بازار پرفرازونشیب خودرو که مدت زیادی است در بی‌تعادلی به سر می‌برد، پس از یک دوره رکود نسبی در روزهای اخیر شوک‌های جدیدی را تجربه می‌کند. با تصمیم شورای رقابت مبنی بر افزایش قیمت ۱۸ خودروی گران‌قیمت، بازار خودرو بار دیگر تشنج سنگینی را تجربه کرد. علت این تصمیم شورای رقابت تزریق انگیزه و انرژی به تولیدکنندگان خودرو و جبران خسارت وارده بر تولیدکننده به دلیل عدم قیمت‌گذاری درست توسط این شورا و هم‌چنین حذف واسطه‌های سودجو از بازار خودرو است.
ماجرا به همین سادگی هم پیش نمی‌رود. چرا که موفقیت این طرح و تعدیل در قیمت خودرو به عوامل مختلفی مانند افزایش واقعی تولید خودرو توسط تولیدکننده و نزدیک شدن میزان عرضه از سوی تولیدکننده به تقاضا از سوی مشتری و هم‌چنین نحوه‌ی صحیح عرضه خودرو به بازار و کوتاهی دست واسطه‌ها از مداخله در عرضه خودرو بستگی دارد.
عملی شدن این تصمیم شورای رقابت تا حد زیادی به تولیدکننده بستگی دارد. عملاً توپ در میدان تولیدکننده است. اگر حجم تولید افزایش یابد، علاوه بر رونق اقتصادی و به وجود آمدن بستر کار برای جوانان، موجب افزایش سود نسبی خودروساز نیز می‌شود. خودروسازان در دو سال اخیر با حجم زیادی از بدهی و خسارت روبه‌رو شده‌اند. جهش تولید برای خودروسازان به‌منزله‌ی خروج نسبی از بحران خواهد بود. حسن دیگر این افزایش تولید، کم شدن فشارهای وارد بر مصرف‌کننده‌های خودروهای معمولی است.
در صورت عملکرد مناسب و به‌موقع خودروسازان، حذف واسطه‌ها از بازار خودرو ممکن می‌شود. واسطه‌هایی که تابه‌حال تصمیمات مختلف شورای رقابت مانند عرضه خودرو در قالب قرعه‌کشی و تعیین قیمت خودرو به نرخ مصوب قادر به جلوگیری از اقدامات مداخله‌جویانه و مخرب آن‌ها در بازار خودرو نشده است. در صورت عملی شدن این تصمیم شورای رقابت خودروهای احتکار شده توسط واسطه‌ها از بیم ریزش ناگهانی قیمت کم‌کم به بازار عرضه می‌شوند. همین مسئله اولین گام مثبت به سمت کاهش قیمت خودرو خواهد بود.
مخالفت سازمان بازرسی کشور و وارد آمدن نقدهای بسیار بر این تصمیم شورای رقابت باعث شده است که سرنوشت بازار خودرو همچنان در هاله‌ای از ابهام بماند. از یک‌سو دلالان بازار خودرو هنوز امیدوار به لغو این مصوبه هستند و نسبت به عرضه‌ی خودروهای احتکاری دو دل مانده‌اند. از سوی دیگر مصرف‌کننده هم چشم به تصمیمات شورای رقابت و سایت‌های قیمت‌گذاری خودرو دوخته است تا شاید با ریزش قیمت خرید آسان‌تری را تجربه کند.
رکود و افزایش قیمت اولین پیامد تصمیم جدید شورای رقابت
باوجود اینکه شورای رقابت به‌منظور تعدیل قیمت خودرو، تصمیم به افزایش قیمت ۱۸ خودروی لوکس و گران‌قیمت گرفته است. بعد از زمان کوتاهی از اعلام این تصمیم از سوی شورای رقابت برخلاف انتظار شاهد سیر صعودی قیمت خودرو در بازار آزاد بودیم. به نظر می‌رسد دلیل اصلی این افزایش قیمت نسبی جو روانی ناشی از اعلام مصوبه جدید شورای رقابت بوده است. بعضی از سرمایه گذران در بازار خودرو نگران ریزش ناگهانی قیمت خودرو هستند.
