تکنولوژی تشخیص چهره به بخشی از زندگی بسیاری از مردم در سراسر جهان تبدیل شده. از دوربینهای نظارت همگانی در خیابانها و فروشگاهها گرفته تا تگ کردن دوستان در شبکههای اجتماعی و تدابیر امنیتی در موبایلهای هوشمند، تشخیص چهره را اکنون میتوان به صورت گسترده در اماکن و دیوایسهای مختلف یافت و انتظار میرود میزان استفاده از آن به مرور زمان، صرفا افزایش یابد.
تمام تکنولوژیها مزایا و معایب خاص خود را دارند، موضوع فقط وابسته به اینست که چطور از آنها استفاده میکنید. و طبیعتا تکنولوژی تشخیص چهره هم از این قاعده مستثنی نیست. بیایید مروری داشته باشیم بر اینکه تکنولوژی تشخیص چهره چیست و چه مزایا و معایبی با خود به همراه میآورد.
مزایای تشخیص چهره
استفاده از تشخیص چهره میتواند مزایای مختلفی برای جامعه داشته باشد، مزایایی مانند افزایش امنیت، جلوگیری از جرایم و کاهش تعاملات انسانی. این تکنولوژی حتی میتواند در امور پزشکی نیز یاریرسان باشد.
کمک به یافتن افراد گمشده: آژانسهای قانونی از تشخیص چهره برای یافتن افراد گمشده استفاده میکنند و تا به امروز بارها داستان پیدا شدن کودکانی را شنیدهایم که از والدین خود جدا افتاده بودند و سپس به آغوش آنها بازگشتند. وقتی هم که این تکنولوژی را با نرمافزارهای پیشبینی سن ادغام کنید، میتوانید تشخیص دهید یک کودک با گذشت چند سال چه شمایلی یافته است و امکان یافتن کودکانی که برای چند سال گم شدهاند مهیا میگردد.
مراقبت از کسبوکارها در برابر سرقت: صاحبان کسبوکار از نرمافزار تشخیص چهره همراه با دوربینهای امنیتی استفاده میکنند تا قادر به شناسایی افرادی باشند که احتمالا دست به سرقت از فروشگاه زدهاند. از آنجایی که مردم در صورت اطلاع از اینکه در حال تماشا شدن هستند به احتمال کمتری مرتکب جرم میشوند، این تکنولوژی میتواند نقش یک عامل پیشگیرانه را نیز ایفا کند.
بهبود تدابیر امنیتی: تشخیص چهره میتواند به بهبود امنیت منجر شود. بسیاری از فرودگاههای جهان اکنون از تکنولوژی تشخیص چهره به صورت مداوم در چکپوینتها استفاده میکنند و بنابراین قادر به شناسایی مجرمان یا تهدیدات احتمالی علیه خطوط هوایی و مسافران هستند. بانکها و دیگر موسسات مشابه هم از تشخیص چهره برای جلوگیری از کلاهبرداری بهره میبرند، زیرا این تکنولوژی میتواند افرادی که قبلا مرتکب جرم شدهاند را شناسایی کرده و به بانک هشدار دهد.
کاهش تعامل انسانی: تشخیص چهره نیازمند منابع انسانی بسیار کمتری نسبت به دیگر تدابیر امنیتی نظیر حسگرهای اثر انگشت است. این تکنولوژی نیازی به تماس یا تعامل مستقیم و فیزیکی انسانی ندارد. در عوض همهچیز توسط هوش مصنوعی و در پروسهای کاملا اتوماتیک و سریع مدیریت میشود. از طرف دیگر، نیاز به تعامل فیزیکی هنگام باز کردن قفل درها یا اسمارتفونها، برداشتن پول نقد از ATM یا هر کاری که معمولا نیازمند وارد کردن یک پین یا یک پسوورد یا یک کلید است نخواهد بود.
بهینهتر شدن روند خرید: اما مزایای تکنولوژی تشخیص چهره را میتوان در حوزههای حتی فراتر از امنیت نیز جستجو کرد. برای مثال هنگام خرید در فروشگاهها، به جای استفاده از کارت اعتباری یا پول نقد، تشخیص چهره میتواند چهره شما را شناسایی کند و هزینه محصولات را مستقیما از حساب بانکی شما کسر.
بهبود دستهبندی تصاویر: با قابلیت تشخیص چهره، میتوان روی تصاویر ذخیره شده در فضای ابری شرکتهایی مانند اپل و گوگل تگ زد. این کار باعث میشود که دستهبندی، یافتن و اشتراکگذاری تصاویر به شکلی بسیار آسانتر صورت بگیرد. همین سیستم است که تگ کردن افراد مختلف در تصاویر فیسبوکی را نیز به شما پیشنهاد میدهد.
بهبود روندهای درمانی: یکی از کاربردهای غافلگیرکننده تکنولوژی تشخیص چهره، امکان شناسایی اختلالات ژنتیک است. با تحلیل ویژگیهای ظریف چهره، نرمافزار تشخیص چهره میتواند در برخی موارد به شناسایی جهشهای ژنتیکی ناشی از سندرومها مشخص بپردازد. این تکنولوژی ضمنا سریعتر و ارزانقیمتتر از تستهای ژنتیک سنتی به حساب میآید.
