ویروس کرونا که احتمالا از حیوانی در شهر ووهان چین نشئت گرفته، بحرانی بزرگ در جهان ایجاد کرد، بحرانی که مشابه آن آخرین بار در زمان جنگ جهانی دوم دیده شده بود. این ویروس تقریبا تا اواخر سال ۲۰۲۰ منجر به از دست رفتن جان ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در جهان و ابتلای ۷۳ میلیون نفر شد. نخستین بار در ۲۳ ژانویه ۲۰۲۰ بود که مقامات در چین تصمیم گرفتند شهر ووهان را به طور کامل قرنطینه کنند. به‌رغم تلاش‌های زیادی که برای مهار این ویروس در جهان صورت گرفت، باز هم سروکله آن در دیگر کشورهای جهان پیدا شد.
اواخر ژانویه بود که آلمان، ژاپن، تایوان و ویتنام هم نمونه‌های ابتلا به این ویروس را گزارش دادند. بازارها به سرعت واکنش نشان دادند و دچار نوسان شدند. بالاخره در اواخر ماه فوریه بود که سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد این ویروس عالم‌گیر شده‌است. ایتالیا نخستین کشوری بود که بیشترین آسیب را از کرونا پذیرفت. این کشور در ماه مارس به صورت کامل قرنطینه شد.
همین تعطیلی‌های سراسری در کشورهای بزرگ و پیشرفته باعث شد سرمایه‌گذاران هم دچار ترس و اضطراب شوند. در کشورهای فقیرتر مانند هند، هزینه‌های انسانی بیشتر و گسترده‌تر بود. بسیاری از کارگران مهاجر دچار مشکلات جدی شدند. اقتصاد هند تنها در فاصله ماه‌های آوریل تا ژوئن، اُفت ۲۵ درصدی را تجربه کرد.
آمریکا جزو کشورهایی بود که بیشترین آسیب را از ویروس کرونا دید. دونالد ترامپ در زمان ریاست‌جمهوری خود اصلا این ویروس را جدی نگرفت. او محدودیت‌های دولت فدرال را هم در آوریل از میان برداشت و مدام وعده می‌داد که زندگی خیلی زود به حالت عادی بازمی‌گردد. این اقدامات و حرف‌های ترامپ باعث شد پوشیدن ماسک به یک انگ سیاسی تبدیل شود. ترامپ حتی چین را بابت انتشار این ویروس متهم می‌کرد.
سال ۲۰۲۰ بالاخره به پایان رسید. اما شیوع ویروس کرونا به ندرت صنعتی را سالم باقی گذاشت. بررسی‌ها نشان می‌دهد فقط صنعت خرده‌فروشیِ آنلاین توانسته جان سالم به در ببرد. صنایع مانند صنعت گردشگری و هواپیمایی هم به کلی نابود شده‌اند
برزیل هم رئیس‌جمهوری مشابه آمریکا داشت. ژائیر بولسونارو، می‌گفت این بیماری اصلا جدی نیست و مثل یک عطسه ساده است. البته بانک‌های مرکزی به میدان آمدند تا در این شرایط به اقتصادها کمک کنند. اما وضعیت پیچیده‌تر از این حرف‌ها بود.
بازار نفت هم دچار نوسان‌های جدی شد. از یک طرف همه‌گیری به یک بحران برای نفت تبدیل شده بود و از طرف دیگر اقدامات عربستان سعودی و روسیه بحران‌زا شد. به این ترتیب قیمت نفت، پایین‌ترین میزان خود را در سال ۲۰۲۰ تجربه کرد. بالاخره در اواخر سال ۲۰۲۰، دولت‌های عضو اوپک تصمیم گرفتند عرضه نفت را افزایش دهند.
ثروتمندان ثروتمندتر شدند
در حالی‌که برخی از بازارها و کشورها از شیوع کرونا آسیب می‌دیدند، برخی دیگر از این وضعیت سود می‌بردند. برای مثال برنامه‌ها و اپلیکیشن‌هایی مانند زوم، با اقبال عمومی مواجه شدند. در شرایطی که نشست‌ها و جلسه‌های اداری در خانه برگزار می‌شود، برنامه‌هایی مانند زوم برای برگزاریِ نشست‌ها، بهترین ابزار هستند. آمازون هم به عنوان غول خرده‌فروشیِ آنلاین، بیشترین سود را از این وضعیت برد. زمانی‌که اکثر شرکت‌ها در حال ورشکستگی و تعدیل نیرو بودند، شرکت آمازون صدها هزار نیروی جدید استخدام کرد و به این ترتیب ثروت جف بزوس، مدیرعامل این شرکت از ۱۱۱ میلیارد دلار در ماه مارس به ۱۸۵ میلیارد دلار در ماه دسامبر رسید. به‌علاوه، ۱۰ فرد ثروتمند اولِ دنیا هم با رشد ۵۷ درصدی در ثروت خود مواجه شدند و به این ترتیب ثروت آن‌ها در مجموع به ۱ تریلیون و ۱۴۰ میلیارد دلار رسید.
در همان روزهایی که شرکت‌های خرده‌فروشی آنلاین سود می‌کردند، صنعت هواپیمایی و صنعت گردشگری در حال سقوط بودند. حتی بزرگ‌ترین شرکت‌های هواپیمایی هم با کاهش شدید درآمد و ورشکستگی مواجه شدند.
صنعت فیلم و سینما هم در این سالی که گذشت با بحران مواجه شد. سالن‌های سینما خالی از مخاطبان سینمایی شده‌است. اما از آن طرف، تلویزیون‌ها در حال سود بردن از این ماجراها هستند
اما بزرگ‌ترین ماموریت در سال ۲۰۲۰ بر عهده پزشکان و دانشمندان بود. آن‌ها گویی وظیفه هرکول را بر عهده دارند چرا که باید واکسن کرونا را کشف و راهی برای توزیع آن پیدا می‌کردند. اما حالا که واکسن هم کشف شده و در حال تزریق است، باز هم بسیاری از مقامات تاکید دارند که احتیاط کردن در مورد این ویروس، یک سال دیگر باید ادامه پیدا کند.
صنعت فیلم و سینما هم در این سالی که گذشت با بحران مواجه شد. سالن‌های سینما خالی از مخاطبان سینمایی شده‌است. اما از آن طرف، تلویزیون‌ها در حال سود بردن از این ماجراها هستند. همه این‌ها به سادگی نشان می‌دهد که کرونا در سال ۲۰۲۰ شرایطی پیچیده برای صنایع مختلف در جهان به وجود آورده‌است. به ندرت می‌توان صنعتی را پیدا کرد که توانسته باشد خودش را نجات دهد. در واقع صنعتی مثل صنعت خرده‌فروشیِ آنلاین، یک مورد استثنایی محسوب می‌شود. عموم صنایع، با شیوع کرونا، دچار مشکلات جدی شدند.
حالا جهان چشم‌انتظار تحول در حوزه صنایع مختلف در سال ۲۰۲۱ است. با توزیع واکسن کرونا، می‌توان در انتظار تغییراتی بود، اما این تغییرات قطعا در یک سال چشم‌گیر نخواهد بود و نیازمند زمان بیشتری است.
مجله خبری ایکسب، بازتاب اخبار و گزارشهای صنعت و اقتصاد ایران و جهان
