با توسعه استفاده از تکنولوژی‌های هوشمند در دنیا، رفتار مشتریان نظام بانکی در جهان تغییر خواهد کرد. با کمک این تکنولوژی‌ها است که مردم می‌‌‌توانند از خانه و با کمک ساعت‌های هوشمند و موبایل‌های هوشمند هر لحظه به اطلاعات بانکی خود دسترسی داشته باشند.
اولین نشانه انقلاب‌های صنعتی را می‌‌‌توان در پیشرفت سریع تکنولوژی دید. در سال‌های اخیر تکنولوژی با سرعت زیادی تغییر کرده و زمینه را برای اتوماسیون و تغییر ساختار بازار کار فراهم کرده است. این تغییرات به اندازه‌ای بزرگ است که برخی تصور میکنند در آینده مشاغلی مشابه مشاغل امروزی وجود نخواهد داشت و افرادی می‌‌‌توانند در دنیای آینده کار کنند که خود را با این تغییرات همراه کنند و نیازهای دوران آینده را پاسخ دهند. یکی از صنایعی که در نتیجه پیشرفت تکنولوژی تغییرات زیادی کرده است صنعت بانکداری است ولی به نظر می‌‌‌رسد این تغییرات همچنان ادامه دارد. نشریه بانکر در گزارش اخیر خود نوشت: توسعه تکنولوژی تمامی صنایع را در دنیا متحول کرده است و صنعت بانکداری هم از این قاعده مستثنا نیست. استفاده از تکنولوژی‌های جدید در صنعت بانکداری تغییرات اساسی و بزرگی را در بخش مالی دنیا ایجاد کرده است و به تدریج ساختار بانکی و مالی سنتی را از بین برده است. انتظار می‌‌‌رود طی ۵ سال آینده صنعت بانکداری به دلیل به‌کارگیری تکنولوژی‌های تازه در جهان با تغییرات زیادی روبه‌رو شود.
اما در جریان این تحولات، یک مسئله هنوز حل نشده است و آن هم تامین ایمنی در فعالیت‌های بانکی به خصوص فعالیت‌های بانکی غیرحضوری است. به همین دلیل است که در تمامی رسانه‌ها در مورد ضرورت کار روی این مسئله و افزایش سطح ایمنی در جریان کار با حساب در اینترنت و به خصوص در فضاهای عمومی صحبت شده است. سی‌ان‌ان در این مورد نوشت: روزی نیست که یک حساب بانکی هک نشود یا از یک کارت بانکی یا اعتباری سوءاستفاده نشود یا حساب بانکی افراد از طریق اینترنت مورد بهره‌برداری قرار نگیرد. ما تا چه زمانی می‌‌‌توانیم این سطح بالای عدم امنیت را در نظام بانکی شاهد باشیم؟
ایمن‌سازی نظام بانکی
بانکر با اشاره به خبری که سی ان ان منتشر کرد و با توجه به حجم بالای سوءاستفاده از نظام بانکی آنلاین در سال‌های اخیر نوشت: اولین و اصلی‌ترین تغییری که باید در سیستم مالی و بانکی دنیا ایجاد شود، افزایش سطح ایمنی در جریان فعالیت‌های بانکی است. البته در این سال‌ها گام‌هایی برداشته شده است ولی هنوز نتوانسته ما را به هدف غایی و نهایی‌مان برساند. به عنوان مثال استفاده از کریپتوگرافی‌های پیشرفته به معنای ثبت تصاویر الکترونیک از صاحبان کارت‌های بانکی و غیره و استفاده از بیومتریک‌ها در فعالیت‌های بانکی به معنای استفاده از اثر انگشت به عنوان رمز اینترنتی کارت‌ها یا شناسایی چشم فرد. در این صورت است که احتمال دزدی و کلاه‌برداری در سیستم بانکی به حداقل می‌‌‌رسد.
