قطار تورم به بازار کالاهای مصرفی رسید

زهرا علی‌اکبری- حرکت مارپیچی تورم، بازار به بازار و کالا به کالا سبب شده است وضعیت بازار ایران، خصوصا اقلام مصرفی دستخوش تغییر شود.

اگر سال ۹۷ با افزایش قیمت دلار آغاز شد، سال ۹۸، این پیاز بود که در بازار خودنمایی می کرد. بسیاری از کارشناسان معتقدند مفهوم اتفاقات رخ داده در بازار کالاهای مصرفی مانند پیاز و گوجه فرنگی و … این است که قطار تورم به کالاهای مصرفی رسیده و باید برای توقف آن در ایستگاهی نزدیک برنامه ریزی کرد.

 برای اقتصادی که بیش از چهار دهه با تورم دو رقمی روبروست، ماجرای گرانی کالاهای سرمایه ای و بادوام، ماجرایی آشنا و سنتی شناخته شده است اما داستان وقتی از کالاهای سرمایه‌ای و بادوام به کالاهای مصرفی و فاسد شدنی می رسد، شکلی دیگر پیدا می کند.

تورم ۹۷ در حالی از راه رسید که اقتصاد ایران دوباره‌ای با ثبات را پشت سر گذاشته بود و کاهش نرخ تورم، سبب شد ایران از پس سال‌های طولانی روی تورم تک رقمی را ببیند اما خروج ترامپ از برجام سبب شد غول نقدینگی بار دیگر از شیشه بیرون آید و با در رفتن لنگر نرخ ارز در صدد یافتن ماوایی تازه باشد.

 اگر تا دیروز طنزهای کلامی و پست هایی که در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می شد، ماجرای پراید و پسته را در خود داشت، کم کم پای تخم مرغ و گوجه فرنگی و پیاز و گوشت نیز به داستان باز شد.

 ” طرف ادعا کرده بود پیاز فروش است، در تحقیقات محلی معلوم شد، پزشک بوده: “پست‌هایی با این مضمون در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می چرخد. حالا امروز وضعیت چند ماه اخیر نشان می دهد پای برخی کالاها از سبد خرید به ادبیات اقتصادی و شوخی‌های سیاسی باز شده است؛ شاید اولینشان پوشک بود، اما آخرینشان بی‌تردید پیاز نیست. در میانه سال گذشته، وقتی کمبودها خودنمایی کرد، سبب شد کالایی که مصرف کننده‌ای مشخص دارد، به دغدغه روز افکار عمومی بدل شود.

کمبود پوشک در بازار ترجیع بند برنامه‌های اقتصادی صدا و سیما و گزارش‌های رسانه های مکتوب بود؛ کار به جایی رسید که مدیرعامل شهروند در آخرین روزهای شهریور ماه سال گذشته اعلام کرد بیشترین خرید تهرانی‌ها به محصولات سلولزی نظیر پوشک و دستمال کاغذی و … اختصاص داشته است.

ماجرای پوشک را البته برخی به کارشکنی یک شرکت ترکیه‌ای ارتباط می دادند. داستان با افزایش قیمت‌ها و بازگشت کالاها به بازار خاتمه یافت اما خاطره کمبودها در بازار در اذهان باقی ماند.

خبری از آجیل نبود

سوت رکود در شب یلدا در بازار  آجیل به صدا درآمد. پسته دویست هزار تومانی، کار خود را کرده بود، آجیل از سبد خرید خارج شد تا رییس اتحادیه آجیل فروشان نیز تاکید کند میزان فروش آجیل در شب یلدا کاهشی بین ۶۰ تا ۹۰ درصد را تجربه کرده است. این کاهش البته منجر به رشد فروش سایر کالاهایی که می‌تواند در قامت جایگزین ظاهر شوند،  نشد، شیرینی فروشان نیز از کاهش فروش گلایه داشتند و حتی رستوران داران و … این نشان می داد، دامنه هزینه‌های غیر ضروری در حال جمع شدن است.

 و باز هم یک کالای بادوام

پراید البته بار دیگر در ادبیات سیاسی – اقتصادی ایران خودنمایی کرد. دل مصرف کننده ایرانی این خودرو از روزگاری که روزی ۱۸ میلیون تومان را دید تا امروز، با این خودرو صاف نشده است. پراید ۵۰ میلیونی، در حقیقت سندی بود دال بر افزایش بی حساب و کتاب قیمت ها، اعتراض‌ها نسبت به قیمت این خودرو ادامه داشت که بازار کالایی مصرفی درگیر بحران شد؛ بازار گوشت.

 صدای پای گوشت

مروری بر اخبار منتشر شده در این حوزه نشان می دهد، چند هفته قبل، ورود دام از زمین و هوا و دریا به مساله اصلی اقتصاد ایران بدل شده بود. تامین گوشت مورد نیاز جامعه، به یکی از مهمترین اولویت‌ها بدل شد. گوشت صد هزار تومانی دغدغه جامعه ای بود که صف‌های طولانی برای خرید گوشت تنظیم بازاری را تحمل می کرد؛ هنوز گوشت اما از نردبان قیمتی پایین نیامده است که ماجراپای پیاز به داستان باز شد.

‌ پیاز گران تر دلار

یک کیلو پیاز گران‌تر از دلار شد؛ پیاز ۱۸ هزار تومانی در بازار ایران خودنمایی کرد. تقصیر بر گردن صادرات بی‌رویه افتاد، همپای پیاز، سیب زمینی نیز به قیمتی در حدود ۶ تا ۷ هزار تومان رسید تا از قافله چندان عقب نماند. ترمز بریدن پیاز سبب شد صادرات آن از مرزها ممنوع شود و حالا پیاز در محدوده قیمتی ۸ تا ۱۰ هزار تومان جاخوش کرده است. این داستان برای گوجه فرنگی نیز تکر ار شد و این چنین از پس بازار مسکن و طلا و سکه و خودرو؛ فتح سنگر به سنگر دیگر کالاها را تورم در کارنامه کاری خود جای داده است.