خودرو

سهم 17.8 درصدی خودروهای چینی در بازار ایران

۲۷ شهریور, ۱۳۹۷

نسبت به چند سال گذشته که خودروهای حاضر در خیابان ها شناخته شده و مشخص بود، حالا یکسری خودروها دیده می شود، هیچ نام و نشان خاصی ندارند و تنوع شان هم زیاد است. خودروهایی چینی که حالا سهم مهمی از خودروهای کشور را شامل می شوند.

مرکز پژوهش های مجلس به بررسی سهم خودروهای با منشأ چینی از بازار خودروسازی کشور پرداخته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که سهم عمده واردات قطعات منفصله از چین مربوط به خودروهای چینی مونتاژ داخل است و هرگونه تغییر در رویه تخصیص و قیمتگذاری ارز، بر 17.4 درصد از بازار خودرو ـ که سهم خودروهای چینی مونتاژ در داخل است ـ تأثیر گذاشته و می تواند موجب تشدید شوک ها به بازار خودرو شود.

این گزارش می نویسد: خودروسازان چینی در اواسط دهه 80 به طور جدی به صنعت خودروی ایران وارد شدند. همکاری چینی ها در ابتدا تنها با بخش خصوصی صنعت خودرو کشور بود، اما رفته رفته توانستند با خودروسازان بزرگ کشور نیز همکاری خود را آغاز کرده و بخشی از سبد محصولات ایران خودرو و سایپا و پارس خودرو را هم نصیب خود کنند.

در سال 1396 نسبت به سال 1395 سهم خودروهای سواری چینی مونتاژ در داخل به تولید کل خودروهای سواری کشور با 3.6 درصد رشد به 15.9 درصد رسید. این روند افزایشی در سه ماهه نخست سال 1397 نسبت به سه ماهه اول سال 1396 ادامه یافت و به سهم 17.8 درصد رسید. این در شرایطی است که آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می دهد خودروسازان چینی چندان به داخلی سازی در ایران پایبند و متعهد نبوده و بیشتر قطعات مورد نیازشان را از طریق واردات تأمین می کنند.

با نگاهی به آمار واردات قطعات منفصله مشخص می شود طی دوره سال های 1386 تا سه ماهه نخست سال 1397 بیش از 16 میلیارد دلار صرف واردات قطعات منفصله خودرو شده است که سهم چین از این میزان واردات بیش از 30 درصد و معادل 5 میلیارد دلار بوده است. طی این دوره واردات قطعات منفصله از چین به کشور روندی صعودی داشته و حتی در زمان تحریم در سال های 1391 و 1392 هم این روند تقریباً ثابت باقی مانده است. طبعاً از این میزان واردات قطعات بخش قابل توجهی از آنها متعلق به خودروسازان یا به عبارت بهتر مونتاژکاران چینی بوده است.

براساس آمار انجمن خودروسازان و جمع آوری اطلاعات از طرف کارشناسان مرکز، با نگاهی خوشبینانه بجز دانگ فنگ که بین 30 تا 40 درصد سهم داخلی سازی آن برآورد می شود، سایر خودروهای مونتاژی چینی در کشور از حداکثر 30 درصد ساخت داخل بیشتر نیست.

بجز دانگ فنگ که بین 30 تا 40 درصد سهم داخلی سازی آن برآورد می شود، سایر خودروهای مونتاژی چینی در کشور از حداکثر 30 درصد ساخت داخل بیشتر نیست

اگرچه دقیقاً مشخص نشده است که این سهم داخلی سازی، شامل چه قطعاتی می شود، اما قابل برآورد است که حدود 14 درصد آن شامل رنگ و مونتاژ می شود و مابقی را نیز قطعاتی مانند تایر، باتری و صندلی تشکیل می دهند که جزو ساده ترین قطعات صنعت خودرو به حساب می آیند.

شرکت ایران خودرو، یک محصول چینی دیگر بجز دانگ فنگ به نام هایما را نیز در سایت خراسان خود مونتاژ می کند، شاسی بلندی که بین20 تا 30 درصد آن، ساخت داخل دارد که اگر از این میزان 14 درصد سهم رنگ و مونتاژ کسر شود، بین 6 تا 16 درصد قطعات آن از داخل و مابقی قطعات منفصله از مسیر واردات تأمین می شود.

علاوه بر ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو نیز محصولات چینی را در سبد تولیدات خود جای داده اند و این در شرایطی است که داخلی سازی آنها در محدوده 20 تا 30 درصدی قرار دارد. در این بین، برلیانس که در مدل های مختلف در پارس خودرو مونتاژ می شود در سه ماهه نخست سال 1397 با رشد 38 درصدی تولید به تیراژ 12232 دستگاه رسید. این مدل نیز از 20 تا 30 درصد ساخت داخل برخوردار است.

دیگر محصول چینی گروه خودروسازی سایپا در بنیان توسعه صنعت خودرو- بن رو 300 S آریو (چری) است که حدود 20 درصد ساخت داخل است. از طرفی چانگان با رشد 124 درصدی در سه ماهه نخست سال 1397 به تولید 3917 دستگاه در شرکت سایپا کاشان رسیده است.

گروه بهمن محصولاتی به نام B 50 و B 30 (خودروهای متعلق به شرکت FAW چین) و هاوال H2 را مونتاژ می کند و میزان داخلی سازی قطعات آنها بیش از 20 درصد نبوده است. دیگر خودروساز بخش خصوصی یعنی کرمان موتور که بخشی از سبد محصولاتش را مدل های چینی تشکیل می دهند نیز توانسته تنها در محدوده 20 تا 30 درصد داخلی سازی را در خودروهای مورد نظر ایجاد کند. این خودروساز، محصولات لیفان و جک را در مدل های مختلف مونتاژ می کند.

مدیران خودرو دیگر خودروسازی بخش خصوصی صنعت کشور است که فقط به مونتاژ خودروهای چینی مشغول است. این شرکت درحال حاضر محصولاتی متعلق به چری چین مانند ام وی ام و تیگو و آریزو را مونتاژ می کند و هنوز نتوانسته داخلی سازی آنها را از مرز 30 درصد بیشتر کند.

با مقایسه قیمت کارخانه و حاشیه بازار می توان به وضوح دریافت که به دلیل نبود بازار رقابتی در ارتباط با خودروهای شاسی و نیم شاسی همچون هایما و هاوال حدود 40 درصد اختلاف قیمت وجود دارد.

به این ترتیب سهم خودروهای چینی مونتاژ داخل در سال 1396، حدود 15 درصد بوده است که این سهم در سه ماهه نخست سال 1397 تا 17.4 درصد نیز رشد داشته است. مطابق قسمت (ب) همین نمودار سهم شرکت ایران خودرو و گروه سایپا از خودروهای چینی مونتاژ داخل 51 درصد است. این بدین معنا است که حدود 7.5 درصد از بازار خودروی کشور در اختیار خودروهای چینی مونتاژ داخل شرکت ایران خودرو و گروه سایپا است.