این تغییرات در نظام بانکی می‌‌‌تواند به مردم اطمینان دهد که بانک واقعا از درآمد و پول آنها نگهداری می‌‌‌کند و خطری منابع مالی آنها را تهدید نمی‌کند. از طرف دیگر با این شرایط بسیاری از فعالیت‌های بانکی را می‌‌‌توان حتی بدون اینکه به شعبات بانکی مراجعه کنیم انجام دهیم و تردد غیر ضروری در شهرها کمتر می‌‌‌شود که خود به کاهش آلودگی هوا در شهرها می‌‌‌انجامد. البته مسئله دیگری هم وجود دارد و آن اطلاع رسانی دقیق و صحیح است. مردم باید در مورد تغییرات ایجادشده در نظام بانکی آگاهی داشته باشندو خود را برای مواجهه با این تغییرات همسو کنند. اگر هر تغییری در نظام بانکی به منظور افزایش سطح ایمنی حساب‌ها ایجاد شود ولی مردم از آن استقبال یا استفاده نکنند، آن طرح کارایی خود را از دست می‌‌‌دهد.
بزرگ‌ترین تغییرات نظام بانکی
خلاصه با وجود اینکه این صنعت در سال‌های اخیر تغییرات زیادی کرده است ولی سرعت بالای رشد تکنولوژی و صحبت در مورد وجود بستر برای ایجاد چهارمین انقلاب صنعتی به ما نشان می‌‌‌دهد که باید منتظر تغییرات اساسی‌تر و بزرگ‌تر در این صنعت باشیم. تغییراتی که نه یک دهه و دو دهه آینده بلکه ظرف پنج سال پیش رو در صنعت بانکداری دنیا اتفاق خواهد افتاد. حال سوال اصلی این است که مهم‌ترین تغییرات تکنولوژیکی در صنعت بانکداری طی سال‌های پیش رو چه خواهد بود؟ آیا این پیشرفت‌ها و تغییرات تکنولوژیکی می‌‌‌تواند صنعت را دگرگون سازد و ساختار آن را تغییر دهد یا خیر؟
اول: ای‌تی‌ام‌های به‌روزرسانی‌شده
عرضه ای‌تی‌ام‌ها تغییرات زیادی را در سیستم فنی و تکنولوژیکی بانکها ایجاد کرد. این تکنولوژی برای اولین بار در سال ۱۹۶۷ میلادی ایجاد و عرضه شد و انتظار می‌‌‌رود انقلاب بعدی در این صنعت دربرگیرنده روند پرداخت وجوه نقدی بدون تماس و ارتباط با دستگاه‌ها باشد. چیزی شبیه applepay یا Google wallet که به کاربران اجازه می‌‌‌دهد تا پرداخت‌های خود را به صورت آنلاین از طریق گوشی‌های خود انجام دهند. در سال‌های پیش رو ما با استفاده از گوشی‌های هوشمند و بدون نیاز به تماس با دستگاه ایتیام می‌‌‌توانیم از دستگاه پول نقد دریافت کنیم و این مسئله هم می‌‌‌تواند احتمال کلاه‌برداری را به حداقل برساند.
باید در نظر داشت که تغییرات اساسی در سیستم ای‌تی‌ام‌ها در برخی از کشورهای دنیا شروع شده است. مثلا در کشور هند از سیستم شناسایی بیومتریک برای دریافت پول از ای‌تی‌ام‌ها استفاده می‌‌‌شود و در دستگاه‌های ایتیام در بانک ملی قطر هم سیستم مشابهی تعبیه شده است. این تکنولوژی‌ها از طریق محافظت از ای‌تی‌ام‌ها در مقابل هک شدن و کلاه‌برداری‌های مختلف، به امنیت کلی سیستم بانکی کمک می‌‌‌کند و گام مهمی در جهت تامین امنیت در سیستم مالی دنیا محسوب می‌‌‌شود.
