مدیرعامل شرکت ملی نفت در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» اعلام کرد: با هدف نگهداشت فشار بزرگترین میدان گازی جهان، قراردادهای طرح فشارافزایی پارس جنوبی به ارزش ۱۷میلیارد دلار امروز امضا می‌شود. حمید بورد گفت: قرارداد توسعه ۴میدان بزرگ نیز در آینده نزدیک نهایی می‌شود.
مجله خبری ایکسب / مدیرعامل شرکت ملی نفت به رشد 7درصدی در تولید نفت و 4درصدی گاز اشاره و اعلام کرد در سال‌آینده هم بیش از 40میلیون مترمکعب به تولید گاز کشور اضافه خواهدشد. بورد همچنین از امضای بزرگترین قرارداد نفت ایران برای فشارافزایی میدان گازی پارس‌جنوبی خبر داد. این قرارداد امروز با حضور رئیس‌جمهوری به امضا میرسد.
به نظر شما مقصران اصلی ناترازی انرژی کنونی چه نهادها یا کسانی هستند؟
در این زمینه بهتر است ابتدا در جایگاه یک کارشناس صحبت کنم. بحث ناترازی را حدود 7 الی 8 سال است که ما به شکلی مطرح کردهایم و علت آن‌هم به عدم‌تناسب عرضه و تقاضا در بسیاری حوزه‌ها چون آب، گاز، برق و…برمی گردد. آن بخشی که به شرکت ملی نفت مرتبط می‌شود گاز و فرآورده‌های نفتی چون بنزین و گازوئیل است. ما باید در پایان برنامه پیشرفت هفتم به تولید روزانه یک‌میلیارد و 350میلیون مترمکعب گاز برسیم.
این روزها ما رکورد تولید روزانه یک‌میلیارد و 106میلیون مترمکعب را زده‌ایم و ما تا رسیدن به سقف برنامه هفتم حدود 250میلیون مترمکعب فاصله داریم، بااین‌حال ناترازی ما در فصل زمستان از عدد 250میلیون بسیار بیشتر بوده و این نشان می‌دهد؛ اگر به این رقم هم برسیم بازهمچنان با ناترازی مواجه خواهیم بود، لذا بحث اصلی این است که ما باید یک‌سری تصمیمات اساسی در حوزه انرژی بگیریم یعنی طرح جامع انرژی را در کشور پیاده کنیم و این یک امر فرابخشی است و تنها به نفت مرتبط نمی‌شود.
هیچ‌جای دنیا اینطور نیست که 95درصد کشور را به شبکه گاز متصل کنند. ما تمام شهرها و روستاها را وابسته با گاز کردهایم و به آن‌هم افتخار می‌کنیم، درحالی‌که حتی در روسیه و آمریکا هم چنین اتفاقی نیفتاده است. با گازرسانی اکوسیستم برخی مناطق را به‌هم ریخته‌ایم، در حالی که می‌توانسیم برق یارانه‌ای یا ال.پی.جی، انرژی بادی و خورشیدی بدهیم. به هرحال این گاز یک روزی تمام می‌شود. الان نانوایی‌ها هم وابسته به گاز شده‌اند و اگر یک روز قطع شود مردم بی‌نان می‌مانند، بنابراین ما باید طرح جامعی برای انرژی تدوین کنیم و همه بخش‌های کشور در آن همکاری کنند، اما آن چیزی که درحوزه شرکت ملی نفت مطرح است اینکه باید تولید نفت، گاز و فرآورده‌ها را افزایش دهیم. ما در 6 ماه اخیر در هر سه مورد افزایش تولید بالایی را تجربه کردهایم. ما حداقل روزانه به میزان 40میلیون مترمکعب به ظرفیت تولید گاز اضافه کردهایم.
میزان بنزین لازم برای سفر‌های نوروزی تامین و ذخیره‌سازی شده و گازوئیل هم در وضعیت مطلوبی قرار دارد و با برنامهریزی انجام‌شده در سال‌آینده چالش‌های امسال کمتر خواهدشد، اما در حوزه نیروگاه‌ها باید گفت؛ باید مجموعه‌ای از سوختها مورد‌استفاده قرار گیرند و ما در تامین آنها مشکلی نداشته‌ایم. در هر صورت گزارش وزیر به مجلس کامل بود و همان گزارش قطعی می‌شود و همان‌طور که در پخش زنده هم نشان‌داده شد متوجه شدند که وزیر نفت مقصر نبوده و نمایندگان سوال خود را پس‌گرفتند.