از طرفی هم کسانی که قصد خرید خودرو دارند، ترجیح می‌دهند مدتی دست نگه دارند تا نتایج این تصمیم جدید شورای رقابت مشخص شود. مجموع این دو اتفاق باعث افزایش عرضه نسبت به تقاضا در بازار خودرو شده است. از طرف دیگر طرفداران این ۱۸ خودرویی که در لیست شورای رقابت کاندیدای افزایش قیمت هستند، از ترس افزایش قیمت‌ها به‌صورت شتاب‌زده اقدام به خرید می‌کنند و عرضه‌کنندگان این خودروها هم قیمت آن‌ها را افزایش داده‌اند و همه‌ی این اتفاقات و نبود نظارت کافی بر بازار خودرو و نقش پررنگ دلالان درمجموع تابه‌حال چیزی جز افزایش قیمت و رکورد به ارمغان نیاورده است.
نکته‌ی تأسف‌بار دیگر در بازار خودرو در روزهای اخیر عدم ثبات قیمت است. قیمت‌گذاری بر اساس سلیقه‌ی شخصی و دخالت دلالان صورت می‌گیرد. این واقعه پیامد کوتاهی نهادهای نظارتی بر قیمت‌گذاری خودرو است. ناآگاهی برخی از افراد باعث دامن زدن و تشدید التهاب در بازار خودرو می‌شود. البته این تا حدی به نبود مرجع درست برای آگاهی دادن به مردم و ضعف در اطلاع‌رسانی هم مرتبط است. آگاهی مردم از قیمت کارشناسی خودروها و دنبال کردن اخبار لحظه‌ای قیمت خودرو می‌تواند عرصه را بر سوداگران بازار خودرو تنگ کند.
سخن آخر
به نظر می‌رسد علی‌رغم مصوبات نهادهای نظارتی برگشت روند نزولی قیمت خودرو و ثبات نسبی در بازار خودرو پروسه زمان بری است که عزم جدی سازمان‌ها و نهادهای ذی‌ربط و آگاهی کامل مردم برای جلوگیری از سو استفاده سودجویان را می‌طلبد. باوجود مخالفت‌های بعضی نهادهای دولتی شورای رقابت مصر است که افزایش قیمت خودروهای گران‌قیمت و لوکس نقش مؤثری در تعدیل قیمت خودرو در بازار آزاد دارد و هم‌چنین منجر به بهبود شرایط تولیدکنندگان خودرو و جبران صدمات و خسارات وارده به صنعت خودرو و خودروسازان می‌شود.
باید دید واکنش دلالان و واسطه‌ها و مردم نسبت به این مصوبه چه خواهد بود. البته اگر مخالفت‌ها و نقدهای وارده از سوی نهادها و کارشناسان مختلف جان این مصوبه را در نطفه نگیرد. آنچه واضح است تنش‌های پی‌درپی در بازار خودرو باعث ناراحتی خیل عظیمی از مردم شده است و این روند نامتعادل پیش آمده به‌سادگی تعدیل نمی‌شود؛ اما اقدامات سریع و قاطعانه از سوی شورای رقابت و دیگر نهادهای تأثیرگذار می‌تواند تا حدی آرامش را به این بازار برگرداند.
بررسی ابعاد مختلف این مصوبه و پیامدهای ناشی از اجرای آن حتی برای کارشناسان کار ساده‌ای نیست. چون موضوع از چند جهت از کنترل خارج است. مثلاً جو روانی حاکم بر جامعه، نزدیک شدن به بازار صعودی شب عید، خوش‌قولی تولیدکننده برای تولید انبوه و به‌موقع، نظارت صحیح و دقیق بر عرضه موفق خودرو به بازار و قانع‌کننده بودن سطح کیفی خودرو برای مصرف‌کننده همگی از جنبه‌های مختلف تأثیرگذار بر موفقیت یا شکست این مصوبه هستند.
منبع: مجله تخصصی خودرو همراه مکانیک
مجله خبری ایکسب، انتشار اخبار و رویدادهای اقتصاد و صنعت ایران و جهان، معرفی کارآفرینان و فرصتهای کسب و کار