دوم: جایگزین شدن بانکها با موسسات
بانکها امیدوارند از طریق ارتقای سطح تکنولوژی و توسعه تکنولوژیکی بتوانند خدمات بیشتر را با سرعت بالاتر به مشتری برسانند و در این روند از شفافیت بالاتری برخوردار باشند. بخش زیادی از منابع بانکی هر ساله صرف تامین امنیت در این سیستم و تطابق با دیگر اصول مورد تایید در سیستم مالی دنیا می‌‌‌شود و در چنین فضایی است که موسسات مالی رشد میکنند. موسساتی که وظیفه خدمات‌رسانی به مردم را بر عهده دارند ولی با قوانین دست و پاگیر نظام بانکی در کشورها کار نمی‌کنند. از آنجا که این موسسات مالی بخش بالاتری از منابع مالی خود را برای ارتقای تکنولوژی‌های بخش مالی و بانکی صرف میکنند، راندمان کاری در این موسسات بالاتر است و این موسسات می‌‌‌توانند خلاقانه تر از ابزارهای موجود بهره بگیرند. بنابراین تا ۵ سال آینده بانکها را می‌‌‌توان بدنه مالی و اقتصادی کلان کشور دانست ولی موسسات مالی کوچک و متوسط وظایف خرد نظام بانکی را به خود اختصاص می‌‌‌دهند و مردم بیشتر با این موسسات در تماس خواهند بود.
سوم: تجربه بانکداری مشابه اپل استورها
انتظار می‌‌‌رود تا ۵ سال آینده تجربه مردم در بانکها مشابه تجربه آنها در خرید از اپل استورها باشد. زیرا هم‌اکنون شمار زیادی از مردم هستند که می‌‌‌توانند اپلیکیشن‌های ساده بانکداری را دانلود کنند و یا اینکه با دسترسی به ای‌تی‌ام‌ها کارهای ساده بانکی خود را انجام دهند، بنابراین افرادی که به بانک می‌‌‌روند اغلب به دنبال استفاده از خدماتی هستند که نیاز به ارتباط با افراد شاغل در آن سیستم را دارد.
بنابراین بانک‌های آینده باید فضایی را فراهم کنند که مشتری بتواند از تمامی خدمات بانک به سادگی مطلع شود و در صورت نیاز بتواند به سرعت با یکی از کارمندان بانک ارتباط برقرار کند و سوالاتش را از او بپرسد و راهنمایی‌های لازم را دریافت کند.
در اپل استور، کارمندان در فروشگاه حضور دارند تا به سوالات مراجعه‌کنندگان پاسخ دهند. در این فروشگاه‌ها افراد می‌‌‌توانند تمامی محصولات و کالاهای تازه‌ای را که تولید شده است ببینند و در صورتی‌که در مورد کارکرد کالایی سوال داشته باشند، آن کارمند حضور دارد تا به تمام سوالات پاسخ دهد. بنابراین یک رابطه انسانی در این فروشگاه‌ها وجود دارد و در بانک‌های آینده هم باید کارمندان به همین نحو با مشتریان ارتباط برقرار کنند زیرا خدمات ساده‌ای از قبیل دریافت وجه نقد و انتقال پول و پرداخت قبوض غیر حضوری انجام می‌‌‌شود.
چهارم: افزایش اتوماسیون و کاهش شمار کارمندان بانکها
ویکرام پاندیت، یکی از مدیران ارشد سیتی گروپ بر این باور است که تا ۵ سال آینده ۳۰ درصد از مشاغل بانکی در دنیا از بین می‌‌‌رود که دلیل این مسئله توسعه تکنولوژی است. شمار زیادی از کارمندان بزرگ‌ترین بنگاه‌های مالی در وال استریت به دلیل توسعه تکنولوژی و به‌کارگیری آن در روند فعالیت‌های مالی و اقتصادی یا به دنبال یافتن فرصت‌های شغلی تازه هستند یا در تلاش هستند خود را با شرایط تازه تطابق دهند. در این بنگاه‌های اقتصادی توسعه تکنولوژی باعث تغییر بخش زیادی از مشاغل شده است و با توجه به سرعت بالای رشد تکنولوژی در دنیا انتظار می‌‌‌رود وضعیت در آینده‌ای نه‌چندان دور با سرعت بالاتری تغییر کند.