علاوه‌بر این باید گفت؛ ما در فصل سرد چند اقدام خاص انجام دادیم؛ تعمیرات پارس‌جنوبی را به‌رغم ریسک‌های موجود، عقب‌انداختیم. همچنین میدان دی را به مدار آوردیم و تولید میدان وراوی را افزایش دادیم. همینطور مناطق نفت‌خیز در حوزه گاز به ما کمک کردند که باید برای مصارف دیگر به‌کار می‌گرفتیم، از همین‌رو کار بسیار بزرگی انجام گرفت و همکاران ما با کار شبانه‌‌‌‌‌‌‌روزی توانستند از قطعی گاز جلوگیری کنند. من به‌عنوان کسی که بیش از 34 سال است در بخش نفت هستم باید بگویم که همکاران ما عالی عمل کردند.
در حال‌حاضر گفته می‌شود که بین 250 تا 300میلیون لیتر کسری گاز داریم. گفته می‌شود که پروژه فشارافزایی پارس‌جنوبی هم تدریجا از سال1407 به‌ثمر می‌‌‌‌‌‌‌نشیند. تا آن زمان این مقدار کسری چگونه جبران خواهدشد؟
یک نکته را ابتدا بگویم که نباید درباره طرح فشارافزایی اشتباه کرد. این طرح برای نگهداشت مقدار تولید است، نه افزایش آن. به‌صورت طبیعی گاز این میدان را مصرف می‌کنیم و روزبه‌روز فشار مخزن و به‌تبع آن، برداشت کمتر می‌شود. ما افزایش تولید را از میادین دیگر آغاز کردهایم. میادین پارس شمالی، آغار، شایگان، کیش و… را داریم که مذاکرات توسعه آنها آغاز شده و امضای قرارداد و عملیات اجرایی سه الی چهار میدان تا قبل از سال‌نو ایرانی و نهایتا تا سه ماه آینده شروع می‌شود.
گفته می‌شود برداشت ما از لایه نفتی پارس‌جنوبی بسیار عقب‌تر از قطر است. این موضوع تا چه اندازه صحت دارد؟
هم‌اکنون در حال عملیات اکتشافی هستیم و متاسفانه تولید آن از رقم سابق افت کرده‌بود و الان با پیمانکار برای توسعه فاز‌دوم قرارداد امضا کردهایم و کارهای مقدماتی آن شروع شده‌است. اینکه گفته می‌شود عقب هستیم صحیح نیست؛ چراکه سهم ما از نظر جغرافیای مخزن از قطر بسیار پایین‌تر است ولی ما تلاش می‌کنیم از همین میزان سهم، بیشترین برداشت را داشته‌باشیم.
کارشناسان انتقادات زیادی به بخش نگهداشت تاسیسات در دوره قبل وارد می‌کنند. نظر شما چیست؟
شما سوالتان را باید درباره عملکرد خودم بپرسید، چون ما از اسلاف خود به‌جز خوبی چیزی نمی‌گوییم. بالاخره تجهیزات و تاسیسات ما مخصوصا در دریا کهنه هستند و لازم است که عمدتا نوسازی شوند. تعمیر و نگهداری آنها در دستور کار قرار گرفته‌است، اما در نگهداشت تاسیسات تاکنون به هرشکلی مشکل را حل کرده‌اند و وضعیت در حال‌حاضر پایدار است، ولی هم در دریا و هم خشکی حتما نیازمند بازسازی هستند و باید با یک طرح جامع آنها را اجرایی کنیم که البته پروژه‌های مربوطه در شرکت نفت تعریف شده‌اند.
در حوزه نمکزدایی وضعیت چگونه است؟ آیا چاه‌‌‌‌‌‌‌هایی داریم که معطل نمکزدایی باشند؟
تناسب بین ظرفیت تولید و نمکزدایی ما در جنوب بالاتر است، اما از نظر جغرافیایی بعضا باهم فاصله دارند؛ مثلا در میدان اهواز تولید داریم و پروژه نمکزدایی از آن دورتر است، ولی چند اقدام انجام داده ایم؛ پروژه اهواز متمرکز به‌ثمر نشست و مقدار زیادی درحوزه نمکزدایی به ما کمک کرد. الان چند پروژه نمکزدایی پیش‌‌‌‌‌‌‌ساخته(Skid mounted) در دست اجرا داریم که پیشرفت فیزیکی خوبی دارند.
یکی دو قرارداد دیگر در گچساران و چند منطقه دیگر داریم که مناقصه آنها تمام‌شده و در شرف واگذاری است. با اجرای این پروژه‌ها ظرفیت ما در حوزه نمکزدایی بسیار بالا خواهد رفت و مشکلات ما در این حوزه در سال‌آینده کمتر خواهدشد، به‌طوری‌که باید گفت با این پروژه‌ها حتما ظرفیت تولید نفت‌خام هم افزایش خواهد یافت.