معایب تشخیص چهره
مثل هر تکنولوژی دیگری، استفاده از تشخیص چهره میتواند معایب خاص خود را به همراه داشته باشد: معایبی نظیر از بین رفتن حریم شخصی، نقض آزادیهای فردی، سرقت بالقوه اطلاعات و جرایم مشابه. ضمنا به خاطر نواقص موجود در این تکنولوژی، همواره احتمال خطا نیز وجود دارد.
تهدید حریم شخصی و اجتماعی: تهدیدات احتمالی علیه حریم شخصی، یکی از بزرگترین معایب تکنولوژی تشخیص چهره است. هیچ کسی دوست ندارد که چهرهاش ضبط و در دیتابیسهای مختلف ثبت شود تا در آینده مورد استفاده قرار گیر. حریم شخصی آنقدر مقوله مهمی است که در برخی شهرها مانند سانفرانسیسکو و کمبریج، استفاده مراجع قانونی از تکنولوژی تشخیص چهره بلادرنگ ممنوع اعلام شده است. در این موارد، پلیس میتواند از ویدیوهای ضبط شده از طریق دیوایسهای امنیت ویدیویی شخصی استفاده کند، اما مجاز به استفاده از نرمافزار تشخیص چهره به صورت زنده نیست.
تهدید آزادی فردی: استفاده همیشگی از تکنولوژی تشخیص چهره باعث میشود که مردم فکر کنند همواره در حال پایش و قضاوت شدن بابت رفتارهای خود هستند. از طرف دیگر، پلیس میتواند با استفاده از این تکنولوژی، به اسکن چهره تمام مردم در دیتابیس خود بپردازد تا مظنونین را شناسایی کند. و چنین کاری یعنی بدون هیچ دلیل واقعی، با شما مثل شخصی که مظنون به جرم و جنایت است رفتار شده.
زیر پا گذاشتن حقوق فردی: در کشورهایی که آزادی فردی یا به شکلی محدود وجود دارد و یا اصلا وجود ندارد، استفاده از تشخیص چهره برای جاسوسی کردن از مردم و دستگیری آنهایی که دردسر درست میکنند، امری عادی به حساب میآید.
احتمال ایجاد آسیبپذیری: یکی از بزرگترین نگرانیها راجع به دیتابیسهایی که شامل دادههای مربوط به تشخیص چهره میروند اینست که احتمال وجود آسیبپذیری و امکان رخنه در آنها بالاست. هکرها در گذشته نیز توانسته به دیتابیسهای اسکنهای چهره که توسط بانکها، نیروهای پلیس و شرکتهای دفاعی تهیه شدهاند رخنه کنند.
فرصتهای احتمالی برای کلاهبرداری و سایر جرایم: قانونشکنان میتوانند از تکنولوژی تشخیص چهره برای ترتیب دادن جرایم خود علیه قربانیان بیگناه استفاده کنند. آنها میتوانند اطلاعات شخصی افراد نظیر تصاویر و ویدیوهای به دست آمده از اسکنهای چهره را جمعآوری کنند و دست به سرقت هویت بزنند. از طرف دیگر، با دسترسی به چنین اطلاعاتی، یک سارق میتواند یک حساب بانکی به نام شخص قربانی باز کند.
فراتر از دنیای کلاهبرداری و جرایم مشابه، افراد بدطینت میتوانند به تعقیب و آزار قربانیان از طریق تکنولوژی تشخیص چهره بپردازند. برای مثال با جستجوی معکوس تصاویر ثبت شده در یک مکان عمومی، میتوان اطلاعاتی بیشتری راجع به قربانیان کسب کرد و آدرس مکان زندگی آنها را نیز به دست آورد. ضمنا از آن جایی که جرایم تکنولوژی با سرعتی بالاتر از قانون حرکت میکنند، مردم ممکن است تبدیل به قربانی متدی شوند که هنوز به عنوان جرم در نظر گرفته نمیشود.
تکنولوژی بینقص نیست: تشخیص چهره به هیچ وجه بینقص نیست. برای مثال این تکنولوژی، مردان سفیدپوست را راحتتر از زنان یا اشخاص رنگینپوست شناسایی میکند. این تکنولوژی برای شناسایی سوژهها، کاملا متکی بر الگوریتم است. این الگوریتمها در شناسایی افراد سفیدپوست موفقتر عمل میکنند چون داده بیشتری از مردان سیاهپوست نسبت به زبان و افراد رنگینپوست دریافت کردهاید. بنابراین نوعی جهتگیری ناخواسته در الگوریتم شکل میگیرد.
احتمال محکومیت افراد بیگناه: نرمافزار تشخیص چهره ممکن است افرادی را به اشتباه به عنوان مجرم شناسایی کند و بنابراین به ناگاه شخصی بیگناه، به خاطر گناه ناکرده دستگیر میشود. درحالی که افراد سیاهپوست همین حالا همچنان با نژادپرستی دست و پنجه نرم میکنند، اشتباهات این چنینی میتواند به دودستگیهای اجتماعی دامن بزند.
تکنولوژی را میتوان فریب داد: تنها الگوریتم نیست که به تشخیص چهره افراد میپردازد و فاکتورهای دیگری مانند زوایای دوربین، میزان نور و کیفیت ویدیو یا تصویر هم هنگام استفاده از این تکنولوژی وجود دارد. مجرمان خیلی ساده با پوشیدن لباس مبدل یا تغییر اندک ظاهر خود میتوانند تکنولوژی تشخیص چهره را نیز به خطا بیندازند.
مجله خبری ایکسب، بازتاب اخبار و گزارشهای صنعت و اقتصاد ایران و جهان