پنجم: بانکداری دیجیتالی و بانکداری موبایلی
تغییرات دیجیتالی و موبایلی در نظام بانکداری تازه شروع شده است و رشد در این صنعت بسیار چشمگیر است. امروزه کمتر کسی هست که از دنیای دیجیتال برای انجام امور اولیه بانکی استفاده نکند و کمتر بانکی است که مدام برای ایجاد روش‌های مدرن بانکداری از قیبل تلفن بانک، اینترنت بانک و موبایل بانک سرمایه‌گذاری نکند. دنیای امروز دنیای تکنولوژی است و صنعت بانکداری برای اینکه در این دنیا نقش پررنگی داشته باشد، باید با این تحولات همسو شود.
بانکها در تکنولوژی بانکداری دیجیتالی سرمایه‌گذاری زیادی کردند و در این سیستم مشتریان از موبایل، وب یا پلت‌فرم‌های دیجیتالی برای دریافت خدمات بانکی استفاده میکنند. راه‌حل‌های استفاده‌شده با کمک هوش مصنوعی از قبیل Chatbotها به مشتریان کمک می‌‌‌کند تا کارهای ساده بانکی از قبیل پرداخت‌های آنلاین را انجام دهند. طبق گزارش منتشرشده توسط فوربس از سال ۲۰۱۶ تاکنون، بانکها سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های بانکداری دیجیتالی و موبایلی را به عنوان اصلی‌ترین بخش سرمایه‌گذاری خود معرفی کردند و به همین دلیل امیدوارند که این بازار با سرعت زیادی در سال‌های پیش رو رشد کند.
ششم: افزایش شراکت استراتژیک بانکها با شرکت‌های فعال در عرصه تکنولوژی
با وجود اینکه بانکها در سال‌های اخیر برای توسعه تکنولوژی‌های مرتبط با صنعت بانکداری سرمایه‌گذاری زیادی انجام دادند ولی به نظر می‌‌‌رسد سریع‌ترین و بهترین راه برای حصول نتیجه مطلوب و افزایش سطح نوآوری در فضای مالی دنیا، توسعه شراکت استراتژیک در حوزه مالی و بانکی باشد. شرکت‌هایی که در دنیای مجازی فعالیت گسترده دارند می‌‌‌توانند با بانک‌هایی که با نظام مالی سنتی کار میکنند ادغام شوند و مشتریان نظام بانکی را با دنیای مجازی همراه کنند تا سریع‌تر بتوانند اطلاعات و خدمات مورد نظر خود را دریافت کنند. در این فضا تامین امنیت در حوزه اطلاعات اقتصادی مشتریان اهمیت بسیار زیادی دارد که بدون شک راهکارهایی برای آنها وجود خواهد داشت.
هفتم: سیستم‌های الکترونیکی پوشیدنی
ساعت‌های هوشمند اصلی‌ترین نمونه از تجهیزات پوشیدنی هستند و انتظار می‌‌‌رود در آینده‌ای نه‌چندان دور تجربه بانکداری خرد با استفاده از این تجهیزات انجام شود. به عنوان مثال بانکها می‌‌‌توانند برای برای خوشامدگویی به تازه‌واردان به شعبات بانکها از سیستم بلوتوث استفاده کنند و این پیام روی صفحه ساعت‌های هوشمند نمایش داده شود.
پیش‌بینی می‌‌‌شود در آینده‌ای نه‌چندان دور عینک‌های هوشمند توسط کارمندان گیشه‌های بانکها استفاده شود. این عینک‌ها به مشتریان اطلاعات مورد درخواست آنها را می‌‌‌دهد در حالی که کارمند مربوطه هم‌زمان مشغول خدمات‌رسانی به یک مشتری دیگر است.
در پایان باید گفت که با توسعه استفاده از تکنولوژی‌های هوشمند در دنیا، رفتار مشتریان نظام بانکی در جهان تغییر خواهد کرد. با کمک این تکنولوژی‌ها است که مردم می‌‌‌توانند از خانه و با کمک ساعت‌های هوشمند و موبایل‌های هوشمند هر لحظه به اطلاعات بانکی خود دسترسی داشته باشند.
مجله خبری ایکسب، بازتاب اخبار و گزارشهای صنعت و اقتصاد ایران و جهان