باتوجه به تحریم‌ها و مشکلات بودجه‌‌‌‌‌‌‌ای، چه تدابیری برای تامین مالی و جذب سرمایه‌گذاری وجود دارد؟
شرکت نفت باید بتواند منابع مالی خود را مدیریت و بر اساس توان مالی سرمایه‌گذاری لازم را با شرکای داخلی و خارجی انجام دهد. سازوکار قانونی برای وضعیت فعلی شرکت نفت که مانند حق‌العملکار است، متاسفانه وجود ندارد و ما باید در حاکمیت تجدیدنظر و راجع‌به مدل حاکمیت مالی شرکت نفت و دولت اقداماتی انجام دهیم، بنابراین بحث اساسی و پیچیده‌ای است اما جدا از این، در حال‌حاضر ما برای جذب سرمایه در کوتاه‌مدت از هیچ تلاشی فروگذار نبوده‌ایم. با بانک‌ها، صندوق توسعه ملی، بخش‌خصوصی و بعضی کانال‌های خارجی همکاری داریم و مشکل امروز این است که این قراردادها سریعا به مرحله اجرایی برسند. به‌نظر عملکرد کنونی خوب بوده؛ 17میلیارد دلار برای طرح فشارافزایی از صندوق توسعه‌ملی و همینطور 10میلیارد دلار برای طرح آزادگان با بانک‌ها نهایی کردهایم. در مورد پروژه‌های کوچک دیگر هم پیمانکاران از منابع داخلی و خارجی بودجه‌خود تامین را کرده‌اند، علاوه‌بر این چند قرارداد خارجی هم داریم.
آیا میتوان اقداماتی برای بازگشت اختیارات قانونی شرکت ملی نفت انجام داد؟
یک شرکت ملی نفت قوی قطعا خروجی بسیار بهتری برای کشور خواهدداشت. ما چند اقدام انجام داده‌ایم و وزیر نفت پیگیری‌هایی در حوزه حقوقی انجام داده‌اند.
در حوزه فروش نفت چطور؟
مدیریت فروش نفت در اختیار شرکت ملی نفت است. ما نفت را می‌فروشیم و منابع را در اختیار دولت قرار می‌دهیم.
وضعیت صادرات نفت چگونه است؟ چقدر به کشورهای خریدار تخفیف می‌دهیم؟
شرایط مطلوب است. الان در یک جنگ قرار داریم و با یک عملیات ترکیبی، صادرات انجام می‌دهیم. در این جنگ نمی‌توان تاکتیک‌های خود را لو داد. در دولت جدید مقدار تخفیف کمتر شده‌است.
درصد رشد تولید نفت چقدر بوده‌است؟
طی 6 ماه گذشته حدود 7درصد در تولید نفت رشد داشته‌ایم. افزایش تولید گاز هم 4درصد و باحجم 40میلیون مترمکعب بوده‌است.
چه برنامه‌ای برای افزایش تولید گاز در سال‌آینده دارید؟
برنامه این است که سال‌آینده هم مقدار 40میلیون مترمکعب با بیشتر به تولید اضافه کنیم. اگرما بتوانیم در تابستان حجم بالاتری ذخیره کنیم در زمستان وضعیت بهتری خواهیم‌داشت. ما در حوزه ذخیره‌سازی دو مرکز خوب داریم که در شمال‌شرق و استان قم هستند و چند پروژه دیگر هم در این حوزه داریم که هنوز راه‌اندازی نشده‌اند.
وضعیت میدان آرش و دعوای ما با عربستان به کجا رسید؟
شرکت نفت آمادگی لازم برای توسعه این میدان را دارد.
آیا بخش نفت همچنان با نیروی انسانی مازاد روبه‌رو است؟
بدین صورت خیر، اما تناسب لازم برقرار نیست، مثلا در بخش مهندسی و عملیاتی نیروی انسانی کمتری نسبت به بخش خدماتی و پشتیبانی داریم.
خروج نیروی متخصص از نفت چقدر است؟
متاسفانه رقم بالایی است. به دلیل موانعی مانند سقف حقوق و… در داخل و همینطور جاذبه‌های شغلی در کشورهای همسایه، این روند رو به افزایش است. در این حوزه به مرز هشدار رسیده‌ایم و آمار‌های آن نگران‌کننده است. بخش‌های فنی ما بیشترین بخش مهاجران را تشکیل می‌دهند.
چه اقدامات زیست‌محیطی‌ای در حال انجام است؟
در حال تنظیم یک طرح جامع در میادین نفتی هستیم که شامل همه میادین می‌شود.
قراردادهای فشارافزایی میدان پارس‌جنوبی چه زمانی امضا می‌شود؟
این یکی از بزرگترین قراردادهای تاریخ صنعت نفت محسوب می‌شود و موجب تداوم تولید در فازهای پارس‌جنوبی به مدت زیادی خواهدشد.
