحال‌توسعه رکود را تجربه کنند.
در فصل دوم سال ۲۰۲۰ بالاترین نرخ انقباض اقتصادی در میان ۷۰ کشور موردمطالعه توسط بانک جهانی، در پرو مشاهده شد. ارزش تولید ناخالص داخلی این کشور در فصل دوم امسال نسبت به سال قبل ۳۰.۲ درصد تنزل یافت. اسپانیا در این رده‌بندی جایگاه دوم را داشت و در فصل دوم امسال افت ۲۲.۱ درصدی ارزش تولید ناخالص داخلی را نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن شاهد بود.
اسپانیا از کشورهایی بود که شمار زیاد مبتلایان و قربانیان را داشت و ازآنجاکه صنعت توریسم نقش مهمی در اقتصاد این کشور داشت، افت ارزش تولید ناخالص داخلی آن درنتیجه همه‌گیری کرونا بسیار چشمگیر بود.
در رده‌بندی کشورهایی که در فصل دوم امسال بالاترین نرخ انقباض اقتصادی را تجربه کردند، بریتانیا جایگاه سوم و کشورهای تونس و فرانسه و مکزیک و ایتالیا جایگاه چهارم تا هفتم را داشتند.
بریتانیا هم به دلیل نرخ بالای ابتلا به کرونا و هم به دلیل شرایط اقتصادی ناشی از برگزیت سال ۲۰۲۰ را با مشکلات مالی زیادی شروع کرد و پیش‌بینی‌ها از تداوم بحران‌های اقتصادی در این کشور تا انتهای سال ۲۰۲۱ خبر می‌دهد. نرخ انقباض اقتصادی منطقه یورو در این فصل برابر با ۱۵ درصد بود کشورهای گروه هفت شاهد انقباض ۱۲.۱ درصدی تولید ناخالص داخلی خود بودند.
آمارهای ارائه‌شده توسط بانک جهانی نشان می‌دهد در فصل دوم امسال نرخ انقباض اقتصادی کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی برابر با ۱۰.۹ درصد، کشورهای عضو پیمان نفتا ۱۰.۸ درصد، در کشور امریکا برابر با ۹.۵ درصد و در اندونزی برابر با ۵.۴ درصد بود.
چین تنها کشوری بود که در این فصل رشد اقتصادی را تجربه کرد و نرخ رشد برآورد شده برای این کشور پهناور آسیایی برابر با ۳.۲ درصد اعلام‌شده است. کشورهای کره جنوبی و تایوان هم که موفقیت زیادی در کنترل ویروس کرونا داشتند، کمترین نرخ انقباض اقتصادی در تمامی دنیا را شاهد بودند. نرخ انقباض اقتصادی تایوان ۰.۶ درصد و نرخ انقباض اقتصادی کره جنوبی ۳ درصد بود.
نرخ رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۲۱ برابر با ۴.۱ درصد پیش‌بینی‌شده است و هرچه عرضه واکسن به دنیا سریع‌تر باشد، نرخ رشد اقتصادی دنیا در سال آتی هم بالاتر خواهد بود
پیش‌بینی بانک جهانی از اقتصاد دنیا در سال جاری
بانک جهانی پیش‌بینی می‌کند در سال ۲۰۲۰ میلادی ارزش تولید ناخالص داخلی دنیا با نرخ ۵.۲ درصد تنزل یابد. این بالاترین نرخ انقباض اقتصادی دنیا از جنگ جهانی دوم تاکنون بوده است ولی در سال ۲۰۲۱ نه‌تنها خبری از انقباض اقتصادی نخواهد بود بلکه ما رشد را نیز تجربه می‌کنیم.
نرخ رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۲۱ برابر با ۴.۱ درصد پیش‌بینی‌شده است و هرچه عرضه واکسن به دنیا سریع‌تر باشد، نرخ رشد اقتصادی دنیا در سال آتی هم بالاتر خواهد بود زیرا کشورها با سرعت بیشتری به فعالیت‌های اقتصادی بازمی‌گردند و رشد اقتصادی شروع می‌شود.
بر مبنای این گزارش در سال جاری اقتصاد کشور امریکا با نرخ ۶.۱ درصد منقبض خواهد شد درحالی‌که نرخ انقباض اقتصادی منطقه یورو به ۹.۱ درصد می‌رسد. در این سال متوسط نرخ رشد اقتصادی کشورهای صنعتی در دنیا برابر با منفی ۷ درصد خواهد بود درحالی‌که اقتصاد بازارهای در حال گذار دنیا تنها انقباضی ۲.۵ درصدی را تجربه می‌کند.
بانک جهانی در مورد دلیل کمتر بودن نرخ انقباض کشورهای درحال‌توسعه و بازارهای در حال گذار نسبت به کشورهای صنعتی نوشت: «کشورهای صنعتی اقتصاد پیچیده‌تری دارند و تعاملات تجاری آنها با دیگر کشورها بیشتر است.
در اغلب این کشورها بخش خدمات بسیار فعال است و توریسم درآمد زیادی ایجاد می‌کند و بسته شدن مرزها و توقف پروازهای بین‌المللی و قرنطینه‌های خانگی همه باعث شده است تا اقتصاد آنها با شدت بیشتری از این بحران تأثیر بپذیرد. این در حالی است که کشورهای صنعتی بیش از کشورهای درحال‌توسعه پول به اقتصاد تزریق کردند و طرح‌های حمایتی زیادی را برای اقتصاد اجرا کردند.»
بانک جهانی در مورد سرعت احیای اقتصادی کشورهای صنعتی هم نوشت: «به دلیل ارائه این منابع مالی به اقتصادهای صنعتی، ما انتظار داریم سرعت احیای اقتصاد در این کشورها بیش از کشورهای درحال‌توسعه باشد. در سال ۲۰۲۲ میلادی هیچ اثری از بحران اقتصادی و تبعات آن در کشورهای صنعتی وجود ندارد ولی کشورهای درحال‌توسعه تا انتهای سال ۲۰۲۵ همچنان درگیر حواشی اقتصادی این بحران خواهند بود.»
در ادامه گزارش نرخ انقباض اقتصادی کشورهای شرق آسیا و پاسیفیک در سال جاری برابر با ۰.۵ درصد، کشورهای اروپا و آسیای مرکزی برابر با ۴.۷ درصد، کشورهای امریکای لاتین و کارائیب برابر با ۷.۲ درصد و کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا برابر با ۴.۲ درصد پیش‌بینی شد.
انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۱ اقتصاد کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا با نرخ ۲.۳ درصد رشد کند درحالی‌که نرخ رشد اقتصادی کشورهای صنعتی برابر با ۳.۹ درصد، نرخ رشد اقتصادی امریکا برابر با ۴ درصد و نرخ رشد اقتصادی بازارهای در حال گذار برابر با ۴.۶ درصد خواهد بود.
مجله خبری ایکسب، بازتاب اخبار و گزارشهای صنعت و اقتصاد ایران و جهان
